Nguyễn Thị Lệ-Liễu

Nắng Mưa Yucatan

tản mạn

Trận bão trái mùa mang theo những cơn mưa về phố nhỏ. Mưa xối xả, mưa ào ạt, mưa như trút nước.  Hạt lớn hạt nhỏ đổ xuống khiến nhiều con đường trở thành giòng sông. Mưa đập vào mái nhà ầm ĩ, mưa quất vào mặt của khách bộ hành đau buốt. Thành phố nhỏ buồn hiu nằm trong mưa, chờ đợi. Khách du lịch buồn hiu ngồi trong quán, mong mưa tạnh. Playa del Carmen buồn chờ cơn bão đi qua.

“Anh đến với em hôm nay, chân thành không ngụy tạo

 và nhận em là vợ, người vợ yêu dấu của anh

Sẽ chẳng có gì thay đổi. Mãi là tình yêu của chúng ta

Như hôm nay. Không khởi đầu và không kết thúc.

Em trao anh trọn đời, trọn vẹn

Đơn giản như lời thề bất diệt chúng ta đã hứa với nhau hôm nay”

Những cụm mây trắng trên bầu trời xanh lơ đang từ từ nhuộm hồng theo ánh nắng chiều vàng ấm. Nước trong xanh đều đặn vỗ vào bờ những cụm sóng nhỏ và những bọt sóng trắng li ti. Những hạt cát trắng mịn màng len vào giữa những ngón chân đi dép. Tà áo voan trắng phất phơ theo gió thổi. Chùm bông trắng cài lệch trên đầu tươi thắm.  “Kể từ giờ phút này, tôi tuyên bố anh chị trở thành vợ chồng”. Tiếng vỗ tay của họ hàng bè bạn rào rạt như tiếng sóng. Người con trai và người con gái nhìn nhau cười sung sướng. Họ đã chờ đợi giây phút này từ bao lâu nay. Giấc mơ khép lại cánh cửa của thời con gái.

Nhưng giấc mơ cũng vỡ ra theo những bong bóng nước.

Khi cô dâu sửa soạn trang điểm xong bước ra khỏi phòng thay áo thì bầu trời bỗng dưng tối sầm lại. Mây đen ở đâu vần vũ kéo về, gió bắt đầu thổi mạnh, lay nghiêng ngửa những cây dừa, những khóm hoa. Rồi mưa bắt đầu nhỏ giọt, lưa thưa, rồi nặng hạt, nặng hạt, nặng hạt hơn. Mặt cô dâu cũng tối sầm lại theo bầu trời. Tít.tít. tít...cô dâu bấm điện thoại cầm tay. Người mẹ lo lắng, “Bả có nói đổi được không con?” “Trễ rồi! Không đổi kịp nữa”, cô con gái tắt điện thoại trả lời mẹ, mặt buồn so. Theo dự định, lễ cưới sẽ tổ chức trên bãi biển, cô dâu chú rể sẽ đứng dưới cái vòm bằng bốn cái cột dựng có quấn khăn voan trắng, và hoa treo xung quanh. Khăn voan và hoa sẽ cột trên hai hàng ghế trắng nơi khách tham dự  ngồi. Biển, gió, sóng, cát sẽ là minh chứng cho lời thề trăm năm. Bây giờ thì mưa xối xả trút nước, gió lồng lộng thổi rạp cả vòm cây. Bao dự tính, hình ảnh đều bị phá hỏng. Buổi lễ cưới đáng lẽ được cử hành ngoài trời, trên bãi cát, có kịp dời vào trong nhà hay không? Ghế và hoa có kịp mang vô hay không? Đã gần đến giờ hành lễ, quan khách cũng sắp sửa có mặt. Cô dâu lo âu, tay không ngừng bấm điện thoại. Tôi an ủi, “Thôi kệ nó đi, có lo lắng cũng không thay đổi được gì, cười lên một cái cho tươi nghe”. Tôi tưởng tượng đến quyển album cưới có những tấm hình của cô dâu mặt buồn như đưa đám. Công việc của tôi là phải chọc cho cô tươi lên một chút. Cô dâu trông giống như một nàng công chúa lạc loài trong truyện cổ tích.

