Nguyễn Thị Lệ-Liễu

Tản Mạn Ngày Xuân

Tôi bẻ cành mai, cành mai có hoa vàng nở ngược. Ở đây người ta gọi hoa Mai Chỉ Địa, có người gọi hoa mai núi, có người gọi hoa mai Mễ, chị tôi gọi hoa mai nhìn xuống đất. Thì nó nhìn xuống đất chớ có nhìn trên trời đâu, chị tôi nói. Ừ, thì là mai nhìn xuống đất. Trong nhà có mai nhìn xuống đất, có mai Việt Nam nhìn lên trời, có người đi qua đi lại nhìn nhau, vậy là Thiên-Nhân-Địa hài hòa, tốt đẹp biết bao.  Mấy chục năm trước đây làm gì có mai vàng, chỉ mua hoa cúc về chưng mừng Tết mà thôi. Đã ba mươi lăm năm rồi đó, “người di tản buồn”* ơi!

Ba mươi lăm năm trước, tôi còn nhỏ tuổi hơn thằng con trai út của tôi bây giờ, cái mặt non choẹt cứ như con nít mười lăm, mười sáu ngày nay. Mọi chuyện đều có cha mẹ anh chị tính toán, lo lắng, tôi chỉ việc đi học và đi chơi (quả là dở hơi). Đùng một cái thấy mình bơ vơ nơi xứ lạ, mọi chuyện đều phải tự mình lo liệu, quyết định, nói một lời cũng phải “uốn lưỡi bẩy lần”, đôi khi còn phải uốn lưỡi nhiều hơn nữa. Không uốn sao được khi mình nói mà người bản xứ không hiểu, tại phát âm theo kiểu “English for Today”, chỉ đọc và viết chớ không đàm thoại. Tôi “phát minh” ra quyển sổ và cây viết, nói người ta không hiểu thì viết vậy, chỉ kẹt mỗi khi nói chuyện bằng điện thoại thôi. Dạo ấy gọi điện thoại là nói chuyện thẳng với người bên kia đầu dây, không phải bắt đầu bằng “If you speak English press 1;  if you speak Spanish press 2” như ngày nay. Cũng có khi tôi phải vận dụng đến tay chân, múa may một hồi người đối diện cũng hiểu, vì thế bây giờ tôi có thói quen khi nói chuyện hay múa may đôi tay.

Ngày Tết đầu tiên ba mươi lăm năm trước, trời lạnh cóng. Đêm giao thừa một nhóm bạn bè trẻ tuổi không gia đình tụ tập nhau ăn Tết đón xuân. Nam mặc sơ-mi cà-vạt chỉnh tề, nữ thướt tha trong áo dài  (mượn) Việt Nam. Thức ăn không cầu kỳ thịnh soạn, dưa giá thịt kho cuốn bánh tráng,  xôi lạp xưởng chả lụa, bánh chưng bánh tét đặt mua từ California, thêm vài ba chậu cúc vàng. Vậy mà cũng mang lại vui vẻ của đêm giao thừa, cũng đủ ấm lòng những kẻ ly hương. Đêm trở về nhà một mình tôi nhớ cha mẹ anh chị em con cháu, nhớ không khí Tết gia đình những năm xưa, nhớ bạn bè hàng xóm, tủi thân rấm rứt suốt đêm.

