rắnhường2013
Nguyễn Học
tượng đài thành hoàng
truyện ngắn
Đó là vào ngày Mùng 2 tháng 6 năm Mậu Th́n.
Ngoại trừ những lần lên khiếu kiện về đất đai, chưa bao giờ người dân xă Quyết Thắng lại tập hợp đông đủ về sân ủy ban nhân dân xă như vậy. Người nào người ấy cũng quần áo sặc sỡ đủ màu, nét mặt hớn ha hớn hở, cười nói tưng bừng như đi ăn giỗ. Không ai nghĩ rằng, chỉ mấy hôm trước thôi, cũng đoàn người này đa hùng hổ xông vào ủy ban khiếu kiện, chửi bới từ cán bộ địa chính, tư pháp, văn hóa lên đến cả chủ tịch xă, chẳng trừ một ai...
Hôm nay, xă Quyết Thắng tổ chức long trọng lễ khánh thành tượng đài Thành hoàng.
***
Quyết Thắng là tên hành chính mới đặt sau Cách mạng. Tên Nôm là làng Lồm. Chữ Lồm nếu đọc chệch đi, phải tội lắm. Theo quan niệm của người dân, đọc sai tên làng dễ bị cụ thành hoàng quở trách, trừng phạt. Cho nên, hễ nói đến tên làng, người ta đều thận trọng, chậm răi đánh vần tṛn vành rơ tiếng: Lờ -ôm- lôm- huyền -lồm…
Dường như sự kiện xây dựng tượng đài thành hoàng đă đáp ứng được nguyện vọng tâm linh của đông đảo bà con, nên hôm nay mọi người mới có khuôn mặt đám cưới như thế.
Nhưng người vui nhất phải nói đến chủ tịch Đỗ Văn Ca. Tượng đài này ghi dấu công lao của ông rất to lớn. Tất nhiên, công lao và lợi ích ông hưởng ngang nhau, thậm chí lợi ích cao hơn. Cụ thể ông đút túi được bao nhiêu, chỉ ḿnh ông biết. Có chăng, thêm vợ ông biết. Tất nhiên, vợ chồng ông không dại ǵ đi bô bô ra ngoài hay đưa vào báo cáo tài chính. Chỉ biết rằng, từ ngày bắt đầu quyên góp tiền làm tượng đài, nhà ông sắm sửa, thay thế thiết thiết bị, đồ dùng phương tiện đi lại xoành xoạch đến chóng mặt…
Để có tượng đài thờ thành hoàng ở xă này, công đầu phải kể đến là của chủ tịch Ca. Tất cả đều xuất phát từ ông chủ tịch. Ông là người đưa ra sáng kiến dựng tượng đài tại xă
Nhưng cái công lao lớn thứ 2 khiến cả bộ máy lănh đạo của xă từ bên Đảng ủy đến bên Chính quyền – hai chức vụ đầu đàn đều do ông nắm cả - đều phải thán phục tầm nh́n xa trông rộng và cái nền tảng văn hóa sâu sắc, dày dặn của ông, đó là lựa chọn dựng tượng đài cụ nào.
Khi đă có chủ trương xây dựng tượng đài ở Quyết Thắng, bên ủy ban mất bao nhiêu cuộc họp kín, họp hở, bao nhiêu bữa bia, bữa rượu, bao nhiêu con chó, con dê chết theo cùng cuộc họp, nhưng bàn măi không ai đề xuất nổi là nhân vật sẽ dựng tượng là ai?.
Cán bộ văn hóa xă – người vừa đi học lớp tại chức văn hóa được một tháng khẳng định như đinh đóng cột, Quyết Thắng là xă mới lập trong vùng đất quai đê lấn biển, lịch sử chưa được quá trăm năm. Dân Quyết Thắng không móc đâu ra một ông nghè, ông tổng, nói ǵ đến tiến sĩ, tiến diện thời phong kiến.
Ông Tuấn “say” (cả xă gọi thế v́ chưa bao giờ thấy ông tỉnh) phụ trách tư pháp cũng đưa ư kiến rất có cơ sở: Trong phạm vi xă, ta chỉ biết thờ cúng và tôn vinh những con người của xă, chứ ai lại đi dựng tượng những danh nhân vĩ đại, ai cũng biết, nhưng không liên quan ǵ tới làng Quyết Thắng cả. Trống làng nào làng ấy đánh, thánh làng nào làng ấy thờ.
Nghị quyết dựng tượng đài đă có, nhưng không biết dựng tượng danh nhân nào. Bài toán này, cuối cùng chỉ có chủ tịch Ca mới giải được.
Chủ tịch Ca không mấy quan tâm đến những người có công lao, đỗ đạt thời trước. Cứ như cách làm bát nháo của báo cáo thành tích hiện tại ở xă Quyết Thắng th́ những danh nhân nổi tiếng đều phải nghi ngờ cả. Tin làm sao được. Vớ được vài thằng quan đầu triều ngày xưa nó bịa thêm, tán dương thêm về nhân vật nào đấy rồi nhét vào mồm các nhà sử học trong triều, thế là có bảng chiến công lẫy lừng. Thật giả lẫn lộn.
Chủ tịch Ca sống ở xă Quyết Thắng cũng ngót nửa thế kỉ, được nghe nhiều, hiểu nhiều về lịch sử, văn hóa của xă. Tóm lại, chủ tịch Ca biết tỏng tong cả rồi. Trong bao lần họp hành đó, chủ tịch Ca luôn tỏ là lănh đạo biết lắng nghe, biết cầu thị và không quên ghi chép đầy đủ. Chỉ tới khi các ư kiến và những cuộc căi vă t́m danh nhân làm tượng đài măi không có kết quả, chủ tịch Ca mới tŕnh bày ư kiến ngắn gọn, khiến cả bên Đảng ủy, Chính quyền đều biểu quyết 100%, tâm phục khẩu phục.
Sau khi phân tích lịch sử, lai lịch đến t́nh h́nh danh nhân, con người của Quyết Thắng, chủ tịch Ca kết luận:
- Theo ư tôi, nếu chúng ta quyết tâm t́m kiếm bằng được nhân vật lịch sử, nổi tiếng của làng, theo cách vẫn làm th́ vĩnh viễn không bao giờ đạt được. Tôi có tham khảo ư kiến mấy cụ bô lăo trong xă, mấy thầy đồ dạy chữ Nho, chúng ta chỉ c̣n mỗi nước là không dựng tượng đài danh nhân, anh hùng nào hết…
Mọi người ồ lên, lao xao:
- Sao lại thế, không làm nữa à? Sao không dựng tượng?
