TÀI LIỆU LỊCH SỬ
THỎA ƯỚC VỀ VIỆC LẬP VÙNG TRÁI ĐỘN
GIỮA ANH VÀ PHÁP TẠI ĐÔNG DƯƠNG,
NĂM 1893
Ngô Bắc dịch
***
Hồ Sơ XIÊM LA Số 1 (1893)
Bản sao Các Công Điện
Từ
Đại Sứ của Nữ Hoàng tại Paris
Liên quan đến
HIỆP ƯỚC GIỮA ĐẠI ANH CÁT LỢI VÀ PHÁP
Về việc
TẠO LẬP MỘT QUỐC GIA TRUNG LẬP NẰM GIỮA CÁC PHẦN LĂNH THỔ CHIẾM HỮU CỦA HAI NƯỚC TẠI ĐÔNG DƯƠNG
Được đệ tŕnh với cả hai Viện của Nghị Viện theo Lệnh của Nữ Hoàng
Tháng Mười Hai 1893
LONDON:
Ấn hành cho Pḥng Văn Thư của Nữ Hoàng
Bởi Tổ Hợp Harrison and Sons, St. Martin’s Lane,
Nhà In Thường Lệ Cho Nữ Hoàng
Và được mua, hoặc trực tiếp hay xuyên qua bất kỳ Nhà Sách nào, từ
HYRE and SPOTTISWOOD, East Harding Street, Fleet Street, E. C., and
32, Abingdon Street, Westminster, S. W. ; or
JOHN MENZIES & Co., 12, Hanover Street, Edinburgh, and
90, West Nile Street, Glasgow; or
HODGES, FIGGIS, and Co., Limited, 104, Grafton Street, Dublin
*****
Điện Văn Số 1
Hầu Tước Dufferin gửi Bá Tước Rosebery. – (đă nhận ngày 2 Tháng Tám)
Thưa Vị Chủ Nhân Của Tôi, Paris, 1 Tháng Tám, 1893
Tôi hân hạnh đính kèm bản sao một Nghị Định Thư được kư kết ngày hôm qua tại Paris bởi ông M. Develle và chính tôi, theo đó Các Chính Phủ Pháp và Anh Quốc đồng ư nh́n nhận nhu cầu của việc dựng lên một Quốc Gia trái độn nằm giữa các phần đất chiếm hữu của hai nước tại Đông Dương.
Tôi đă đọc & c [?]
Và đă kư DUFFERIN and AVA
___
(Bản dịch [Nghị Định Thư])
Với quan điểm nhằm dự pḥng các khó khăn có thể phát sinh từ một sự tiếp xúc trực tiếp giữa hai bên, hai Đại Cường đồng ư nh́n nhân nhu cầu của việc cấu tạo, qua các sự hy sinh và nhượng bộ hỗ tương, một khu vực trung lập nằm giữa các phần lănh thổ chiếm hữu của hai nước.
Các giới hạn của khu vực trung lập này sẽ được xác định sau.
Đă kư tên JULES DEVELLE
DUFFERIN and AVA
Tháng Bẩy, ngày 31, 1893.
*****
Điện Văn Số 2
Hầu Tước Dufferin gửi Bá Tước Rosebery. -- (đă nhận ngày 4 Tháng Mười Hai)
Thưa Vị Chủ Nhân Của Tôi, Paris, 1 Tháng Mười Hai, 1893
Tôi hân hạnh chuyển đến Ngài Chủ Nhân theo đây bản chính của Nghị Định Thư được kư kết bởi Các Đại Diện của Sứ Quán này và của Bộ Ngoại Giao Pháp Quốc, là những nhân viên được ủy nhiệm công tác xác định cấu h́nh của khu vực trung lập mà, chiếu theo các điều khoản của Nghị Định Thư ngày 31 Tháng Bẩy, đă được kư bởi ông Develle và chính tôi, sẽ được cấu tạo nằm giữa các lănh thổ chiếm hữu của Nữ Hoàng Anh Quốc và Cộng Ḥa Pháp tại Đông Dương. Như Ngài Chủ Nhân sẽ nhận thấy, Nghị Định Thư liên hệ khuyến cáo rằng một Ủy Hội Kỹ Thuật sẽ phải được chỉ định để lo liệu cho việc chứng thực các tính chất địa dư và chính trị của khu vực được nhắm để trung lập hóa.
