Tường Vũ Anh Thy
kể
Sự Tích Cái Nấm Mèo
Ngày xưa có một chị mèo tam thể. Thông thường thì mũi mèo rất nhỏ nhắn xinh xắn, nhưng chị lại có cái mũi rõ to.Tuy cả làng mèo đều công nhận là chị vừa đẹp vừa hiền vừa thông minh tài giỏi, nhưng chị mèo vẫn ấm ức khó chịu với cái mũi to của mình. Chị mèo rất ít nói, song mỗi khi mở miệng là chị nói thật, nói thẳng. Có lúc sự thẳng thắn làm các bạn mèo tức giận, thành ra chị mèo ít bạn.
Trong sơn động phía bắc có Ông-Mèo-Thông-Thái lông vàng được cả làng mèo ưa mến vì ông hay giúp đỡ và gỡ rối cho họ. Đầu năm ông mèo vào làng dự hội Tết. Đến đâu ông cũng vui vẻ chào hỏi và cười nói những dự tính tươi đẹp cho năm mới. Thấy chị mèo e thẹn một mình, ông mèo ân cần hỏi han và tấm tắc khen chị có quí tướng. Chính cái mũi to đặc sắc đã cho chị mèo có nhiều khả năng phi thường. Từ đó họ quen nhau. Chị mèo hay đến và tâm sự với ông mèo như một người bạn rất quí. Lâu dần họ yêu nhau và lấy nhau .
Nhưng rồi chị mèo vẫn bị cái mũi to của mình ám ảnh day dứt. Một hôm chị gặp anh mèo trắng xa lạ đi qua làng. Anh mèo đon đả :
- A! Chào cô ! Cô là người xinh đẹp nhất mà tôi nhìn thấy đấy Nhưng nếu cô mà uống được hạt-lệ-lơ-lửng thì bảo đảm cô trở thành hoa hậu thế giới! Vì hạt-lệ-lơ-lửng có khả năng làm mũi cô nhỏ nhắn xinh đẹp tuyệt vời !
- Hạt lệ à ? Là cái gì vậy? Đi đâu mà tìm ? Chị mèo run giọng hỏi dồn.
- Ah! Đó là thứ hạt trong suốt lơ lửng trong không gian. Nó sẽ biến mất nếu tiếp xúc với bất kỳ thứ gì. Chỉ uống được khi nó đang lơ lửng. Cô cứ theo tôi qua cánh rừng bên kia, tôi sẽ giúp cô toại nguyện. Cô đi bây giờ nhé ?
- Ồ chưa ! Tôi phải hỏi ý kiến của chồng tôi đã.
- Tùy cô. Cơ hội này rất hiếm. Đi ngay bây giờ mới kịp.
Chị mèo đắn đo một lúc rồi bằng lòng. Anh mèo trắng bèn nắm tay chị mèo đưa đi tìm hạt lệ. Đó là giọt nước mắt người, gọi là hạt-lệ-lơ-lửng. Chị mèo uống xong quả nhiên mũi nhỏ lại. Chị thích quá, nghĩ Ông-Mèo-Thông-Thái chồng mình không biết hạt -lệ-lơ-lửng thì cũng chả thông thái gì. Chị mèo bèn ở với anh mèo trắng.
Từ ngày uống hạt-lệ-lơ-lửng, tuy mũi nhỏ nhắn xinh đẹp, nhưng tai chị mèo tam thể cũng nhỏ theo. Chị mất dần những khả năng phi thường. Trước kia chị có thể phát hiện ra chuột và rắn cách xa ba cái nhà, thì bây giờ chị chỉ kịp thấy chúng vụt qua mà không đuổi kịp. Chị vốn nổi tiếng về tài bay lượn từ mái nhà này sang mái nhà nọ, tài trèo cao tít tắp, thì nay chị rụt rè đi quanh quẩn dưới đất. Nhất là đầu óc chị mèo vốn nhanh nhậy và dũng cảm, nhiều sáng tạo, đã không còn nữa. Anh mèo trắng bồ chị lại ít ở nhà, anh mải theo ve vãn các cô mèo khác. Chị mèo không ghen tức, mà chỉ thấy biếng nhác chán chường.