Chủ tịch Ca xua tay:
- Mọi người trật tự nghe tôi nói. Tôi đang phát biểu mà cứ ồ lên, chen ngang là thế nào? Chúng ta không dựng tượng đài danh nhân, anh hùng nào hết mà sẽ dựng tượng đài cụ thành hoàng làng. Tôi nhấn mạnh: tượng đài cụ thành hoàng làng. V́ thành hoàng làng là người đầu tiên đến khai mở và che chở cho dân xă này. Thành hoàng được nhân dân ngh́n đời tôn kính, thờ phụng. Nếu chính quyền và nhân dân Quyết Thắng dựng xây tượng thành hoàng làng, ngài sẽ phù hộ cho xă ta làm ăn phát đạt, đặc biệt là lănh đạo xă, à - cả nhân dân nữa. Nhân dân sẽ ủng hộ nhiệt t́nh. Tôi đố ai dám phản đối. Những thằng đầu ḅ đầu bướu ở xă ra ngoài buôn bán giàu có nó cũng mong muốn thế, rồi nó sẽ bơm tiền cho xă làm tượng đài…. Các đồng chí không phải vất vả làm hồ sơ danh nhân, chỉ chịu khó nghe lời các cụ, chịu khó sưu tầm tài liệu thành hoàng làng của mấy xă bên rồi bổ sung vài chi tiết, t́nh tiết sao cho thật vĩ đại, thật anh hùng, thật linh thiêng, hơn hẳn mấy thành hoàng của xă khác là được. Nếu kiếm được vài cái thần phá thần phả bằng chữ Nho, giấy dó giấy khỉ ǵ đấy, những cái tờ ǵ mà vua quan phong cho đấy th́ vô tư mà làm. Thành hoàng càng bí hiểm, càng linh thiêng. Thánh làng ta càng ít thông tin, dân càng sùng bái. Các đồng chí cứ yên tâm, yên tâm…
Ngắt lời, chủ tịch Ca quay sang nh́n một lượt rồi hỏi thêm:
- Tôi nói thế có đúng không các đồng chí?
Một tràng pháo tay gịn dă. Ư kiến của chủ tịch Ca làm mát ḷng toàn bộ đội ngũ lănh đạo cốt cán của Quyết Thắng. Bí thư Đoàn thanh niên xă đứng dậy phát biểu một câu ngắn gọn:
- Đúng là một sáng kiến. Sáng kiến này c̣n vĩ đại và to lớn hơn sáng kiến của ông Bường công an xă đề xuất trong cuộc họp giao ban tuần trước là đổ rượu trắng vào chai Lavie để đặt trong cuộc họp cho đúng nguyên tắc…
Ai nấy đều hỉ hả v́ nút thắt quan trọng nhất đă được gỡ. Nay, chỉ c̣n thực hiện nữa mà thôi…
***
Khuôn mặt của chủ tịch Ca rơ thật là khuôn mặt mang tính đại diện cho toàn thể nhân dân trong xă Quyết Thắng trong ngày tâm linh trọng đại có một không hai ở xă này.
Như nói ở trên, chủ tịch Ca chạy lăng xăng, chào hỏi cười nói tưng bừng...
Trưởng ban tổ chức có khác. Ông chủ yếu lo bắt tay, bắt chân và nhận mặt khách quan trọng đến dự. Nào là lănh đạo huyện, tỉnh. Nào là mấy doanh nghiệp lớn của tỉnh tài trợ cho tiền xây dựng tượng đài, nào là doanh nghiệp tài trợ cho bữa ăn trưa. Tất cả đều quan trọng và cần phải giữ uy tín. Khách thuộc diện có giấy mời ở trong xă có vài người, c̣n lại là dành cho các quan chức của xă bên, xă kết nghĩa, trên huyện, trên tỉnh.Tính ngót nghét cũng trên trăm mâm. Lo lắng nhất của chủ tịch Ca là bỏ sót khách VIP, không đến bắt tay giới thiệu được. Tuy nhiên điều đó đă không xảy ra, v́ chủ tịch xă là người duy nhất được phân công trong Ban đón tiếp mặc complet, cà vạt đứng ở ngoài sảnh, chỉ ch́a tay đợi khách đến.
Đứng trên tầng 3 của Văn pḥng ủy ban nh́n xuống bao quát, chủ tịch Ca chợt nhận ra rằng, cái sân ủy ban rộng 3 ngh́n mét vuông, trừ đi 200 mét vuông để tượng đài, c̣n lại 2800 mét vuông nhưng xem ra vẫn chật cho đại lễ. Lỗi này tại mấy tay chủ tịch khóa trước tầm nh́n ngắn, không có quy hoạch. Có thể các chủ tịch khóa trước chưa bao giờ làm được cái ǵ to tát kiểu như tượng đài thành hoàng làng và đại lễ hàng ngh́n người như ông làm hôm nay.
Dưới sân ủy ban, bộ phận bảo vệ, trông xe vất vả, thổi c̣i túy tuưt liên tục hướng dẫn bà con để xe máy đúng hàng lối, vị trí quy định. Vé in trông xe không đủ so với lượng xe đến gửi, chốc chốc cánh bảo vệ lại hô hào nhau chạy vào ủy ban in thêm vé và đóng dấu, “kí tươi” để đảm bảo an toàn tuyệt đối. Bộ phận an ninh công an xă hôm nay nhàn hơn mọi khi v́ người dân đă để quên cái đầu ḅ đầu bướu ở nhà.
Riêng bộ phận âm thanh của văn hóa xă hoạt động hết công suất. Ông Huề thọt - giọng phát thanh chủ lực như bị khản giọng v́ phải gào to, đọc bài giới thiệu lễ khánh thành, nhắc trật tự, chỗ để xe máy, ổn định chỗ ngồi.
Pha lẫn đó là âm thanh từ những chiếc loa thùng, loa nén có kết nối với hệ thống loa phát thanh ở các xóm trong xă sôi động những bài hát, điệu nhạc quân hành, nghe chỉ thấy tiếng kèn lanh lảnh và tiếng trống thùng thùng, uỳnh uỳnh đến inh tai, nhức óc.
Thấp thoáng thấy đoàn xe con bóng loáng đen x́ từ xa đến gần, chủ tịch Ca vội vă chạy xuống tận cổng ủy ban chờ.
Hàng loạt tiếng chào và động tác bắt tay gọn gàng, thắm t́nh hữu nghị. Người dân Quyết Thắng có thể không hài ḷng ở ông chủ tịch trong công tác hành chính, kinh tế, chứ riêng về bắt tay, chào hỏi, ông chủ tịch là bậc thầy cho cả xă. Người chủ tịch hơi khúm núm, miệng cười, nói, tay giơ chẳng khác ǵ các nguyên thủ cấp quốc gia gặp nhau mà người dân được xem trên ti vi.