Playa del Carmen buổi sáng làm tôi nhớ Nha Trang. Nắng ấm, biển xanh và cát trắng. Buổi sáng, chồng tôi và tôi thức dậy sớm, bước ra phố. Những cửa tiệm đang lục tục mở cửa, những người đàn ông đang kéo những cánh cửa sắt, hoặc gỡ ra những thanh gỗ, để lộ những tủ kính bày nữ trang bằng bạc, những cái tượng thổ sản bằng gỗ hoặc đất sét, những bộ quần áo mùa hè may theo kiểu Mễ-tây-cơ. Những người đàn bà đang xếp các món hàng lên những chiếc bàn bày trước cửa tiệm, hoặc đang treo những tấm sà-rông lên trước cửa. Những tấm sà-rông đủ màu gió thổi đong đưa. Ở một góc đường, hai người đàn ông ngồi trên ghế chìa chân ra chờ đánh giầy. Vài người đàn ông khác chỉ tay vào chúng tôi và nói “paparazzi”. Tôi lắc đầu, chỉ tay về phía ông ta ra dấu muốn chụp hình. Ông xuống tấn như kiểu Lý Tiểu Long rồi phá ra cười, “paparazzi, paparazzi”, ông ta vừa cười vừa nói. Tôi cũng cười theo. Những người đàn ông Mễ thật vui vẻ và thân thiện. Một ít du khách thức dậy sớm ngồi thảnh thơi ăn sáng trong các nhà hàng có sân lộ thiên, vài người ngồi nhâm nhi ly cà-phê bốc khói. Vài du khách thích đi tắm sớm ôm khăn bông đi về phía biển. Bãi cát trắng mịn màng chạy dài với những khách sạn nằm dọc theo bờ biển. Một đôi vợ chồng già nằm phơi nắng trên ghế bố. Nắng sớm chan hòa trên những tàng cây phượng.

Playa del Carmen là một thị trấn nhỏ và cũ kỹ, nằm trong tiểu bang Quintana Roo và trên bán đảo Yucatan Mễ-tây-cơ. Cũng như các thành phố ven biển khác, Playa del Carmen đang phát triển, tu sửa lại để quyến rũ du khách, vì thế ít nhiều cũng mất đi nét đặc thù của một thành phố Mễ. Dọc theo con đường 5^th Avenue là các cửa tiệm, quán ăn, quán rượu, các club nhảy đầm, ca nhạc. Tôi thấy có cả tiệm Star Buck Cafe. Người tour guide bảo chúng tôi “Fifth Avenue không bao giờ ngủ”. Tôi nghĩ ông ta không hoàn toàn đúng hẳn, vì đêm hôm trước khi cơn bão chưa qua, tôi cùng chồng và con trai đội mưa đi ra phố. Poncho, dù, cũng không đủ để che cho khỏi mưa ướt, cuối cùng chúng tôi phải chạy vào một quán rượu còn mở cửa để trú mưa. Hầu hết các cửa tiệm trên đường Fifth Avenue đều đóng cửa sớm, hoặc sắp sửa đóng cửa. Những khách bộ hành đang vội vã trở về. Những chiếc xe đạp, xe vespa phóng nhanh trên con đường lầy lội. Một người đàn ông cố sức đạp chiếc xe ba-gác ngược chiều gió. Playa del Carmen về đêm lại khiến tôi nhớ đến thành phố Qui Nhơn lần cuối cùng về thăm. Ngồi trên chiếc ghế cao trước quầy rượu, tôi liên tưởng đến hình ảnh những anh chàng GI ngồi ngất ngưỡng trên các bar stool, vây quanh bởi các cô gái bán bar phấn son lòe loẹt, những ma-ma-san béo tốt có móng tay móng chân sơn đỏ chói. Nhà của dì tôi là một trong những căn nhà còn sót lại trên đường Võ Tánh không hóa thành quán bar, hoặc tiệm ăn, tiệm bán quần áo lót phụ nữ. Cái lề đường yên tĩnh nơi tôi và các cô em họ vẫn thường tụm nhau múa hát, nhảy cò cò, chơi u mọi thuở nhỏ bỗng dập dìu các anh chàng lính Mỹ, và các cô gái buôn hương bán phấn quê mùa. Ở đâu có chiến tranh là ở đó có nhiều gái điếm. Ai đã nói câu đó với tôi?  Chiến tranh đã xua đuổi các cô gái quê ra tỉnh kiếm miếng cơm manh áo, đã khiến các cô phải từ bỏ ruộng vườn để bán thân. Nhưng than ôi! Việt Nam quê hương tôi ngày nay không còn chiến tranh, tại sao các cô gái từ thôn làng, tỉnh lẽ lại phải lũ lượt xa nhà để bán trôn nuôi miệng?

