Lê Thị Huệ

Gió O . Mười Năm . Ghi Rời

14.2.2011

Bắt đầu như thế nào.

Đinh Trường Chinh là người đầu tiên tôi nói là tôi sắp ra trang văn chương nghệ thuật trên net. Chơi và rủ bạn bè chơi thôi.

Chẳng hiểu tại sao lại có sự liên lạc với nhà thơ trẻ Đinh Trường Chinh trên internet. Lúc đó Đinh Trường Chinh đang là một trong vài cây bút chủ lực với Phạm Chi Lan làm trang Văn Học Nghệ Thuật Liên Mạng.

Đinh Trường Chinh vẽ cho một lô gần 10 chữ Gió O. Rồi biến.  Không bao giờ gửi bài cho gió o. Cho đến bây giờ tôi cũng không hiểu tại sao. Và cũng không muốn tìm hiểu vì sao.

Dù sao thì cũng cám ơn bạn Đinh Trường Chinh với mấy con chữ Gió O dùng cho đến nay.

Trước đó thì nghịch vọc trên net cũng khơ khớ. Hồi chơi soc.culture.vietnamese, một forum không có moderator.  Lúc đó và ở đó quốc cọng cũng đã nhiều vụ bùng nổ, nhưng không hạ cấp và thủ đọan. Tương đối trí thức loại computer science thời màn giáo đầu net nôi. Tôi cũng vào đấy giả dạng sexy nhử mồi mấy anh, để xem sex mồm nó powerful như thế nào. Tôi giả dạng nam nhi đi lang thang các forum đặng cho biết làm con trai đàn ông thì như thế nào. Chết cười vì mấy cái trò này.

Thời gian ấy tôi chỉ toàn gặp những kỷ niệm đẹp. Từ ảo ra thật tôi cũng may mắn gặp được một kỷ niệm tuyệt vời. Quá sức tuyệt vời.

Nói đúng ra các forum tranh luận đều hấp dẫn. Nhưng phải đúng nhóm, và yêu cầu được tự do tối đa

Bây giờ tôi vẫn theo dõi (nhưng hết còn ham tham dự) nhiều forum để xem tình trạng net nôi ra sao. Tôi hi vọng càng lúc càng có nhiều người Việt tham gia vào các cuộc tranh luận ở các forum. Tôi tin cuộc cách mạng net với những forum tranh luận sẽ giúp người Việt động não và suy tư.

Người Việt cần động não hơn, cần suy tư hơn, và cần tin vào lý tính hơn. Và các cuộc tranh luận triền miên trên các forum chính là cái lò nung nấu các não lực này.

Riêng các trang sáng tác như gió o thì xin miễn vụ bàn luận forum dưới mỗi bài. Tôi nghĩ sáng tác vốn đã chủ quan. Xin để chúng tôi làm những thượng đế sáng tác, vẽ vời, tranh luận trong cái hũ nút của mình. Cô độc và chịu trách nhiệm cho cái giang sơn của mình. Kẻ sáng tác cần một thái độ chủ quan và quái kiệt như thế thì mới sáng tác nổi. Không lẽ sáng tác xong có người bàn qua tán lại rồi mình đi sửa lại cho nó theo ý người này người kia ? Nhảm ! Nghĩ thế nên tôi chủ trương gió o không bao giờ áp dụng phương thức forum dưới các sáng tác của các tác giả.

Nhưng lốc (blog) thì OK. Vì lốc mang cá tính ương nghạnh chủ quan của tác giả. Một tác giả có thể làm mưa làm gió trên giang sơn lốc của mình và đồng thời có thể mở rộng ý kiến trao đổi với các độc giả trước khi hoặc sau khi đưa tác phẩm của mình ra góp mặt với những đơn vị có tính cách chuyên môn hoặc chọn lọc như trang văn chương nghệ thuật gió o.

Net nôi. Tôi chui vào cái rọ ấy trước ai hết. Cái máy McIntosh đầu tiên tôi mua là từ thời 1983 ở bookstore của trường Berkeley University. Rất thích McIntosh của Apple vì font chữ của Apple đẹp. Khi thấy window ra đời, internet bắt đầu lao xao với Netscape vv.. thì tôi đổi qua mua máy IBM nối internet ngay.

Mới ngày nào nóng hổi vồ vập Netscape, vv... Bây giờ không còn nghe xử dụng chúng nữa. Mới ngày nào lo mua mấy cái dics để giữ bài, bây giờ liệng hết.

Một trong những điều rõ ràng của thế giới Net là sự bạo phát bạo tàn của những dụng cụ và phương tiện phục vụ nó.

Ngày nào lúi húi mê mẩn xây các khu phố trong Geocities với nhiều trang tài liệu. Rồi họ bán đi, họ cho duy trì được một thời gian. Bây giờ họ dẹp mất

Mới ngày nào các netter trong Việt Nam lo xây nhà trên yahoo quá xá. Đùng một cái, yahoo dẹp đất. Thế là biến mất tiêu những công trình làm nhà, đưa hình ,viết bài vv..