Đến tối 23 Tết chị mèo tam thể chạnh nhớ người chồng cũ là Ông-Mèo -Thông-Thái, chị đi về thăm. Đến nơi, chị mèo mới biết ông mèo đã chết trong sơn động. Một nguồn cảm xúc mãnh liệt bỗng dâng lên làm chị mèo ứa nước mắt. Những hạt -lệ -lơ -lửng chị uống trước kia theo giòng nước mắt trôi theo… Chị mèo tam thể chết mà hồn còn vương vẩn nương theo con cá chép của Ông Táo lên trời. Trời bèn cho chị đoàn tụ. Đêm 30 Tết, theo Ông Táo trở lại trần gian, chị mèo tam thể nhìn thấy xác Ông -Mèo Thông -Thái đã mọc thành cây xanh, hồn chị ríu rít bám quanh thân cành thành những nụ nấm nhỏ xíu. Người ta gỡ nấm ấy ngâm vào nước thì nở ra rất to, và gọi là Nấm Mèo. Miền bắc Việt Nam gọi là mộc nhĩ (tai gỗ) là nấm dùng nhiều nhất cho các món ăn cúng giỗ và tết như :giò thủ, thịt đông, nem cua, chả rán, phá sồi bóng, thang, mọc, miến v.v.
2/2/11
Chuyện Huyệt Táng Hàm Rồng
Xưa có bốn bố con, nghèo đến độ cả nhà chỉ có một chiếc chiếu và một cái khố. Họ phải thay nhau đóng khố để ra ngòai kiếm ăn. Đến khi ông bố sắp chết mới dặn các con giữ chiếu và khố lại mà dùng, cứ để bố chết truồng cũng được. Nhưng ba anh em thương bố quá, không nỡ, vẫn mặc khố cho bố, lấy mảnh chiếu bó bố lại, đợi ban đêm mới khiêng bố đi chôn. Phần vì thiếu ăn, phần vì trời đêm giá lạnh, ba anh em vất vả mệt quá. Họ nghỉ chân bên gò đất ngòai đồng, thầm khấn: “ Bố ơi, bố linh thiêng, phù hộ cho chúng con, bố nhẹ đi để chúng con dễ khiêng bố . “ Khấn xong họ tiếp tục khênh bố họ lên. Lần này họ khiêng dễ thật : rất nhẹ. Ba anh em mừng lắm, tin rằng bố rât linh thiêng .
Chôn cất bố xong, ba anh em lần theo lối cũ về nhà . Qua gò đất, họ vấp phải xác người chết bên đường . Xác chết cũng đóng khố . Trời tối quá, ba anh em không nhận ra ai . Họ xúyt xoa: “ Tội nhgiệp . Bố ta còn được bó chiếu chôn cất. Người này chết phơi thây ở đây . Thôi ta làm phúc chôn ông ta vậy” . Nhân hốc đất gần đấy, ba anh em hì hục khiêng xác chết vùi vào .
Đêm ấy, người anh cả ngủ mơ thấy một con rồng đến bảo: “Này anh kia, anh có dời xác bố anh ra khỏi hàm tôi không. Tôi trả công anh mâm bạc”. Sáng dậy quả có một mâm đầy bạc sáng lóe . Người anh kể chuyện giấc mơ . Rồi đến đêm anh ta đi dời mả bố mình nhích ra một chút . Ba anh em nhờ mâm bạc sống rất thỏai mái .
Lại một đêm khác, người con thứ hai mơ thấy rồng đến năn nỉ : “ Ông ơi, ông không chịu dời mả bố các ông, làm hàm tôi bắt đầu sưng đau lắm . Tôi đền ơn ông mâm vàng, xin ông nhích bố ông ra một chút”. Sáng ra quả có một mâm đầy vàng sáng rực . Người con đi ngay đến mả bố, kéo bó chiếu nhích đi theo lời con rồng .Từ đó ba anh em tương đối sung túc . Tậu nhà, lấy vợ, chăm chỉ làm ăn .
