ThiVuMuaHeSanDuoi

THI VŨ

m�a h� săn đuổi

tản mạn

Kh�ng c� tiếng ve sầu, nhưng vẫn c�n giọng ve k�u. Kh�ng h�ng phượng đỏ rực, m�a h� vẫn �m ỉ ch�i nh�i qua tim

Qu� khứ thường dội về bằng �m v� m�u. D� m�a h� c�n c� nước v� d�ng s�ng chảy kh�ng vang. Với hương ng�t kh�ng k�u, như hương sen tr�n d�y h�o hoa quanh ho�ng cung.

Từ bờ cao trường th�nh nh�n xuống mặt sau đường Paul Bert * đang lung linh m� biệt dưới cơn nắng hạ. H�o sen rực rỡ. Bao đ�m hồng ch�m hay nở toả, nhoi v�t giữa c�c đĩa l� lục ngọc đ�i chỗ ng� m�u bạc.� Xối v�o cơn nắng ch�t v� gắt, ch�t hương sen rung rinh ngan ng�t. Trưa đậm đặc. V�o l�c n�y, kh�ng gian chỉ hiển hiện tr�n những c�nh chuồn chuồn r� r� di động theo chấm m�u đỏ ối, xanh biếc, t�m than hay lục non.� Kh�ng gian ch�c đầu hay trốn chạy v�o con nước tr�n s�ng, để lại những đ�m m�y trắng tốc, trấn đ�ng nền trời xanh biếc đứt hơi.

Kh�ng gian của ta b�y giờ kh�ng c�n s�ng, kh�ng hương. Ch�ng ta nhập tịch nơi kh�ng gian đ� gạch c�i t�y du lam lũ. C�n s�t chăng, v�i niệm t�nh hay k� v�ng đ�nh mốc dặm về miền kh�ng gian cũ xa x�i.

Kh�ng gian l�ng người, giờ đ�y, cũng ti�u điều, chật hẹp. Gặp gỡ v� chuyện tr� với số đ�ng, lắm khi ta sống cảnh một nh� tu bất bạo bị k�o v�o tham dự cuộc săn bắn.� Những kẻ sống suốt đời vẫn chưa ho�n th�nh nổi sự nghiệp mơ ước, hay th�nh quả đạo đức.� Họ cần n�i cho hả. V� rất cần người nghe để biểu đồng t�nh.� Họ biến ước mơ th�nh thực tại, v� muốn trao mơ ước ấy cho ta, bắt ta l�m thay họ.� Mỗi người l� một �ng th�y đời.� Họ kh�ng cần hiểu, v� kh�ng muốn hiểu, v� sao họ thất bại.� Kh�ng muốn nh�ng tay, nhưng họ dạy ta c�ch phải l�m để th�nh c�ng. Phải ... Phải ... thế n�y phải thế nọ.� Duy c�i điều phải biến ng�n ngữ, � nghĩ,� ra h�nh động th� họ kh�ng l�m.� Ng�n ngữ họ l� thặng dư tu�n ra sau mươi cốc la de, cognac, sau bữa ăn thịnh soạn, � chề.� Ng�n ngữ ựa. Kh�ng phải tiếng l�ng ngh�n lửa bốc.� Kh�ng l� tiếng gọi của chuỗi suối k�o k�u đi.� Mỗi người l� thợ săn chạy đuổi con mồi v� vọng.� Họ chạy đuổi từ tấm b� đến gi� nua, vẫn chưa bắn tr�ng con mồi. Chưa bắn được, họ c�ng b�m riết cuộc săn. Mải miết. Gằm gh�. Người đọc t�i c� c�ng cảm gi�c n�y chăng, mỗi khi chuyện v�n v�i thi�n hạ ?� Ta ngồi đ�y nghe một c�u chuyện bất tận.� Rồi th�i. Người n�i đ� n�i li�n lỉ từ đ�m n�y qua ng�y kh�c nhiều năm. Hai ba bốn năm s�u bảy chục năm.� Nay gặp ta, lời n�i thầm bắt tiếng, vang l�n như guốc khuya g� tr�n h� phố.� Người n�i kh�ng cần người nghe. Bởi người n�i đuổi theo con th� trong v�ng ảo gi�c m� y nghĩ c� thực.� Tuy y vẫn cần ta hiện diện, để độc thoại y mang � nghĩa đối thoại.� Y muốn trao - nhưng - kh�ng - cho sang kẻ kh�c m�n gia bảo cồng kềnh y mang v�c, chạy đuổi từ thuở ấu thời.� Y cần ta như cần gốc c�y, hốc đ�, phong cảnh, cho cuộc săn th�m chướng ngại v� h�o hứng. Chuyện y kể ng�y c�ng h�o nho�ng, đồ sộ ph�ng lớn. Sự tưởng tượng gh�p theo thời gian, ho� ra chuyện thực, V� c�ng n�i, c�ng kể, y c�ng tin. Dần d� y qu�n mất chuyện phim do y đạo diễn, chỉ s�i động tr�n m�n ảnh mỏng tanh sương kh�i, nhưng kh�ng c� thực trong đời.