Năm 2000 tôi bắt đầu xây gio-o.com trên đất chùa Geocities thử thời vận xem sao. Đúng là như tôi nói với Đinh Trường Chinh, tôi chỉ muốn chơi thôi.  Tôi không có tham vọng làm trang văn học nghệ thuật này nọ. Vì tôi biết tính tôi rất ngại giao tiếp với người đời. Mặc dầu công việc của tôi giao tiếp với sinh viên hàng ngày. Và từ lúc tôi làm giáo sư hướng dẫn ở Evergreen Valley College cho đến nay đã hơn 30 năm, tôi chưa hề bị một sinh viên nào lên phòng Dean thưa kiện phàn nàn gì về tôi cả. Hơi bị hãnh diện cho cái thành tích này của mình.  Tết Mèo 2011 tôi được các sinh viên Việt Nam tặng lui tặng tới đến 13 cục bánh chưng bánh tét. 5 hũ dưa món. 9 hộp bánh mứt. Dễ thương nhất là một sinh viên nam rất ba trợn và hơi man man vào đặt tờ 5 đô la cũ mèm cười hì hì, em lì xì cô lấy hên nè cô. Em nói và làm thật chứ không chỉ chòng ghẹo tôi. Mặc dầu tôi tự tin về sự đáng yêu của mình với sinh viên của tôi, nhưng tôi không thích làm vai trò chủ biên chủ bút gì ráo. Tôi chỉ thích làm một người sáng tác ngang ngược. Làm theo ý mình hoàn tòan. Chả muốn giả lả chào đón chèo quéo ai cả. Vậy mà tự nhiên vì ham nghịch vọc net, tôi bị đẩy vào tư thế chủ biên gió o lúc nào không hay. Sau thời gian làm chơi trên Geocities, tôi thấy mấy cái miếng đất chùa thường bị hạn chế format của họ. Nên tôi quyết định bỏ tiền ra thuê đất có trả tiền đàng hoàng. Để có thể tự do design bài vở hình ảnh âm thanh theo ý thích.

Tuy vậy cho đến nay vì lý do an ninh, phần âm thanh tôi vẫn chọn cách đi mượn đất chùa trên Esnip hoặc Youtube.

Thời gian đầu gio-o bị hắc cơ vài lần. Một lần có kẻ treo cờ đen đầu lâu trắng lên gio-o. Từ đó đến giờ thỉnh thoảng gio-o cũng bị hacked. Nhưng tôi chỉ lẳng lặng sửa bài, đưa lên lại. Không nói năng chi. Lần bị hacked nặng, người bị mất bài nhiều nhất là trang tự điển của bác sĩ Nguyễn Hi Vọng

Thuở ban đầu, gió o có bốn khung cửa sổ được tôi đặt tựa:

Góp Gió: đăng những nhân vật và những biến cố gây/đã tạo ra những đổi thay trong cộng đồng Việt Nam, trong giới sáng tác.

Nghe và Nhìn: đăng các sáng  tác về âm thanh và hội họa

Chữ và Nghĩa: đăng các sáng tác về chữ viết

Ảo Ngôn:  đăng các bài thu lượm trên net, nặng phần giải trí, chuyện Việt Nam, chuyện thời sự

Tôi là một người viết, nên tôi sẽ nghiêng về trang Chữ và Nghĩa hơn. Nhưng lúc đó tôi cũng ham và muốn phát triển gió o thành  một diễn đàn bự. Và gây gió ở những nơi nào gió o lướt qua.

Thành công nhất của trang Góp Gió có lẽ là biến cố Madison Nguyễn. Lúc đó tôi là người động viên Madison ra tranh cử ở San Jose. Ở buổi họp ở nhà giáo sư Trần Đình Trị, một người rất có long với cộng đồng Việt Nam ở trường Evergreen Valley College, Madison nói cô muốn tiếp tục học Ph.D ở Chicago. Tôi nói nhiều người có thể học Ph.D nhưng cơ hội ra tranh cử hiện nay ở San Jose là cơ hội duy nhất mà Madison có. Em hãy về suy nghĩ đi và cho chúng tôi biết. Mấy ngày sau Madison viết email cho chúng tôi và nói cô nghe theo lời tôi và sẽ thay đổi ý định. Cô sẽ ra tranh cử và nhờ chúng tôi giúp. Vì cô mới chân ướt chân ráo về San Jose được 3 năm, không quen biết ai trong cộng đồng ở San Jose. Lúc Madison Nguyễn vừa thắng cử chức vụ Nghị Viên Quận 7 ở San Jose, có hai phóng viên trẻ trong nước liên lạc với gió o nhờ giới thiệu Madison để phỏng vấn. Madison hỏi ý kiến tôi và tôi nói chưa thuận tiện. 