Đường đi đến Chichén Itzá băng ngang nhiều thôn xóm, những thôn xóm nghèo nàn như những làng thôn Việt Nam, cũng nhà tranh mái lá bên cạnh những căn nhà gạch sơn phết nhiều màu sặc sỡ, những màu sắc được người Mễ ưa chuộng, hồng, cam, vàng, xanh lá cây, xanh da trời chói lọi. Những màu sắc thoạt nhìn rất tương phản, rất đối chọi nhau, rất “thô”,  nhưng ngắm nghía hoài thì cũng thấy hay, thấy đặc biệt. Tối thiểu, nghệ thuật của người Mễ-tây-cơ cũng có những nét, những màu sắc đặc thù của họ. Trời nóng, người ta bắc ghế ra ngồi trước nhà hóng gió, nói chuyện, giống như hình ảnh đã thấy khi chúng tôi đi xuyên Việt. Người dân nghèo, ở đâu, cũng có cùng bộ mặt, khắc khổ, cam phận và chịu đựng.

Chichén Itzá , một trong 7 kỳ quan thế giới mới được tái tuyển chọn, từ năm 2006 đã đóng lại cửa hầm dẫn vào bên trong, cũng như không cho phép du khách được trèo lên đỉnh của kim tự tháp nữa, sau khi một người đàn bà từ thành phố San Diego bị rơi xuống chết. Hơn thế nữa kể từ khi được UNESCO* tài trợ, Chichén Itzá đã tu bổ, sửa sang rất nhiều. 15 năm trước khi chúng tôi đến đây thăm viếng, xe buýt du lịch dừng lại trước một cánh rừng thưa, và chúng tôi phải đi bộ theo một con đường mòn ngoằn ngoèo đầy những người bán dạo bu quanh để vào đến bên trong vùng “thánh địa”. Ngày nay từng đoàn xe “tour bus” nối đuôi chạy vào bãi đậu xe tráng nhựa rộng rãi. Một buyn-đinh to lớn, sạch sẽ là nơi bán vé, thức ăn, thức uống, đồ vật kỷ niệm, nhà vệ sinh...để phục vụ du khách. Dọc theo con đường dẫn vào các tháp cổ là những sạp hàng bán đồ kỷ niệm. Thỉnh thoảng có những đứa bé, hay các thanh niên trẻ cầm những món đồ trên tay tiến đến mời khách, “one dollar, one dollar”. Những món đồ này tôi thấy bày bán ở cửa tiệm Playa del Carmen cho “ten dollars”. Nhưng tôi không có tay để cầm. Chồng tôi khuyến cáo, “Có cầm được thì mới mua nghe chưa, anh không có tay để cầm đâu”. Tay chúng tôi bận cầm máy hình, lưng và vai thì đeo ba-lô. Tôi bỏ ý định mua quà lưu niệm. Con tôi hỏi, “Nếu người ta cho leo lên đỉnh, mẹ còn dám leo lên không?” “Tại sao lại không? Lần trước mình cũng leo mà”, tôi trả lời. Lần trước chúng tôi “bò” lên, rồi “lết” xuống khỏi kim tự tháp.