V� đời đang đầy những m�ng th� phải hạ thủ

Một vi�n quan lại xưa, một tướng l�nh, một ch�nh trị gia, một nh�n sĩ, một gi�o sư, nghệ sĩ, tr� thức, một thanh ni�n ... ra tới một anh c�n bộ cọng sản. Tất. Họ đều l� những tay thợ săn đang chạy đuổi con mồi hư ảo qua cơn độc thoại bất tận. � nghĩa do họ tạo ra v� chỉ gi� trị cho ri�ng họ. Mặc đời c� chịu y�u th�ch hay kh�ng.� Họ l� kẻ săn đuổi mặt trời.

Kẻ n�o ở thời xưa tiền sử đ� nhỉ ?� C�i anh ch�ng đ� bắn rụng ch�n mặt trời giữa m�a hạn h�n ? Kẻ bắn mặt trời ấy th�m hiểm lắm ! Anh ta cố � để s�t một mặt nhật, cốt tr�u đ�a bọn thợ săn hư ảo ng�y nay.

Khiến con người cứ đi quanh, như tr�i đất đi quanh mặt trời. Con người đi quanh mặt trời bốn mươi v�ng, s�u mươi v�ng, t�m mươi v�ng ... Ai dai dẻo nhất, q�a lắm, đi được một trăm v�ng rồi cũng lăn đ�ng ra chết.

Một đời người, t�nh lại chỉ c� bấy nhi�u:� mấy chục v�ng đi quanh mặt trời bắn ho�i kh�ng rụng.� Mấy chục lần nhai đi n�i lại một độc thoại kh�n ngu�i, một l� tưởng lỗi thời.� Mấy chục bận x�ng pha theo con mồi kh�ng thực.� K�o theo những bi kịch, h�i kịch giả tưởng.

Thanh ni�n ch� chưởi bọn người lớn bất t�i, v� dụng.� Người lớn ch� bọn thanh ni�n non nớt. Thế nhưng, người lớn vẫn rầm r� chơi tr� con n�t. V� đ�u sẽ v�o đ�, bọn kia đang dần d� ra r�u chuốc t�c, đ�ng vai người lớn đạo mạo buồn cười m� ch�ng chửi trước đ�y.

Thời gian lột dần chiếc mặt nạ v� những lần �o đạo đức giả, xa hoa, k�nh kiệu. Thời gian đ�nh đổ mọi � tưởng, v� l� tưởng.

Tất cả mọi m�ng muội l�m thợ săn chạy theo con mồi hư ảo. Tất cả đi được v�i chục v�ng, quanh mặt trời, rồi ng� đạn.� Tự m�nh cầm s�ng bắn v�o m�nh.� Con mồi chạy đuổi kia, n�o ai kh�c ngo�i ta ? Ta đang giết ch�nh ta trong cuộc đời n�y.� Nghe kh�i h�i nhưng kh�ng phải kh�ng kinh khiếp.

Từ nửa giờ hơn, t�i chưa viết g� v�o mục Tạp Ghi. Tạp ghi, ghi tạp nhạp những điều trong đời sống ? Hay ghi trăm m�u ngh�n vẽ đời người nơi v�ng tạp xứ ? Q�y hồ như một hiệu tạp h�a l� may.� Người v�o mua c�i chổi, kiếm l�ng chỉ, mua v�i c�i đinh, v�i vi�n kẹo bi ... Thức g� cũng c�. Q�y hồ l� trạm nghỉ cho những kẻ đi săn dừng ch�n uống chai la de, x� xị.