Trang Mặt gio-o. com ngày 20/11/2002:

(ảnh Madison Nguyễn được tôi giới thiệu với hiệu trưởng Clay Whitlow của đại học Evergreen Valley College
Để cô được mời đến đọc diễn văn sinh viên EVC ra trường năm 2007).

trang Góp Gió: Madison Phương Nguyễn, thiếu nữ Việt Nam mở một trang sử đầu tại nước Mỹ

trang Chữ Nghĩa: Hoàng Thị Bích Ti, Nguyễn Thị Minh Ngọc

trang Nghe & Nhìn: Giọng ca: Sao Mai

trang Ảo Ngôn: Thông Biện Tiên Sinh,  Ký Giả Hạng Bét

Các bài phỏng vấn của gió o khởi đi từ mục tiêu của trang Góp Gió. Bài phỏng vấn thứ nhất là với nhà văn trong nước Trần Mạnh Hảo. Bài phỏng vấn với tác giả Ly Thân tạo được làn sóng  như  gió o mong. Độc giả vào đọc bài phỏng ào ào. Mấy năm sau, khi Y Ban đi tham quan Mỹ cùng với các nhà văn nhà báo Hà Nội, tôi đến khách sạn ở San Francisco gặp.  Y Ban ra đón tôi, có mấy nhà văn nhà báo chạy ra kể cho tôi nghe:  Đâu đâu, chị là người phỏng vấn ông Trần Mạnh Hảo đấy ư. Chị biết sao không, lúc đó chúng em ở Hà Nội photo bài phỏng vấn của chị chuyền cho tất cả cùng đọc đấy. Ai cũng tìm đọc bài phỏng vấn ấy.

Tôi cố gắng liên lạc và hỏi người để phỏng vấn. Nhiều người tôi thích phỏng vấn thì bị từ chối. Như trường hợp ông tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng, người có nhiều quan hệ với Mỹ và làm việc với tổng thống Nguyễn Văn Thiệu của Miền Nam. Có người hứa giúp tôi phỏng vấn bà Ngô Đình Nhu và bà Thanh Hải Thượng Sư nhưng không làm được. Có người lúc đầu nhận lời nhưng khi nhận được bản câu hỏi thì rụt vòi, không trả lời trả vốn gì sau đó, như trường hợp cô Nguyễn Cao Kỳ Duyên.

Trong các nhân vật phỏng vấn, tôi vừa ý nhất là bài phỏng vấn nhà thơ nhà tranh đấu nhân quyền Thi Vũ Võ Văn Ái. Ông là nhà trí thức dân thân, hiểu biết rộng, nghệ sĩ chân, nhiều tài, và nhất là ông chịu chơi. Cho tôi đặt câu hỏi tới bến. Tầm vóc của bài phỏng vấn có trình độ quốc tế và tôi hãnh diện là những lời đối đáp của nhà thơ Thi Vũ ngang hàng với những cuộc phỏng vấn các nhà văn nhà thơ trong các tạp chí văn chương tiếng Anh nổi tiếng như The Paris Review, Granta, … 

Tôi thích những nhân vật tạo đổi thay. Và mộng của tôi là đưa ra những câu chuyện những nhân vật của cộng đồng Việt Nam đã và sẽ tạo thay đổi. Rất tiếc là tôi không có nhân lực để giao việc. Nên sau một thời gian, tôi phải đóng cửa trang Góp Gió.

Trang Nghe Và Nhìn thì tưởng là dễ thực hiện nhưng nó lại không dễ như tôi tưởng. Vì tôi chủ trương sẵn sang giới thiệu những nghệ sĩ chưa nổi tiếng, gửi bài đến cho gió o để tìm đến khách thưởng thức là các độc giả của gio-o. Cũng như tôi sẵn sang giới thiệu các tranh ảnh của các tác giả trong Nghe Và Nhìn. Tôi mơ sẽ có những người phiêu lưu vào lĩnh vực digital art và làm nên những tác phẩm hay và lạ gửi đến để gió o giới thiệu lên trang Nghe Và Nhìn.  Có dạo nhà thơ Hùynh Lê Nhật Tấn trong nước gửi cho vài bức thơ digital art, tôi khuyến khích lắm. Nhưng không hiểu sao anh tịt luôn với gió o sau một thời gian cọng tác.  Trang gió o được độc giả link hàng ngày từ lúc nó chào đời, được link số một, là trang thơ ảnh của Ngu Yên: Trang thơ bản đồ.

Nhờ trang Nghe Và Nhìn mà gió o có được ảnh của NAT, Hoàng Huy Mạnh, Nguyễn Thị Lệ-Liễu. 

Tôi yêu những sinh họat kiểu như Ngọc Phụng thực hiện các chương trình Canh Thức Cùng Thơ Mộng. Mới mẻ. Làm theo ý mình. Không theo mẫu mực nào. Nhưng vì không nhiều người như Ngọc Phụng gửi bài cho gio-o, hoặc các chương trình gửi đến không đạt chất lượng, không có gì lạ. Trang Nghe Và Nhìn rất ít nhận được các sang tác về Âm Thanh và Tranh Ảnh gửi đến. Sẵn không đủ người giúp, tôi đóng luôn trang Nghe Và Nhìn vào năm 2007

Tất cả các trang trên đều đạt được thành tích một cách nào đó tương đối. Nhưng sau một thời gian, tôi phải lột xác gio-o. Bỏ bớt hai trang Góp Gió và Nghe Và Nhìn. Lý do là vì không có người cọng tác. Một mình tôi không thể gánh vác mọi việc.

Lê Thị Huệ

© gio-o.com 2011