Sau nửa tiếng đứng mỏi chân, mỏi miệng để chào hỏi, bắt tay, chủ tịch Ca rà soát lại các khách mời, thấy cơ bản đă đủ văn vơ bá quan theo giấy mời dự kiến ban đầu. 2 hàng ghế đầu có 30 chỗ dành cho các đại biểu là lănh đạo tỉnh, cán bộ văn hóa, thể thao du lịch, kế hoạch đầu tư, tài chính và các nhà tài trợ quan trọng. Hàng ghế thứ hai có 30 chỗ cho các đại biểu của huyện, của tỉnh đủ các thành phần cũng đă không c̣n ghế trống. Hàng ghế thứ 3 trở đi, dành cho các đại biểu xă bên, xă kết nghĩa và mấy vị bô lăo cao tuổi, hay được coi là tiên chỉ để tăng thêm khí thế cũng đă đủ. Những hàng ghế c̣n lại dành cho cựu chiến binh, phụ nữ, nông dân, thanh niên, học sinh trong xă cùng toàn thể nhân dân trong xă cũng chật cứng. Không c̣n một ghế nào trống, bà con chen nhau đứng ở phía sau từ phía 2 cánh gà…
Tiếng loa phóng thanh vẫn xập x́nh tiếng nhạc quân hành…
Riêng khu vực tượng đài hoàn toàn khác. Khuôn viên tượng đài chiếm một diện tích nho nhỏ nằm ở góc phải của ủy ban xă. Hôm nay, tượng đại đă trùm toàn bộ bằng bạt xanh. Bên ngoài có 3 công an viên cầm dùi cui gỗ đứng trông coi, không cho bất ḱ một ai lai văng.
Công tác hậu cần được báo cáo chủ tịch Ca kịp thời trước giờ khai mạc. Tổng số khách mời và khách trong xă: 600, tṛn đủ 100 mâm. Tất cả sẵn sàng theo đúng thực đơn chủ tịch Ca đă duyệt từ 2 tháng trước.
Vừa đầu sáng mà không khí nóng và ngột ngạt khác thường. Đến 8 giờ tự nhiên thấy mây đen ùn ùn kéo đến. Chủ tịch Ca tự nhủ: Mưa báo hiệu bội thu, mưa tưới mát mẻ. Khánh thành tượng thành hoàng gặp mưa là điềm lành, tốt đẹp. Đă có phông bạt che cả sân ủy ban, băo cấp 12, cấp 20 ông cũng chẳng sợ…
9 giờ 00 phút sáng.
Giờ phút long trọng đă đến.
Chủ tịch Đỗ Văn Ca với cương vị Trưởng Ban tổ chức- Trưởng ban vận động xây dựng tượng đài thành hoàng làng Lồm ( tức của xă Quyết Thắng) lên đọc diễn văn khai mạc và tuyên bố cắt băng khánh thành.
Khi chủ tịch Ca vừa bước lên khán đài th́ trời đổ mưa. Mưa ngày một nặng hạt. Cầu được, ước thấy nhé! Cơn mưa đến như mong đợi bội thu của ông chủ tịch. Nhiều đại biểu x́ xèo. Giột đấy. Chỗ tôi ngồi bị giột. Cái bạt này cũ quá. Thằng nào căng bạt ngu thế, lại để cái bạt trũng, giột đúng chỗ đại biểu…
Trong tiếng vỗ tay vang rền như sấm của người dân và đại biểu, chủ tịch Ca rút ra tờ giấy viết tay đẹp đẽ và bắt đầu phát biểu:
- Kính thưa các quư vị đại biểu! Hôm nay là một ngày đẹp trời. Trong không khí tưng bừng ….
Mới đọc đến đây, bên dưới sân ủy ban, mọi người ồ lên một tiếng vang trời. Không ai nhịn nổi cười. Mọi người cười lắc lẻ, cười lăn ra. Trừ mấy đồng chí phó chủ tịch và anh cán bộ Đoàn, quyết không dám cười, chỉ đưa tay lên che miệng và nghiến chặt hai hàm răng vào nhau nghe ken két… Mấy anh an ninh, bảo vệ, dù có yêu quư ông chủ tịch lắm cũng không nhịn nổi, cũng chẳng biết làm như anh phó chủ tịch kia và cũng lăn ra cười lộ hàm răng vừa vẩu vừa đen.
Ông Chủ tịch không hiểu điều ǵ đang xảy ra. Ông dừng lại một lát, quay xuống nh́n mọi người, thấy t́nh h́nh như thế cũng nở một nụ cười x̣a. Chỉ khi tay phó chủ tịch giơ một ngón tay chỉ chỉ lên trời, chủ tịch Ca mới ngỡ ra là trời đang mưa. Chủ tịch Ca tím sầm mặt mũi và chuyển giọng:
- Trong không khí hân hoan và trọng đại hôm nay, tôi muốn gửi tặng đến quư vị đại biểu quan khách bằng những nụ cười vừa giờ để không khí càng thêm đầm ấm, rộn ràng.
Bằng kinh nghiệm dạn dày của kẻ đă làm phó bí thứ hai khóa, chủ tịch hơn một khóa, chủ tịch Ca có thừa sự b́nh tĩnh để đọc hết bài diễn văn 5 trang được chuẩn bị kĩ càng từ một tháng trước. Thật ra, bài phát biểu của chủ tịch Ca ban đầu dài tới 10 trang, về sau ông tự thấy nếu đọc 10 trang thế nào cũng bị vấp và có thể bị mệt nên cắt ngắn đi c̣n 5 trang. Lần này, trong 5 trang giấy, chủ tịch Ca chia rơ làm 3 phần: Phần 1 chúc tụng và cảm ơn. Phần 2 nói về con người và sự nghiệp vĩ đại, nét linh thiêng của thành hoàng. Phần 3 – phần này dài nhất, nêu quá tŕnh vận động của lănh đạo xă để quyên góp và xây dựng tượng đài thành hoàng, cảm ơn và liệt kê những đơn vị cá nhân, doanh nghiệp đă có ḷng hảo tâm tài trợ xây dựng tượng đài…Nhiều doanh nghiệp tên tiếng Anh, ông đọc lệch mồm măi mới chính xác.
Cũng tại v́ những bài phát biểu khác của ông chủ tịch đều khen thời tiết đẹp trời như thế, nhưng lần này, không ngờ đúng lúc ông lên phát biểu trời lại mưa. Thời tiết chơi khăm nhau qúa c̣n ǵ. Nhưng được cái mát mẻ thế này, trưa nay các món nhậu đặc sản “hương đồng gió nội” của xă ông chủ tịch, sẽ ngon miệng đại biểu. Ông chủ tịch nghĩ nhanh trong đầu…
Nhưng, người dân mong chờ nhất là tượng đài cụ thành hoàng. Họ háo hức để xem h́nh dạng cụ thể, đầu cua tai nheo, mặt mũi của thành hoàng làng thế nào. Từ bao đời, chỉ nghe và nói tới thành hoàng làng chứ ai biết thành hoàng mặt mũi thế nào. Tới phút này, cụ thành hoàng vẫn được phủ bạt xanh nhạt giữa trời mưa gió.
Khi chủ tịch Ca mời đại diện lănh đạo tỉnh, ngành văn hóa tỉnh và lănh đạo huyện lên cắt băng khánh thành tượng đài thành hoàng th́ chiếc bạt xanh mới được kéo ra.