Nguyên hồi khiêng bố đi chôn, vì chiếu cũ rách, xác bố lọt tuột ra ngòai . Ba anh em không biết, tưởng bố tự nhẹ đi . Vô tình lần về, chôn làm phúc người dưng, lại chôn chính bố mình vào hàm rồng . Mỗi lần dời mả chiếu, xác bố thật vẫn y nguyên trong hàm rồng . Vì thế, người con út ngày kia thấy rồng lại đến khóc lóc : “ Ông ơi, miệng tôi sưng to đau quá sức rồi . Xin ông nhích mả bố ông ra một chút . Tôi đền ơn ông lọ ngọc tiên . “ Sáng dậy quả có một chiếc lọ nhỏ bằng ngọc rất đẹp. Người em mở nút ngửi được mùi thơm ngạt ngào . Anh ta cất lên giánh bếp , định bụng để đấy xem sao . Rồi anh cũng ra mả bố , nhích chiếc chiếu đi cho rồng . Dĩ nhiên xác bố thật vẫn nằm yên . Mả kết .
Nói về chị vợ người em út, đen đủi, xấu xí, chỉ được cái nết na, trung hậu, chịu khó . Một hôm tình cờ thấy lọ ngọc tiên trên giánh bếp . Nhân lúc muốn tắm, chị pha nước thơm trong lọ vào chum nước . Bất ngờ dội nước đến đâu, da chị trắng ra đến đấy . Chị thích quá, dội hết chum nước. Người chị bỗng trắng trong như ngọc, tóc xanh như mây . Chị trở nên đẹp lạ lùng . Nước tắm chị dội lan ra luống hành hương . Hành lớn vùn vụt . Củ hành to như bình vôi, lá dài như đòn gánh .
Chồng chị, người em út kia đi cày về, thấy vợ đẹp như tiên, say đắm quá, cứ
ngẩn ngơ ngắm vợ không thiết làm lụng gì nữa . Mãi rồi vợ bảo : “ anh cứ ở nhà,
không làm lấy gì mà ăn . Thôi để em vẽ em lên chiếc mo cau, anh đi cày, cắm mo
cau trên bờ ruộng, cũng như có em vậy “. Chồng nghe theo, đem mo cau có hình vợ
giống như đúc, cắm ở bờ ruộng, vừa làm vừa ngắm vợ không biết chán . Bất ngờ có
con chim đại bàng sà xuống quắp chiếc mo cau bay đi . Nó bay đến cung điện nhà
vua thì thả xuống . Vua xem hình vẽ trên mo cau đâm ra tương tư người con gái .
Vua rao truyền tìm người đẹp mo cau để kết duyên . Quân lính bắt được chị vợ
kia . Vua mừng lắm . Nhưng người vợ nhớ chồng, nhất định không chịu . Suốt ngày
chị u sầu, không cười, chẳng nói . Được cái ngòai sắc đẹp lạ thường, chị còn
tiết ra hương thơm lạ thường .Vua càng yêu thích, tìm mọi cách để được cầu thân
. Nói về chồng chị, người em út kia nhớ vợ quá . Anh bèn nhổ hành quang
gánh quẩy lên kinh đô, rao quanh cung điện:
hành xanh hành xanh
dọc bằng đòn gánh
củ bằng bình vôi
ai mua hành tôi
thì thương tôi với !
Người vợ nghe tiếng rao, hớn hở nở miệng cười . Ôi chao là đẹp ! Vua thấy vậy, nẩy ra ý muốn làm người bán hành . Vua bèn gọi anh chồng đến, đổi lấy khố, gánh lấy hành . Người chồng lập tức mặc áo mũ của vua . Bấy giờ luật lệ nghiêm khắc, không ai được phép ngẩng mặt nhìn vua. Thành ra khi vua rao hành, người chồng đã mặc áo mũ vua, ra lệnh bắt vua bán hành hạ ngục . Cuối cùng anh làm vua, chị vợ làm hòang hậu .
Chuyện không thấy chép ở sách nào, tôi chỉ nghe kể từ khi còn bé, sẵn đây xin ghi và kể lại. Chuyện này tôi cũng đã dẫn chứng trong bài :Chử Đồng Tử: vô lượng thọ đã đăng trên tạp chí Thời Tập; tôi đang sưu tầm và sẽ đăng vào blog này.
tvat 5/2/11 (cho sinh nhật tí)
Tường Vũ Anh Thy kể