Nguyễn Đăng Thường
MAI THẢO & TUI
Hồi đầu tháng Tư năm nay 2017, bà mợ Bảy của tui ở New York, trong lúc điện đàm, có nhắc lại một câu chiện cũ. Mợ nói ông Nguyễn Đăng Hùng, hay Hưng, tui hổng nhớ, có nói ông tuy lớn tuổi hơn Nguyễn Đăng Thường - mợ nói quên hỏi ổng sao ổng biết cái tên "NĐT" - ổng tuy lớn tuổi nhưng là vai em. Ông Hùng/Hưng hiện ở San Diego, bị điếc tai do tuổi tác. Ông ta là em nhà văn Mai Thảo-Nguyễn Đăng Quư. Mợ Bảy là vợ của cậu Bảy Phạm Văn Hạnh - má tui thứ năm - trong nhóm Xuân Thu Nhă Tập, bạn thân với Nguyễn Xuân Sanh, Đoàn Phú Tứ, Nguyễn Tuân… Nguyễn Tuân khi vào Nam có ghė thăm cậu tui ở Cần Thơ tại nhà ông bà ngoại. Sau 45 cậu lấy thêm bút hiệu Thê Húc (v́ cậu yêu Hà Nội của thời thanh xuân) lập/thuộc nhóm Gió Bốn Phương (Góp gió bốn phương- Tung ra khắp bốn phương) của tiệm sách Yiểm Yiểm Thư Trang của nữ sĩ Mộng Tuyết (cặp Đông Hồ-Mộng Tuyết). Bạn của cậu Hạnh lúc đó là Tam Ích, Vũ Anh Khanh, Lư Văn Sâm, Cô Hợp Phố…
Câu chuyện ṿng vo lẩm cẩm như sau.
Ông ngoại tui người miệt Chợ Lớn có vợ Tàu. Ông làm tham tá dưới thời Pháp bị thuyên chuyển ra Hà Nội, sanh con đẻ cái sống ngoài đó cho tới khi nghỉ hưu. Ba tui, Nguyễn Đăng Lâm, thuộc gịng họ Nguyễn Đăng đă có mặt từ thời Bà Chúa Chè. Trong cuốn tiểu thuyết lịch sử này (Nguyễn Trọng Luật) có một nhân vật (quan chức?) tên Nguyễn Đăng Đạo. Người anh thứ năm của tui - con thứ tư trong gia đ́nh - cũng tên Nguyễn Đăng Đạo. Gia đ́nh ông nội khá rân rác thời đó. Trong cơn sốt t́m mỏ than, ông có thuê người đào và t́m được, ăn mừng cả tuần hay cả tháng v́ nghĩ sẽ giàu to. Nhưng than ôi cái mỏ than đó chỉ có một lớp than mỏng trên mặt. Gia đ́nh khánh tận dần dần nhưng trong nhà c̣n vài món đồ cổ quư báu, chị Ba nghe nói và kể lại cho tụi nhỏ nghe. Có một cái b́nh sứ cổ khá to một viên chức Pháp rất yêu. Trước khi qua đời, ông nội dặn ba tui đem cái b́nh đến nhà biếu cho ông Tây nọ và xin ông ta nhận làm bảo hộ (tuteur) như ông đă hứa. Ba tui muốn trở thành bác sĩ (5 năm) nhưng cha mất sớm nên phải chọn nghề thú y (3 năm). Ba ở trọ nhà ông bà ngoại (bà ngoại nuôi học tṛ Nam Bắc kiếm thêm tiền v́ ngôi nhà chánh phủ cấp gần Hồ Gươm khá to). Ra trường ba xin cưới má. Má tui đẹp nhứt nhà nên lấy chồng sớm, năm lên mười sáu trăng tṛn đắm say. Sanh được hai gái, do căi cọ với Phạm Quỳnh (thân Pháp) ba tui (chống Pháp) bị thuyển chuyển sang Cam Bốt ở hai tỉnh lỵ Kratiė rồi Battambang. Công việc của thú y thời đó là mỗi sáng đi khám các khâu thịt ḅ, thịt heo rồi đóng mộc cho phėp bán. Việc nhà có vợ hiền người giúp việc lo. Ba giết thời giờ với nàng Tiên Nâu - nha phiến rất rẻ, có thể đă nhập lậu từ Lào. Ba chắc cũng đă có thử nghiệm hút sách thời trẻ ở Hà Nội với các công tử, cô đầu.