Đông đảo người dân đồng loạt ồ lên…
Bây giờ, cả làng đă rơ h́nh ảnh cụ thành hoàng mười mươi. Thân cụ cao 6m, tạc bằng đá màu xanh xanh, bạc bạc. Cụ mặc áo vải. Đầu cụ búi tóc củ hành. Một tay cụ chống thanh gươm, tay kia cụ giơ cao một cuốn sách, trong có vài chữ Nho lằng nhằng. Nhiều người nói rằng, đấy là biểu tượng của văn vơ song toàn, ư là ca ngợi cụ thành hoàng đấy.
Người th́ khen cụ có bộ râu đẹp, dài, mượt. Người khen mắt cụ sáng quắc.
Có người lại thắc mắc: Nghe nói cụ là hoạn quan, sao có râu nhỉ.
Người bên cạnh hỏi: Ai bảo ông cụ là hoạn quan?
Người kia đáp: Tôi nghe các cụ nhà tôi nói thế.
Người bên cạnh nói tiếp: Các cụ nhà ông vớ vẩn. Các cụ nhà tôi xem thần tích thần sắc ở đ́nh, đă dịch hết ra quốc ngữ, về c̣n đọc cho tôi nghe. Cụ thành hoàng làng làm quan to đến chức Thượng thư, công lao nhiều, được phong Lưỡng quốc tiến sĩ. Các cụ nhà tôi chữ nghĩa đỗ đạt hơn các cụ nhà ông như thế c̣n chưa ăn ai. Ông chỉ biết nghe theo các cụ nhà ông rồi phán vớ vẩn.
Người nói thành hoàng là hoạn quan tím tái mặt, không nói câu nào, lỉnh đi chỗ khác.
Nhiều ư kiến khác nhau tranh căi không ngớt về gốc gác và con người của cụ thành hoàng làng …
Nhưng nh́n bức tượng, ai nấy đều công nhận người họa sĩ điêu khắc này tài hoa, thể hiện được tầm vóc vĩ nhân và tâm hồn cao thượng của cụ thành hoàng làng.
Để tăng thêm độ long trọng, ca tụng thêm giá trị của bức tượng, chủ tịch Ca nói sang sảng mà không cần giấy viết sẵn:
- Kính thưa các quư vị đại biểu. Kính thưa bà con! Để t́m được phong thái, h́nh thức bề ngoài và phẩm chất cụ hành hoàng làng, ủy ban xă đă dành hàng năm trời tổ chức nghiên cứu toàn bộ những thần phả, thần tích ca ngợi về cụ ở các nơi trên toàn quốc. Chúng tôi đă t́m kiếm tư liệu Hán Nôm ( tức là tài liệu chữ Nho đấy ạ) ở trong xă ta, tỉnh ta và lên cả Thư viện Hán Nôm ở thủ đô nữa. Chúng tôi mất hàng năm trời để t́m kiếm, dịch và nghiên cứu những tài liệu hết sức quư giá này, từ đó mới thống nhất để có h́nh hài của cụ thành hoàng hôm nay.
Để t́m được người xứng đáng chạm khắc tượng cụ thành hoàng, ủy ban xă đă cử người sang tận tỉnh bên, t́m đúng làng nghề chạm đá nổi tiếng Vân Hồ, đến nhà nghệ nhân họa sĩ nổi tiếng nhất của làng Vân Hồ là họa sĩ Kông Hiểu để nhờ đục khắc tượng cụ thành hoàng. Họa sĩ Kông Hiểu thi công công tŕnh này mất hơn 1 năm trời, trong khi, những pho tượng khác, họa sĩ chỉ làm trong 6 tháng. Đấy, công phu và nhiệt t́nh thế đấy…
Đến đây, chủ tịch Ca bắt đầu thao thao bất tuyệt. Không ai dám đứng lên ngắt lời. Ở xă này, ông là số một. Chính quyền là ông và đảng cũng là ông. Kết quả, bài phát biểu “chay” ngoài dự kiến của chủ tịch Ca kéo dài tới 45 phút. Ban tổ chức hội ư đi đến quyết định bỏ đi tiết mục văn nghệ hát chèo thuê các nghệ sĩ từ Đoàn chèo tỉnh về, mặc dù vẫn trả thù lao đầy đủ như trong hợp đồng cho các nghệ sĩ. Một vài tiết mục văn nghệ do Đoàn thanh niên xă Quyết Thắng biểu diễn với hát, múa chào mừng kéo dài tới tận 12 giờ trưa.
Lễ khai mạc tượng đài được coi là lớn nhất trong lịch sử xă Quyết Thắng đă thành công rực rỡ và kết thúc bằng bữa tiệc do các doanh nhân xă bên tài trợ mà không ai không say xỉn…
Lúc tan cuộc liên hoan, một cán bộ văn hóa huyện cao hứng quay sang hỏi chủ tịch Ca
- Lúc năy chủ tịch nhầm thời ḱ oánh nhau của thành hoàng đấy nhé. Đời Tống là triều đại của Tàu, h́nh như là thời ḱ nó sang đánh vua Lê. Mà này, xă của chủ tịch tổ chức nghiên cứu tư liệu Hán Nôm về cụ thành hoàng lúc nào vậy? Làm ǵ có tư liệu Hán Nôm nào? Bên Bảo tàng họ c̣n đang nghi ngờ tính xác thực về cụ thành hoàng này. Họ chưa t́m thấy bất ḱ tư liệu nào về thành hoàng này ngoài mấy lời kể của các cụ ở xă Quyết Thắng.
Chủ tịch ca nhoẻn miệng cười, gật gù rồi trả lời
- Th́ tôi cứ nói thế. Thần tích, thần phả c̣n nhầm. Thánh nhân cũng c̣n nhầm, nói ǵ đến loại cán bộ xă quèn như tôi…
***
Kể từ khi khánh thành tượng đài thờ thành hoàng, Quyết Thắng bỗng có nhiều điềm xấu, biến cố chẳng lành:
cái thứ dân đầu ḅ đầu bướu lại tiếp tục lên ủy ban xă khiếu kiện về đất đai, đền bù, sổ đỏ, sổ xanh…
tuần trước lại có trâu điên quật chết 3 người ở xóm Ma.
Khỉ thật!
Rồi thằng Hợp cán bộ địa chính xă dính vào cờ bạc, vỡ nợ. Bọn đầu gấu đến nhà xin tư máu đánh tiết canh, may mà chạy kịp.
Rồi nội bộ các đồng chí trong ủy ban xă tự dưng sinh ra xích mích, thù hằn nhau, chẳng biết v́ lí do ǵ.