Tết Việt Nam thường rơi vào tháng Giêng hoặc tháng Hai, những tháng lạnh nhất trong năm. Trời hay đổ tuyết vào mùa này, và tuyết sau đó đóng thành băng. Thành phố Little Rock đầy những con dốc lên, dốc xuống, mang giầy ba-ta còn trượt tới trượt lui huống hồ gì mang giầy cao gót nhọn. Áo dài Việt Nam lại hay may bằng hàng lụa, hàng tơ mỏng mảnh, quần sa-tanh trơn láng, như hút thêm hơi lạnh vào người. Nhưng Tết sẽ không giống Tết nếu không mặc áo dài Việt. Những cái áo dài xếp trong đáy ngăn kéo được mang ra giặt ủi thẳng thớm, những cái áo dài thướt tha quen thuộc. Litle Rock ít người Việt định cư; phòng hội mượn của một nhà thờ được làm nơi tổ chức mừng xuân. Những người Việt Nam ở những thành phố lân cận Benton, Hot Springs cũng tụ về chung vui ăn Tết. Vậy mà không khí Tết ngày ấy cũng ngập tràn, ai nấy đều rạo rực. Lưu lạc nơi xứ người tình đồng hương thật là hiếm quý. Bước ra đường chỉ thấy những người khác tiếng nói khác màu da. Được gặp nhau nghe tiếng Việt, nói tiếng Việt, ăn thức ăn Việt khiến ai nấy hân hoan. Thức ăn mỗi gia đình mang theo một món bày la liệt các bàn. Các anh chàng độc thân là thích nhất vì không dễ dầu gì được ăn một bữa toàn là thức ăn Việt Nam. Tôi còn nhớ món gỏi gà bắp xú của tôi được thiên hạ chiếu cố ... sau cùng nhất (!!!). Ông anh tôi phụ trách phần văn nghệ rất xôm trò. Cũng hợp ca, đơn ca, cải lương, ngâm thơ, hoạt cảnh. Hội Nghị Diên Hồng “toàn dân nghe chăng sơn hà nguy biến”, các bô lão áo nâu đứng quanh nhà vua áo gấm vàng, “nên hòa hay chiến”, những nắm tay giơ lên, những tiếng reo hò “quyết chiến”. Những đứa trẻ hân hoan cầm phong bì đỏ, những cụ già mắt ngấn lệ long lanh chạnh lòng nhớ Tết quê hương. Ôi quê hương xa xôi ngàn dặm, quê hương đang điêu linh khốn khổ, biết có ngày về hay không?

Mồng Một Tết năm nay nhằm vào ngày Chủ Nhật. Thiên hạ bây giờ ầm ầm ào ào rủ nhau đi về Việt Nam ăn Tết, vé máy bay Houston-Sài Gòn bán hết từ lâu. Đi ra chợ tôi thấy đầy dẫy những tấm bích chương dán trên các cửa kiếng quảng cáo đêm dạ vũ mừng xuân, có ca sĩ mặc áo hai mảnh nhỏ xíu, có ca sĩ tóc sừng mặc áo da lua tua. Ba mươi lăm năm sau người ta đón xuân kiểu khác. Lên máy bay ngủ một giấc đã về đến Việt Nam khỏi cần nhớ nhung lưu luyến. Bỏ mấy chục đồng để vào uống rượu, nghe nhạc, lắc lư đón giao thừa, “Lui đôi vai, tiến đôi chân”*. Áo dạ hội lộng lẫy, khêu gợi thay cho những chiếc áo dài lỗi thời. Cái ngày mà đi ra đường gặp mặt “Mít” mừng rỡ mỉm cười làm quen nghe như chuyện cổ tích. Tôi ôm ấp quá khứ? Tôi hoài niệm điều gì? Hãy để trí nhớ giữ lại những kỷ niệm đẹp. Mồng Một này tôi sẽ đi chúc Tết mẹ chồng, rồi anh chị em con cháu sẽ tụ họp đón xuân. Chúng tôi sẽ ngồi xuống nghe các con các cháu nói lời chúc tết, chúng tôi sẽ trao cho chúng nó những phong bì lì xì. Mọi người sẽ ngồi vào bàn ăn, phần tôi sẽ nấu món thịt kho ăn với dưa giá, hạt dưa đỏ sẽ được cắn lách tách, cả nhà sẽ chơi xốc bầu cua cá cọp, chúng tôi sẽ có một ngày Tết Việt Nam vui vẻ...

Tôi cắm cành mai vào lọ. Mai kia, liệu các con các cháu tôi sẽ nhớ lại không khí của ngày Tết Việt Nam, nơi xứ này?

Lệ-Liễu

(Houston, 2-2-2010)

* nhạc Nam Lộc

* thơ Vũ Hoàng Chương

http://www.gio-o.com/NguyenThiLeLieu.html

© gio-o.com 2010