Rồi thời gian… êm trôi… xa cách buồn… vời vợi… khi ánh trăng vàng… lên khơi. Tỉnh lợi, nh́n đám con bảy đứa thấy chúng có cơ may Miên.. hóa nên ba xin thuyên chuyển về Nam. Hôm đáo quốc, mấy đứa con nhỏ theo người giúp việc (anh Tích và chị Tiệc trai gái bần nông Bắc Kỳ bà ngoại "mua" cho theo má khi má lấy chồng) đi tàu về Sài G̣n. Ba lái xe mui trần với vợ và hai con gái lớn. Nửa đường gặp trân mưa to, cơ thể đă suy yếu nên về tới Sài G̣n ba bị sưng phổi đột tử. Chôn cất xong má dắt đám con về Cần Thơ ở với ông bà ngoại đă về hưu có ngôi biệt thự cạnh lẩm lúa và nhà thương tư của d́ dượng Hai - d́ Hai có chồng bác sĩ khá giàu. Đó là năm 1939, thi sĩ NĐT mới vừa ăn… thôi nôi. Liên lạc với bên nội có thể đă đứt khoảng từ khi sang Cam Bốt chắc đă cắt đứt luôn … dây chuông từ khi về ở với ông bà ngoại. Ba hút nằm một chỗ. Mơ ước của ba lúc sanh thời là có cái radio để nghe tin tức, nhạc, kịch, nhưng mộng ước chưa được toại nguyện. Sau 45 VN mới có đài phát thanh.
Khi trả lời phỏng vấn của nhà văn Lê Thị Huệ cho Gió O (bạn nào ṭ ṃ có thể vào nėm một cái nh́n… ngơ ngáp, phỏng vấn gồm 5 phần khá dài) và được biết tên thiệt của Mai Thảo là Nguyễn Đăng Quư tui có nói đùa rằng Mai Thảo và “Tây Đui” biết đâu dám có thể là bà con… xa. Giờ đây, he he, tė ra hổng những chả xa mà lại c̣n quá gần, anh em chú bác, ha ha, ba tui là anh ruột của bố ông Mai Thảo. Văn chương Mai Thảo? Nói thiệt, tui chỉ đọc có hai cái truyện ngắn. Truyện thứ nhứt kể lại ngày Mai Thảo di tản vào Nam sau 54. Hôm đó Mai Thảo mặc cái áo len dày, cổ cao (col marin) của dân chài Normandie có hoa văn là hai sợi dây "ḷi tói", tui chỉ c̣n nhớ cái đó. Truyện sau tên là "Chuyến mėtro về Belleville", nếu tôi nhớ đúng. Đại khái nhà văn ở Mỹ sang Paris gặp một cô gái VN bị chọc ghẹo trên chuyển tầu ngầm. Nhà văn ra tay nghĩa hiệp tới xua đuổi bọn du côn (An-giê-ri) đi chỗ khác… đứng chơi, rồi nhà văn mời cô gái vào quán xơi bậy bạ vài ba cái… đùi gà (hổng nhớ họ đă xơi cái chi chi, hi hi). Cái truyện này hao hao giống truyện "Người bạn quê hương " của tui. Chuyến mėtro… và Người bạn… xuất hiện trên tờ Thế Kỷ 21 của Nguyễn Xuân Hoàng. Cái truyện của tui vô phėp ra mắt trước. Ngoài ra tui cũng có mua tập thơ của Mai Thảo. Thơ triết lư hổng hợp gu, tui đọc lướt qua tới câu "ta thấy h́nh ta những miếu đền" tui sợ hổng được cho dô xả rác tè bậy chỗ linh thiêng nên tui tức tốc rút lui có… hộ vệ.
Tóm lợi: cả hai phía, nội cũng như ngoại, tui đây đều có danh nhơn.
Hy vọng họ sẽ được "thôm" lây.
Nguyễn Đăng Thường
http://www.gio-o.com/NguyenDangThuong.html
© gio-o.com 2017