Đau hơn nữa, bên ủy ban và Huyện ủy có dấu hiệu rạn nứt, thành phe cánh đấu đá nhau rơ rệt. V́ thế Dự án Quy hoạch mở đường Quốc lộ 90C chạy ngang qua xă đă được duyệt nay bị điều chỉnh đi ṿng sang xă khác. Chủ tịch Ca đă bỏ vốn liếng tích tụ sau mấy năm làm lănh đạo xă để ém sẵn hơn ngh́n mét vông đất đấy để chờ mở đường. Miếng ăn sắp đến mồm c̣n bị tuột. Thật không thể ngờ…
Chỉ trong 3 tháng, đúng hơn là 100 ngày, sau khi khánh thành tượng, biết bao biến cố rủi ro xảy ra. Bản thân chủ tịch Ca đi uống rượu với Hội nông dân, v́ quá chén, nên trên đường về nhà phi thẳng xe vào thành cống Trắng đầu làng, người bay xuống mương như diễn viên phim chưởng Tàu. May mà có ông Khuể hay soi ếch nh́n thấy cứu vớt chứ không th́ xanh mộ lâu rồi, chẳng c̣n ngồi ghế Chủ tịch úy lạo dân chúng.
Chủ tịch ca nghĩ: Các đồng chí trong ủy ban đúng là không có tôn giáo, tín ngưỡng nên không nhạy cảm. Cứ như ông, “liếc” cái là biết ngay có vấn đề. Làm chính trị cần đặt phẩm chất nhạy cảm lên hàng đầu. Lo lắng nhất của ông là đưa vấn đề này ra lănh đạo xă bằng cách nào rồi giải quyết triệt để ra sao. Nếu cứ để t́nh trạng này xảy ra, rồi không khéo cái ghế chủ tịch kiêm bí thư của ông cũng đi đứt. Nặng hơn, cái mạng sống của ông... Không sớm th́ chầy cũng ngồi nóc tủ.
Chủ tịch Ca lo lắng đến gầy người. Vốn là người thận trọng và không bỏ qua bất ḱ chi tiết nhỏ nào, việc đầu tiên ông kiểm tra lại công tác chuẩn bị. Vị trí đất đặt tượng đài đúng hướng Nam. Các cụ đă dạy: Thánh nhân nam diện nhi thính thiên hạ, nghĩa là bậc thánh nhân ngồi nh́n hướng Nam để nghe thiên hạ. Đúng hướng, chuẩn không bàn căi.
Xă Quyết Thắng h́nh thế cá chép hóa rồng. Xung quanh là các ḍng sông uốn lượn. Tượng đài nằm ở chính trên lưng con cá chép, hướng ra Biển Đông. Thế là quá đẹp và đúng phong thủy. Tượng thành hoàng quay lưng về xă Vinh Quang, nh́n về xă Quyết Thắng. Hướng nam, theo lời ông thầy cúng trên tỉnh phán cũng hợp với tuổi của chủ tịch Ca. Nếu có vận hạn th́ nhập thằng khác, chúng nó chịu chứ sao cứ vận vào ông? Việc cúng bái, trấn trạch dong đất đặt tượng đài ông cũng làm đầy đủ và bài bản. Thằng cán bộ văn xă phi xe máy lên tận Hà Tây để đón ông thầy địa lư có tiếng ở miền Bắc về cúng và trấn trạch, đặt bùa yểm đàng hoàng. Chẳng lẽ thầy đó làm sai? Không thể. Hôm rước tượng về, cũng ông thày ấy cùng 3 thày khác tổ chức lễ cúng 3 ngày 3 đêm để hô thần nhập tượng. Riêng chỉ vàng 999.9 lót dưới chân tượng, chính tay ông đặt vào và gắn xi măng trắng chắc chắn, làm sao có thằng nào ăn cắp nổi?
Điều chủ tịch Ca băn khoăn không giải thích được là vợ con chủ tịch đi xem đủ các loại thầy, kết quả các thầy phán lại trùng khớp với kết quả mà vợ con lăo phó chủ tịch cũng đi xem ở nơi khác. Các thầy ấy chỉ có phán, nói ra nguyên nhân, mà không đưa ra giải pháp. Chủ tịch Ca muốn đích thân đến nhà các thầy để hỏi cho ra nhẽ, nhưng ngặt nỗi, đường hoàng là Chủ tịch- Bí thư một xă 8 ngh́n dân, có quyền sinh quyền sát, ai lại đi xem bói, mê tín dị đoan bao giờ.
Sáng nào cũng vậy, trước khi vào ủy ban làm việc, Chủ tịch Ca cũng phải đi đến tượng đài, ngắm nghía hồi lâu, kĩ càng, nhăn mặt một lúc rồi mới vào pḥng làm việc. Dường như, bức tượng được đục chạm tinh xảo quá mà ông không t́m ra t́ vết ǵ để quy cho nguyên nhân của các điều không may đang đến với ông và gia đ́nh ông cũng như ủy ban này và nhiều gia đ́nh khác.
***
Dù có gặp vận hạn, rủi ro đến đâu th́ chủ tịch Ca và các đồng sự không thể bỏ bẵng việc của ủy ban xă. Chủ tịch Ca hàng ngày vẫn ḱm nén, giấu kín nỗi đau và thấp thỏm sợ hiểm nguy mới ŕnh rập.
Chuyện t́m ra nguyên nhân khiến chủ tịch Ca mất ăn mất ngủ không từ mồm ông thầy bói nào mà lại bắt đầu từ một hội nghị.
Huyện tổ chức Hội nghị t́m lối thoát cho các làng nghề trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu. Chủ tịch Ca đại diện xă đi dự với tư cách là chủ tịch Hội làng nghề đan mây tre của xă.
Chuyện khó khăn của làng nghề nêu ra tại Hội nghị th́ làng nào cũng giống làng nào. Ông nào chẳng khó về đầu ra cho sản phẩm, muốn xuất khẩu ra nước ngoài nhưng không t́m được đối tác. Thêm những khó khăn khăn về vốn. Thời buổi lạm phát, ngân hàng c̣n chết nữa là vốn cho làng nghề. Các ông lại kêu ca về khó khăn trong tổ chức sản xuất thành lập hợp tác xă kiểu mới, kiểu cũ. Mới, cũ, loanh quanh măi cũng chỉ là cái hợp tác xă mà cứ ḷng ṿng lí luận. Chủ tịch Ca nghe mà chán, ra ngoài châm thuốc lá liên tục và t́m bạn buôn chuyện chờ kết thúc đến trưa nhậu nhẹt…
Theo triết lư của chủ tịch Ca, nhậu nhẹt và uống rượu, gặp gỡ bao giờ cũng có thú vị và bất ngờ. Rượu, bia vào lời ra, ắt là chân lư. Rượu bia vào th́ phải đi nhà vệ sinh nhiều. Vào phải có ra, cũng là quy luật.
Vừa mới bước vào nhà vệ sinh, một cái mùi khai thối nông nặc bốc lên, Chủ tịch Ca than thở:
- Nhà vệ sinh cấp tỉnh cũng thối hoắc thế này à? Vừa nói xong th́ thấy ông bạn tên Lư cùng mâm cũng đến và nói ngay:
- Nhà vệ sinh thối, nhưng với nhiều người lại có cái hay. Ở xă tôi có thằng nghệ nhân nó cứ thích vào nhà vệ sinh làm việc.