Tôi cũng đính kèm một Nghị Định Thư thứ nh́, được kư kết bởi ông Develle và chính tôi, đặt định như nguyên tắc hàng đầu cho việc phân định, đề nghị rằng lănh thổ liên hệ phải có một chiều rộng không ít hơn 50 dặm giữa các biên giới phía đông và phía tây của nó, được kèm theo bởi một khuyến cáo rằng Ủy Hội Kỹ Thuật sẽ khảo sát xem các tính chất địa dư và chính trị hiện hữu của vùng này có thể ḥa hợp một cách thuận tiện nhất như thế nào với mong muốn [desideratum, tiếng La Tinh trong nguyên bản, chú của người dịch] nêu trên. Nghị Định Thư cũng chứa đựng một sư cam kết hỗ ứng ngăn ngừa bất kỳ bên Đại Cường nào khỏi việc t́m kiếm để thâu đoạt các lợi thế chuyên độc làm phương hại đến Đại Cường kia, bên trong Quốc Gia theo đó sẽ được cấu thành.
Tôi cũng đính kèm hai văn thư được trao đổi giữa ông Develle và chính tôi, trong đó một sự bảo đảm được truyền đạt rằng nước Anh hay nước Pháp đều không có bất kỳ chủ định nào nhằm t́m cách giữ độc quyền trên các quyền xuyên quá, bất luận là theo đường bộ hay đường thủy, xuyên qua tỉnh Kyaing Hung.
Tôi đă đoc. & c. [?]
Và đă kư tên DUFFERIN and AVA
___
Đính Kèm 1, theo Điện Văn số 2
Nghị Định Thư kư kết bởi Các Đại Biểu Pháp và Anh
cho cuộc Thảo Luận về Quốc Gia Trái Độn
tại Thượng Lưu Sông Mekong.
Các đại biểu kư tên dưới đây, được chỉ định bởi các Chính Phủ liên hệ của họ, nhằm khảo sát trong phương cách nào, qua các sự đóng góp hỗ ứng, một khu vực trung gian có thể được cấu tạo nằm giữa các phần lănh thổ chiếm hữu của Anh và Pháp trong vùng Thượng Lưu sông Mekong;
B́ đ́nh chỉ trong diễn tiến các công việc của họ bởi có sự khó khăn trong việc xác định, theo các dữ liệu tích cực, các giới hạn và cấu h́nh địa dư của các tỉnh hạt khác nhau tọa lạc trong vùng đó;
Đă nh́n nhận, bởi sư thỏa thuận chung, rằng để thiết lập, dưới các t́nh trạng địa dư b́nh thường mà không gây ra sự phân hóa, một khu vực có tầm vóc đúng mức, sẽ cần tiến đến một cuộc điều tra tại chỗ bởi Các Nhân Viên Kỹ Thuật của hai nước.
Lập tại Paris, ngày 25 Tháng Mười Một, năm 1893
(Đă kư) E. C. H. PHIPPS. (Đă kư) JUSSERAND.
H. AUSTIN LEE. PAUL RÉVOIL
___
Đính Kèm 2, theo Công Điện Số 2
Nghị Định Thư kư kết bởi Hầu Tước Dufferin và ông Develle
Các người kư tên dưới đây, đă hay biết về Nghị Định Thư được kư kết bởi các Ủy VIên Anh và Pháp trong ngày này, và đă chấp thuận Nghị Định Thư đó, đă nh́n nhận, bởi sự thỏa thuận chung, rằng các Nhân Viên Kỹ Thuật được chỉ định để tiến hành công tác ở Thượng Lưu Sông Mekong không thể để mất cảnh giác về các điểm kể sau:
1. Sự khảo sát địa dư mà họ sẽ phải khởi sự sẽ đối phó với ḍng chảy của sông Mekong từ điểm nhập vào khu Kyaing Chaing cho đến điểm nhập vào Luang Prabang, với các giới hạn của tỉnh Kyaing Chaing, và với các giới hạn của phần thuộc vào Muang Nan nằm phía bắc con sông.
2. Chiều rộng mà hai Đại Cường Kết Ước đề nghị gán cho khu vực trung gian giữa các phần lănh thổ chiếm hữu của Anh và Pháp, cho đến mức mà cấu h́nh địa dư và chính trị của vùng đất cho phép, sẽ vào khoảng 80 cây số trên bề mặt. Các Nhân Viên Kỹ Thuật sẽ ghi nhận cẩn thận đâu là những giới hạn địa dư và chính trị sẽ đạt được mục tiêu này một cách tốt đẹp nhất.