T�i v�n v� quản b�t, nh�n tờ giấy trắng, nhồi nồi điếu, bật lửa.� Chợt nh�n qua b�n kia d�y b�n của q�an c� ph�, thấy d�ng một người Việt ngồi đăm chi�u. T�nh nhếch cười ch�o. Song tự hỏi c� l�m phiền g� chăng ?� Nếp sống nghi kỵ đ� th�nh d�n tộc t�nh.� Người Việt th�i hết nh�n nhau.� Họ chỉ d� nhau mỗi khi gặp gỡ.� Sự vồn v� ch�o hỏi thuở xưa đ� biệt t�ch tr�n lắm nẻo đường.�

Ta cứ n�i ba hoa về người Việt, người Việt. Nhưng c� thật c�n một người Việt tr�n tr�i đất n�y chăng?

Hẳn nhi�n c� rất nhiều người tự nhận, hay bị g�n, l� Việt Cọng, Việt Gian, Việt Quốc, Việt C�ch, Việt Ngụy, Việt v�n v�n ... Sau đ�m mỹ từ, hay xỉ từ hỗn loạn kia, con người l� h�nh nộm ngồi chờ thượng đế h� hơi.

Cứ k�u rao văn h�a, văn nghệ đi !� Để chỉ thấy người ho� đi, v�ng ra như nghệ, c�n văn cong đu�i văng mất. Cứ đề cao v� rống to năm ngh�n năm văn hiến đi! Như con số chồng l�n con số. Nhưng năm thứ năm ngh�n so chẳng kh�c chi năm thứ một. Nghĩa l� vẫn ăn l�ng ở lổ, văn v� biền du thực trong linh hồn.� Văn hiến heo quay.� Văn nghệ sơn m�i. Văn học l�nh th�.

T�i quyết định ch�o hắn. Khẽ nghi�ng đầu cười đưa.� Hắn đ�p lễ như t�i rụt r�.� Tho�ng thấy hắn quen quen, như gặp đ�u đ� rồi.� Song t�i vờ ng� xuống xấp giấy trắng, cốt đ�nh tan cử chỉ ch�o hỏi, vừa c� vẻ một lịch sự tối thiểu, vừa hối tiếc sỗ s�ng che giấu l�ng tự ki�u, h� tiện.

L�t sau, t�i liếc mắt nh�n hắn, xem đ� gặp ở đ�u. Lục lọi, t�c m�ch, xem hắn l� người thế n�o.� T�i vờ chắp đ�i tay t� b�n đăm chi�u, để c� dịp quan s�t hắn.� C� lẽ hắn c�ng t�m trạng t� m� xoi m�i như t�i, n�n cũng ph�c hoạ l�n b�n d�y b�n những tư thế tương tự.� T�i tiếc cặp k�nh cận thị yếu, l�u chưa thay, nh�n hắn kh�ng r� n�t.� N�n quyết định đứng l�n qua b�n hắn, lấy cớ ch�o xem cho r� mặt.

Nhưng vừa đứng l�n mới hay c�i thằng m�nh thấy quen quen như đ� gặp đ�u đ� rồi, chẳng ai kh�c l� ch�nh m�nh phản chiếu v�o mặt tường gương b�n kia d�y b�n qu�n c� ph� ! T�i b�ng ho�ng e thẹn.

Con người đi đ�u cũng chỉ thấy ri�ng m�nh.� Kh�ng nh�n thấy ai kh�c.� Tất cả đều l� Việt Cộng.� Trừ m�nh.� Tất cả đều l� Ngụy v� Phản Động. Trừ m�nh.� Tất cả đều l� tiểu nh�n. Trừ m�nh.� Tất cả đều ngu dốt. Trừ m�nh.� Tất cả đều �ch kỷ. Trừ m�nh.

Trừ m�nh. Trừ m�nh.� Nhưng vẫn chưa chịu trừ m�nh ra khỏi m�n kịch cỡn l�m đau nh�i nh�n sinh.

Tấm gương soi c� đ�, cũng chỉ để soi l�n c�i m�nh "đồ sộ", "ki�u ngạo", "anh h�ng". Gương soi chưa l� mặt k�nh chiếu y�u, rọi nguy�n h�nh con th� trong m�nh, m� m�nh phải săn bắn. Để chấm dứt cuộc săn đuổi ảo vọng.

Để chấm dứt cuộc đi quanh mặt trời.

Thi Vũ

28.7.1985

Gọi Thầm Giữa Paris
(tạp ghi)

----------

Sau n�y đổi t�n đường Trần Hưng Đạo, đường phố ch�nh ở Huế

� 2007 gio-o

đọc s�ng t�c kh�c của Thi Vũ tr�n gio-o