- Nó có bị điên không đấy? Chủ tịch Ca hỏi
- Không hề ông ạ. Nó thích thế. Thằng đấy cứ vào nhà vệ sinh, ngửi cái mùi đấy th́ mới sáng tác được. Ông thích th́ tôi dẫn đến chơi. Nó cùng xă tôi, bạn cùng học cấp 3 với tôi.
Đang trong lúc chán nản, chủ tịch Ca nhận lời ngay. Coi như một lần vượt xă để giải ngố. Sau bữa rượu của cuộc họp đó, chủ tịch Ca đi xe cùng với ông Lư về nhà nghệ nhân làm việc trong nhà vệ sinh.
Lư là bạn chủ tịch Ca gặp vài lần, nhưng không thân. Hóa ra Lư là người tỉnh bên, đại diện cho làng nghề điêu khắc, chạm đá. Đường về xă ấy chừng 100km, qua quốc lộ rồi vào tỉnh đường đá phẳng ĺ, chẳng có ǵ đáng bàn cả.
Đường vào nhà nghệ nhân cũng lắm ngóc ngách. Xuống đi bộ hơn cây số qua từng mái nhà mái ngói, ngơ nhỏ con mới đến cổng. Trước mặt chủ tịch Ca lúc này là nghệ nhân được bạn Lư gọi là quái nhân.
Nghệ nhân trạc 40 tuổi. Râu dài, tóc dài, vắn tó. Hàm răng đều và cười rất tươi.
Ngay tại của nhà là những tảng đá to, nhỏ nằm lăn lóc. Mấy tảng có h́nh thù rơ rệt, nhiều tảng c̣n nguyên khối.
Ông bạn Lư vừa giới thiệu tên nghệ nhân, tên làng nghề th́ chủ tịch Ca cướp lời ngay:
- À thế là nghệ nhân Kông Hiểu đây à? Văn ḱ thanh bất kiến ḱ h́nh. Hôm nay được gặp nghệ nhân vinh dự cho tôi quá.
Chủ tịch Ca nh́n phong thái nghệ nhân Kông Hiểu và các sản phẩm bày đặt ở nhà, trong ḷng thầm khen mấy tay phó của ḿnh khéo chọn đối tác. Thảo nào cái pho tượng thành hoàng xă ông nó mịn đường nét và hút hồn như thế. Đố anh nào đọ được.
Nghệ nhân Kông Hiểu gặp bạn Kông Lư, lại có thêm fan hâm mộ nữa th́ mừng lắm. Kông Hiểu ra vườn sau nhà, nhấc chậu cây cảnh ra một bên và tḥ tay xuống dưới lấy b́nh rượu ngâm thuốc dân tộc không nhớ rơ mấy tháng, chỉ mang máng là từ đầu năm.
Món nhậu đăi khách chỉ có khế chua, một ít đuôi ḅ khô nướng và vô số các loại rau thơm trồng ở vườn nhà nghệ nhân.
Tuần rượu thứ tư đến lúc cả chủ và khách bắt đầu ngấm men rượu th́ câu chuyện trở nên rôm rả và không c̣n khách khí. Các tuần rượu tiếp được rót liên tục. Bạn hữu của nghệ nhân có khác. Tưng bừng.
Chủ tịch Ca chỉ mấy bức tượng ngắm nghía lúc năy, hỏi:
- Anh Kông Hiểu nhiều khách hàng nhỉ. Chắc những bức tượng ngoài này đang chờ khách đến lấy ?
Kông Hiểu tợp một hớp rượu thật mạnh, giật cục người một cái nói:
- Hàng ế đấy ông ạ.
Chủ tịch Ca lạ lắm. Tượng thờ đẹp thế mà lại ế được à ?
Kông Hiểu thủ thỉ: Khách hàng cứ đến đặt hàng, tạm ứng tiền rồi lại … pháo
- Pháo là ǵ vậy –Chủ tịch Ca hỏi
- Pháo à, là chạy làng, là bùng không mua nữa.
- Sao ḱ vậy ?
Kông Hiểu quay sang nói :
- Là v́ người ta sợ hăi tôi vào nhà vệ sinh làm ra những bức tượng này. Họ bảo thế là bị ám, bị ôi uế danh nhân, lănh tụ, thần linh. Đến như cái thằng con buôn – con buôn ở ngoài đường cái kia ḱa, những thằng cả đời giỏi môn đếm tiền nhưng không biết đọc đến nửa trang sách nó cũng không dám lấy hàng của tôi, v́ nó bảo ế lắm, không bán được.
- Thế sao ông cứ chui vào đó làm? Chủ tịch Ca chỉ tay về phía nhà vệ sinh.
- Ừ, nhà vệ sinh. Đấy mới là nghệ thuật, là bản sắc ông ạ. Tôi là nghệ nhân. Tôi cũng là nghệ sĩ. Nghệ nhân phải có bản sắc, khác thường, riêng biệt. Tôi vào nhà vệ sinh mới có cảm hứng sáng tác, mới sáng tạo nghệ thuật được, bức tượng của tôi mới được tinh xảo, có hồn.
- Nhưng cứ chui vào đó làm, hàng họ ế ẩm thế th́ ông chết đói à ? Chủ tịch Ca hỏi dồn
Kông Hiểu làm một tợp hết chén rượu rồi nói tiếp :
- Nếu chỉ v́ để sống, tôi không làm nghề này ông ạ. Làm quan tự hào ở cái ghế, thằng nghệ sĩ tự hào ở đứa con tinh thần. C̣n lí do nữa, lí do này khiến tôi dành trọn cả đời ngồi trong nhà vệ sinh sáng tác. Câu chuyện bắt nguồn từ một sự vô thức.
Cách đây 4 năm…
lúc đó tôi đang làm thuê cho cái ông chủ trên chính mảnh đất này, chính chỗ ông đang ngồi đấy. Ngày đấy tôi là thợ cứng, làm nhanh và tạo ra nhiều sản phẩm, mang lại rất nhiều tiền cho ông chủ.
Một ngày, sau khi tôi và ông chủ rủ nhau ăn tiết canh, uống rượu tiết dê ở thị xă về. Tôi muốn lúc hưng phấn làm một pho tượng ǵ đó mà chưa từng có trên thế gian này. Thế là tôi mang đồ nghề ra đục. Tôi ngồi ở chỗ kia hàng tiếng đồng hồ, cái chỗ có tượng quan Vân Trường vác thanh đại đao ấy. Tôi ngồi như bị ai đó thôi miên. Chỉ biết cầm búa và ngồi… Rồi lúc nóng quá, buồn tè quá, tôi vào nhà vệ sinh.