3. Điều đă được thỏa thuận rằng sự hải hành, xuyên quá, và các phương tiện truyền thông tại khu vực theo đó được cấu thành sẽ không bị mọi sự ngăn trở, mỗi bên Kết Uớc cam kết sẽ không t́m kiếm bất kỳ lợi thế nào mà không đạt được một cách b́nh đẳng bởi bên kia.
Lập tại Paris, ngày 25 Tháng Mười Một, năm 1893
(Đă kư) DUFFERIN and AVA (Đă kư) JULES DEVELLE
___
Đính Kèm 3, theo Điện Văn số 2
Hầu Tước Dufferin gửi ông Develle
Paris, 1 Tháng Mười Hai, 1893
Ông Develle thân mến,
Để trả lời câu hỏi mà ông đă đủ ḷng tốt để chuyển đến tôi hôm Thứ Ba, với sự đề cập đến tin đồn rằng chúng tôi đă tiến đến một sự thỏa thuận với Trung Hoa liên quan đến Quốc Gia Kyaing Hung, tôi xin được thông báo với ông rằng hiện nay chưa có một Hiệp Định nào như thế được kư kết, và rằng chúng tôi không có ư định để t́m cách đạt được bất kỳ độc quyền nào, hoặc cho đường xe hỏa, các Công Ty Tàu Chạy Bằng Hơi Nước, hay bất kỳ phương cách nào khác của sự vận chuyển hay lưu thông, gây phương hại cho bất kỳ dự án thương mại Pháp tương tự. Điều được hiểu ngầm rằng trong các khía cạnh nêu trên, lănh vực này sẽ được mở ngỏ cho sự kinh doanh của Pháp cũng như của Anh.
Trong việc thừa nhận sự tiếp nhận được văn thư này, có lẽ xin ông sẽ thông tri, một cách ưu ái, ư muốn của Chính Phủ Pháp để ưng chuẩn một sự cam kết hỗ tương.
Xin ông tin tưởng nơi tôi, &c. [?]
(Đă kư) DUFFERIN and AVA
___
Đính Kèm 4, theo Điện Văn số 2
(Bản dịch)
Paris, ngày 1 Tháng Mười Hai, năm 1893,
Ngài Dufferin Quư Mến,
Ông đủ tốt để thông báo cho tôi trong lá thư hôm nay của ông rằng không một Hiệp Định nào đă được kư kết giữa Đại Anh Cát Lợi và Trung Hoa về vấn đề Quốc Gia Kyaing Hung, và rằng Anh Quốc không có ư định t́m cách đạt được bất kỳ độc quyền nào, hoặc cho đường hỏa xa, Các Công Ty Tàu Chạy Bằng Hơi Nước, hay bất kỳ phương cách nào khác của sự vận chuyển hay lưu thông, gây phương hại đến các cuộc kinh doanh thượng mại của Pháp cùng loại. Điều được mặc nhiên thông hiểu, rằng, trong khía cạnh này, lănh vực sẽ được để ngỏ cho sự kinh doanh của Pháp và Anh. Tôi vội vă nh́n nhận sự tiếp nhận được sự thông tin này, và tôi lấy làm hài ḷng để ghi chú việc này. Đáp lại, và theo lời yêu cầu của ông, tôi lấy làm hân hạnh để thông báo ông rằng sự phân định ranh giới các lănh địa Pháp bên phía Kyaing Hung vẫn chưa được thực hiện, thế nhưng, trong các cuộc thương thảo về đề tài này mà Chính Phủ Cộng Ḥa [Pháp] sẽ phải thực hiện với Chính Phủ Trung Hoa, chúng chủ định sẽ được hướng dẫn bởi cùng các nguyên tắc đă được đặt ra bởi ông trong văn thư hôm nay của ông, điều mà tôi hoàn toàn tán đồng không chút ngần ngại.
Tiếp nhận, &c. [?]
(Đă kư) J. DEVELLE,
____
Nguồn: Tài liệu sưu tập của người dịch.
Ngô Bắc dịch và phụ chú
17/05/2010
http://www.gio-o.com/NgoBac.html
© gio-o.com 2010