Vũ Hoàng Thư

 

K h u n g    ca

 

 

Elysium is as far as to

The very nearest Room

E. Dickinson

 

tản mạn

 

 

Tưởng sẽ nắng, nhưng không, ngày mù. Mở cánh cửa người chao vào không gian đậm chín mùi mùa. Lá phơi ḿnh trên sân cỏ đợi cơn gió. Ướm hơi lạnh lá dàu khô xác. Như mù thu mây nhớ, ngóng ai rộn ră cồn bờ. Trong một ngày như thế này, có thể từ khung cửa tàu ngó xuống ga-Lyon-đèn-vàng-tóc-em-rụng-đỏ-trái-sầu lâng lâng khoảnh khắc ông Jacques Prévert nh́n ra ngoài trời, hí hoáy một hơi những câu thơ nghe như chuyện không đâu,

 

La porte que quelqu’un a ouverte

La route ̣u quelqu’un court encore  (1)

Cánh cửa ai đó đă mở.

Con đường ai đó c̣n đi.

 

Câu thơ Tây phương chuyển qua ngôn ngữ Đông phương thâm trầm bất ngờ trở thành những câu hỏi nấn ná ở lại. Cánh cửa đă mở nhưng người mở cửa không c̣n đó chăng? Người xuống thị tứ dưới kia, có băng qua con đường vẫn thường đi ? Những bước chân cuối cùng trải dài Vaisàĺ một chiều lộng gió hơn hai ngàn năm trăm năm trước? Những cánh cửa mở phới lên nỗi người, ngời nỗi Phật, những đường đi bời bời đăm chiêu của niệm. Ai mở cửa và ai c̣n đi, đó là kẻ xa lạ hay cận lân hơi hướm của chính ta ?

 

Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn

Bao giờ ta gặp em lần nữa

 

Quang Dũng viết những câu trên không có dấu hỏi ở cuối câu mà lửng lơ trong ḷng người đọc một khoảng trống mênh mông tra vấn. Về đến Quê và gặp Em. Bao giờ có bao giờ ? Thi ca muôn đời là những câu hỏi không cần câu trả lời. Thi sĩ chết khi thi sĩ t́m ra một lời giải. Cánh cửa nh́n xuống khu vườn đầy hoa bướm linh dị cho giao cảm lung linh hiển lộ nhưng cũng chính cánh cửa vô tri kia phân cắt bầu không gian rộng lớn. Người tạo chia ngăn v́ tự lồng ḿnh trong những chiếc hộp tṛn vuông. Con đường kia, thế giới ngoài đó chập chùng nhân gian, ai là kẻ tri âm vừa sịch cửa? Cô nương Emily Dickinson mấy thế kỷ trước không hẹn mà gặp ông Prévert ở một cánh cửa,

 

The accent of a coming Foot –

The opening of a Door –  (2)

 

thanh âm vọng lại bước hài

sịch mành liếp mở ngân dài cửa ai

 

Tiếng guốc gơ từ bờ ao xao lắng đêm trăng đánh thức ḷng đêm cho vực dậy những trăng sao. Tiếng chân bước từ vườn khuya rạt rào hàng giậu rủ mong chờ đă lâu về nơi ngơ vắng. Và giản dị biết đâu, The opening of a Door – Cửa mở là cửa không c̣n đóng. Cửa không c̣n đóng cũng có thể là cửa chùa chưa rộng mở. Cửa không khép vội bất b́nh. Nỗi ǵ phương trượng chưa h́nh dung ra. Phương trượng chưa phới ḷng từ nên Nghi Lâm ni muội chưa bắt lấy được ṿng tay Lệnh Hồ. Sa mạc nối dài khi người đi vắng với chính ḿnh, cánh cửa sập xuống như đôi mắt nhắm. Chỉ tuyền một màu đen. Ḷng mở toang, sáu lối vào động Thiếu Thất cháy rụi, kết tinh thành khối pha lê trong suốt không màu. Nhưng cần ǵ đến sáu cửa, chỉ cần một cánh mở, dăy Tung Nhạc sẽ thành mống không. Không c̣n công án, chẳng cần tầm ư của Tổ qua Tàu là cái chi. Hạnh phúc hay bất hạnh chẳng phải nằm ở chỗ đóng hay mở mà thiên thu là phút giây nghe được tiếng chân bước đến gần khung cửa. Giây phút ấy, nào phải là quai nhai cảnh giới cho riêng cô Emily. Trang Tử cũng náo nức xiết bao trong cơi không cốc túc âm "Phàm người chạy trốn vào chỗ trống không, nghe có tiếng chân người đi th́ tất vui vậy" (3). Thế giới hết là thế giới nếu những bước chân thôi t́m đến nhau. Nỗi liên hoàn từ ta và thế giới, ngút ngàn từng nhịp gơ trong ngoài nhất như.

 

Rồi cánh cửa đóng sầm, ông Prévert thầm th́ cùng cô Emily dù hai người chưa bao giờ gặp mặt. Đó là chuyện tương ưng đồng cảm của tài tử giai nhân không sinh cùng thế kỷ.

 

La porte que quelqu’un a refermée (J.P)

The door as sudden shut, and I,  (E.D)

 

Biên giới mở ra, chuyện mở cửa đóng cửa không đâu một buổi sáng mùa thu của ông Prévert thành những thắc mắc hiện sinh. Ông Nguyễn Du thơ thẩn ngoài vườn, xúi giục Kim Trọng ḍ t́m phía bên kia vườn địa đàng, "Mấy lần cửa đóng then cài / Đầy thềm hoa rụng, biết người ở đâu?" Lại những dấu hỏi mênh mông. Chênh vênh giữa hai mặt trong ngoài, cô nương Emily thấy đàng sau của khung cửa khép như thế này,

 

The door as sudden shut, and I,

I, lost, was passing by,

Lost doubly, but by contrast most,

Enlightening misery.      (4)

 

cửa đâu cửa đóng th́nh ĺnh

lạc ta giữa bước cửa h́nh mông lung

mất nhau hun hút điệp trùng

nghe từ căn để khốn cùng thăng hoa

 

Có hun hút điệp trùng mây trắng trong chiều nay, có cụm tan đi và có cụm lững lờ bay theo gió. Những đám mây làm tia nắng ngày trốn biệt, mù sương lác đác gây lạnh, những chiếc bóng dội xuống con đường, hoa ảnh nhảy múa không trung. Con đường ai đó vẫn c̣n đi ch́m dần trong bóng đêm quyện cùng câu hát của Trịnh, La route ̣u quelqu’un court encore... Không c̣n ai, đường về ôi quá dài...

 

Vũ Hoàng Thư

Tháng 11, 2009

 

http://www.gio-o.com/VuHoangThu.html

 

 

(1)   Le Message

(2)   Elysium is as far as to

(3)   Từ Vô Quỷ, Nam Hoa Kinh

(4)   A door just opened on a street

 

 

© gio-o.com 2009