Tôi cũng không biết v́ sao, động cơ ǵ mà lúc đó tôi có thể vần được cả tảng đá to như thế vào nhà vệ sinh nữa. Tôi tè xong và tự nhiên trong tôi có cảm giác rất đặc biệt. Cảm hứng sáng tạo và ư tưởng cứ về dồn dập. Đôi tay tôi như có thế lực siêu nhiên phù giúp để gơ để chạm. Chính tôi cũng không tưởng tượng nổi tại sao lúc đó đôi tay của tôi lại mềm mại có thể đục, chạm được những đường nét nó tài hoa, tinh tế đến thế. Thế là tôi ngồi trong nhà vệ sinh, với tảng đá đó hết ngày, cả đêm, sang đến tận sáng hôm sau. Khi rời căn buồng nhà vệ sinh cũng là lúc tôi tỉnh rượu. Cái cảm giác hạnh phúc tràn trề như t́m thấy kho báu đời ḿnh trào dâng khi tôi nh́n lại công tŕnh của ḿnh. Tôi không ngờ rằng tôi có thể làm được tới mức ấy, với kĩ thuật ấy.
Đúng, tôi đă để lại một công tŕnh nghệ thuật nổi tiếng, mang lại danh vọng. Và cả sự khốn nạn cũng bắt đầu. Từ đó trở đi, tôi coi nhà vệ sinh là xưởng sáng tác duy nhất của tôi. Tất cả các sản phẩm từ tượng thần, tượng thánh, tượng ông, tượng bà… của tôi đều ra đời từ nhà vệ sinh ông ạ.
Chủ tịch Ca chen lời :
- Nhưng này, tôi nghe nói ngày xưa có người trước khi đọc thơ Nguyễn Trăi c̣n thắp hương để tăng độ linh thiêng. Ông cứ ngồi trong nhà vệ sinh để chế tác ra cả tượng Phật, tượng thánh, ông không sợ phải tội à?
- Quan niệm nghệ thuật của tôi là thế. Con người của tôi là thế. Những thứ này, xin lỗi các ông, với các ông và nhiều người là thần, là thánh, là đấng tối thượng cao siêu, chứ với tôi, đó chỉ là một sản phẩm với tâm huyết của tôi về các giá trị tạo h́nh. Thánh, thần ở đâu mà ra? Từ con người ra cả. Đă là con người, chẳng ai khác ai về đời sống phàm tục. Chỉ khi thành Thánh, thần rồi, cái sự đó mới khác. Chấm hết.
Nghe đến đây, đầu óc chú tịch Ca quay cuồng. Không biết ông đang quay v́ rượu hay quay v́ lời nghệ nhân Kông Hiểu vừa nói. Chủ tịch Ca ngồi không quá được 5 phút, chưa kịp uống thêm chén rượu nào nữa th́ lăn đùng ra nền nhà.
Nghệ nhân Kông Hiểu cười ha hả nói với Lư
- Ông bạn này say nghệ thuật của tôi chứ rượu nhạt thế này, uống bao giờ mới say được.
***
Chủ tịch Ca lại đi quanh tượng thờ thành hoàng. Ông ngắm, ông nh́n. Ṿng quanh rồi dừng lại, rồi đi ngược ṿng. Hàng tiếng đồng hồ. Trầm ngâm, ông chẳng nói ǵ. Cái trán nhăn lại, lộ ra nếp nhăn duy nhất chạy ngang trán.
Hôm nay, Chủ tịch Ca cho họp đột xuất toàn ủy ban xă mà không nói trước lí do. Bắt đầu cuộc họp, chủ tịch Ca nói ngay :
- T́nh h́nh hơi căng thẳng và nguy hiểm các đồng chí ạ.
Mọi người nhớn nhác không biết chuyện ǵ đang xảy ra với ông chủ tịch.
- Tôi vừa đi đến nhà cái thằng nghệ nhân tạc tượng thành hoàng cho xă ta.
- Ơ, tiền công tạc tượng bên ủy ban thanh toán hết rồi mà. Phó chủ tịch văn xă đứng phắt dậy nói.
Chủ tịch Ca nói rất nhẹ: Anh cứ ngồi xuống để tôi nói tiếp, tiền nong không quan trọng và chẳng c̣n ư nghĩa ǵ nữa.
- Các đồng chí có thấy từ khi chúng ta khai trương tượng thành hoàng đến giờ, xă Quyết Thắng xảy ra biết bao chuyện đau buồn không ? Từ hiệt hại kinh tế, thiệt hại người đến thiệt hại về tổ chức, quan hệ đồng chí trong xă… Nếu cứ để t́nh h́nh này diễn ra măi sẽ không lường trước được hậu quả thế nào các đồng chí ạ. Rất chi là nguy hiểm.
Ai nấy đều đồng ư v́ ư kiến rất đúng.
- Các đồng chí biết nguyên nhân chính ở đâu không? Nguyên nhân chính, là tượng thành hoàng bị cái thằng nghệ nhân nó đục trong nhà vệ sinh, làm ô uế Ngài. V́ vậy, Ngài quở mắng, trừng phạt chúng ta đấy.
- Sao ngài không phạt thằng đục tượng, mà lại phạt xă ta nhỉ ? Chủ tịch Hội nông dân nói.
Chủ tịch Ca nói tiếp:
- Ngài phạt nó rồi. Nó sống như thằng khùng, thằng điên trong nhà vệ sinh. Ông cứ vào nhà vệ sinh ngồi cả ngày xem có chịu được không ? Đấy, nó bị phạt đấy. C̣n chúng ta, chúng ta tiếp tay cho cái ác nên bị phạt. Bây giờ các đồng chí bàn bạc xem tháo gỡ thế nào? Càng để lâu, càng nguy hiểm, hạn càng nặng.
Đưa ra cuộc họp và thăm ḍ các ư kiến khác để cho có dân chủ chứ chủ tịch Ca thừa biết năng lực và tŕnh độ các đồng chí cấp dưới trong bộ máy do ông lănh đạo tài ba đến mức nào.Trong t́nh huống này, chủ tịch Ca không cho các đồng chí mất thời gian bàn bạc mà ông đưa ra hướng giải quyết và coi đó như kết luận cuối cùng.
- Thưa các đồng chí ! Theo ư kiến của tôi, đằng nào th́ xă cũng đă mất tiền và tượng đài cũng đă khai trương hoành tráng, đi vào tâm thức nhân dân rồi. Giờ ta không thể lăng phí tiền của mà đập tượng đó đi được. Trước hết, cần quán triệt nội bộ là, tượng đài không c̣n thiêng, do bị làm từ nhà vệ sinh. Do đó, để giải quyết ta nên làm theo tŕnh tự. Thứ nhất, ta phải tẩy uế tượng đài, thứ hai, tính thêm giải pháp thích hợp hơn để bền vững. Ta phải làm thêm một tượng đài mới, to hơn, hoành tráng hơn, nhưng không được đặt 2 tượng đài cạnh nhau. Ta sẽ chuyển tượng đài cũ về băi đất hoang ở đầu làng, vừa là giữ đất, vừa là tuyên truyền nguyện vọng của nhân dân cần có tượng thành hoàng ở đó, nhưng việc đó chúng ta nói nội bộ với nhau. Tuyên truyền ra ngoài là do nguyện vọng của nhân dân trong xă, chính quyền địa phương quyết định dựng thêm một tượng đài thành hoàng nữa cho mấy xóm xa ủy ban xă, thuận lợi việc thờ cúng, tâm linh… Đại diện cho Đảng bộ và Chính quyền, tôi phân công: Tôi sẽ chủ tŕ công tác quyên góp và xây dựng tượng đài mới. Những việc c̣n lại giao cho ….
Các thành viên trong cuộc họp đều được chủ tịch Ca giao nhiệm vụ rơ ràng. Tất cả đều khẳng định ư chí quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, v́ lợi ích của nhân dân.
***
Vào sáng ngày chủ nhật. Trời xanh và không có gió.
Đoàn thanh niên xă do đồng chí Bí thư xă Đoàn chỉ đạo, đă dựng những cây luồng thành dàn giáo và phủ kín bạt xanh nhạt quanh tượng đài thành hoàng.
Trong ṿng bạt xanh đó, Đoàn thanh niên khênh ra một nồi dùng để nấu bánh chưng to vật vă đă nấu nước mưa với hoa bưởi thơm phức. Bí thư đoàn xă khấn tượng 3 lạy rồi phân chia anh em lấy gáo nhựa mới tinh, múc từng gáo, nhẹ nhàng dội từ đầu tượng xuống chân tượng. Chẳng có ai dám ṭ ṃ quan tâm Đoàn thanh niên làm ǵ với tượng thành hoàng. Sau khi làm xong, dàn giáo lại gỡ ra, tượng thành hoàng tỏa ra mùi hương bưởi nức mũi.
Lúc đó mới thấy chủ tịch Ca đến hít hà mấy cái rồi không ngớt lời khen ngợi Đoàn thanh niên làm rất tốt, rất tốt. Tất nhiên, trưa hôm đó Đoàn thanh niên đă có một cuộc thi uống rượu không phân thắng bại với chủ tịch Ca và các cán bộ khác của xă.
Loa phát thanh của xă đọc Nghị quyết của ủy ban nhân dân xă về việc dựng tượng đài thành hoàng thứ 2 trong mấy ngày liền, nhiều hơn cả đọc vân động bầu cử. Theo nguyện vọng của 8 ngh́n dân xă Quyết Thắng, ủy ban xă quyết định dựng mới tượng đài cụ thành hoàng làng thứ 2 tại xóm 5 đầu làng. Nơi đặt tượng đài mới là băi đất cao, rộng, quanh năm cỏ mọc um tùm. Đây là khu đất cằn không thể canh tác được. Dự kiến, công tác chuẩn bị và xây dựng tiến hành trong 2 năm.
Nhân dân trong xă nghe Nghị quyết này hết sức phấn khởi, th́ thầm với nhau : Từ ngày cha sinh mẹ đẻ tới giờ, lần đầu tiên thấy có một ông chủ tịch năng nổ và chăm lo cho tượng đài. Công lao chăm lo vấn đề tâm linh với địa phương của chủ tịch Ca thật lớn. Quyết Thắng sắp có tới 2 tượng đài cơ đấy. Niềm tự hào duy nhất và đầu tiên của xă. Chưa từng thấy xă nào nhiều tượng đài như thế.
Cũng trong đêm hôm ấy, Quyết Thắng có trận mưa khủng khiếp, mưa tầm tă kéo dài mấy tiếng đồng hồ làm đồng ruộng ngập trắng băng như sông. Thế là hàng ngh́n hec ta lúa đang th́ con gái đi toi. Mất mùa vụ này, dân Quyết Thắng có nguy cơ chết đói.
Chủ tịch Ca đi thị sát t́nh h́nh mà ḷng như lửa đốt. Trời hại Quyết Thắng quá. Là chủ tịch ông phải có trách nhiệm giúp đỡ nhân dân ra sao đây ?
Vừa chân ướt chân ráo về ủy ban, ông thấy dân đứng đầy cổng ủy ban. Chưa hiểu chuyện ǵ, ngước nh́n tượng đài ông không thấy đâu cả. Giật ḿnh. Len qua đám người mặc áo tơi đội mưa, ông hoảng hồn khi nh́n thấy tượng thành hoàng đă đổ vỡ tan. Cơn mưa cả đêm làm lún toàn bộ bệ đỡ tượng, nghiêng hẳn về phía ủy ban trước khi tượng thành hoàng bị đổ và vỡ vụn thành nhiều mảnh.
Tượng ơi là tượng.
Thành hoàng ơi là thành hoàng…
Mấy cụ già thắp hương và khóc lóc ầm ĩ, gào thét, gây ra bầu không khí ảm đạm chưa từng có đối với ông chủ tịch.
Chủ tịch Ca chạy thẳng về pḥng, mở sổ điện thoại ra gọi :
- Alô, chú Hải đấy hở. Chú làm ăn kiểu ǵ mà tượng đài thành hoàng đổ nát bét rồi. Thôi nhé, coi như vụ này chú làm từ thiện cho địa phương. Chú theo phương án 2 mà tôi đă bàn. Dùng toàn bộ hồ sơ gốc, chứng từ chi tiêu thật để thanh toán. Coi như đi tong vụ này. Không làm khéo, bọn thanh tra, bọn công an nó nhảy vào đi tù cả lũ chú ạ. Chú yên tâm, anh vốn chơi đẹp, không để chú thiệt. Đợt xây tượng đài mới, anh sẽ cho chú phần cao hơn.
Từ đầu dây kia, giọng người chủ thầu xây dựng vọng lại :
- Vâng. Nhưng anh vẫn chưa thanh toán hết tiền xây dựng. Thế c̣n 30% khoản dư thừa từ vật liệu làm móng tượng đài th́ thế nào ?
Chủ tịch Ca thét lên :
- Phút này rồi vẫn c̣n phần trăm, phần ngh́n à? Không hủy nhanh đi tù ráo cả bây giờ. Cứ làm theo phương án của anh.
Chủ tịch Ca ngắt điện thoại. Ông đi lại một ṿng quanh pḥng làm việc rồi như nghĩ ra một điều ǵ:
- Thành hoàng ơi là thành hoàng. Sao ông lại đổ tàn nhẫn thế hả. Ừm, phải tính cách. Ừm, công tŕnh tập thể, trách nhiệm tập thể…Phải cố làm cho được cái tượng đài nữa để gỡ lại vụ này. Bao nhiêu công sức, cuối cùng chỉ v́ một trận mưa, coi như đứt hết. Sau này, nếu lên được chủ tịch huyện, ông sẽ cho mỗi xă dựng 2 tượng đài.
Chủ tịch Ca suy nghĩ một lát rồi gọi điện thoại yêu cầu toàn bộ lănh đạo xă về ủy ban gấp để họp triển khai công tác pḥng chống lụt băo và giải quyết hậu quả đổ tượng thành hoàng do thiên thiên gây ra…
Tháng 11/2012
http://www.gio-o.com/Chung/NguyenHocKeBanGiacMo.htm
© gio-o.com 2013