Chichén Itzá được xem như là vùng Thánh Địa của người Maya. Ngọn tháp El Castillo là tháp chính trong rất nhiều cái tháp nhỏ, có hình dạng như những kim tự tháp của Ai Cập, được xây lên khoảng 1500 năm trước. Tháp có 4 mặt, mỗi mặt có 91 tam cấp, cọng với mặt phẳng trên đỉnh nữa là 365, mỗi bậc tam cấp tượng trưng cho một ngày. 24 giờ của một ngày sẽ căn cứ vào cái bóng đổ của kim tự tháp xuống nền đất. Người ta nói, dân tộc Maya rất giỏi về thiên văn, toán học. Họ dùng cái tháp này để tính giờ, ngày, tháng, năm...Khi hai quyển lịch của họ, một ngắn, một dài, chấm dứt cùng lần thì sẽ bắt đầu một chu kỳ mới. Tiếc thay dân tộc này đã bị biến mất ra khỏi địa cầu (không ai biết họ đi đâu và tuyệt tích ra sao) nên sẽ không còn ai soạn thêm chu kỳ lịch mới. Thảo nào gần đây tôi hay nhận được những i-meo tiên tri, cho biết tận thế sẽ xảy ra vào ngày 22-12-2012, là ngày mà lịch dài, lịch ngắn của người Maya cùng chấm dứt. Vào ngày Xuân Phân và Thu Phân (Spring Equinox, Autumn Equinox), là hai ngày đặc biệt trong năm, khi khoảng cách của đêm và ngày bằng nhau, vào lúc mặt trời lặn, hàng ngàn du khách sẽ đổ xô nhau đến Chichén Itzá để xem hiện tượng “rắn đổ bóng”. Theo ánh mặt trời, một cái bóng uốn khúc như hình con rắn khổng lồ sẽ xuất hiện, bắt đầu từ trên đỉnh tháp El Castillo rồi chạy dần xuống chân tháp, và nhập vào cái tượng đầu rắn nằm ở cuối chân tháp. Tôi không có cơ hội để xem cảnh tượng nầy, chỉ thấy mình cũng đang lè lưỡi dài như rắn, vì nắng.

Gần Chichén Itzá  có hai cái giếng nước thiên nhiên vĩ đại (sinkholes), gọi là Cenote. Ngày xưa đây là nơi cúng thần, hay có thể gọi cúng Hà Bá như người Việt Nam thường gọi. Những đứa trẻ, đồng nam, đồng nữ bị ném xuống cùng với vòng vàng để tế thần. Những ai may mắn không bị chết sẽ được tôn là nhà tiên tri.  Giếng nước sâu 70 feet, tôi không biết có ai còn sống sót hay không vì có lẽ những đứa trẻ bị mang đi tế này đều không biết bơi. Cái Cenote chúng tôi được dẫn đến cạn hơn một tí, 40 feet;  khoảng cách từ miệng đến đáy giếng khoảng chừng 5,6 tầng lầu. Chúng tôi men theo các bậc tam cấp bằng đá trơn trượt để đi vòng xuống đáy giếng. Khoảng cách từ đáy giếng đến mặt nước thêm chừng 6 feet nữa.  Nước giếng trong vắt và có màu xanh lá cây. Màu phản chiếu của lá cây và rêu xanh phủ kín tường đá của lòng giếng. Rễ cây từ miệng giếng lòng thòng mọc dài chấm xuống mặt nước tạo thành bức mành tre thiên nhiên, thơ mộng. Không khí nơi đáy giếng âm u và mát lạnh, ánh sáng hắt từ cái lỗ tròn xuống mặt nước và những người nằm sấp ngửa trên mặt nước trông như hình ảnh tôi từng thấy trong tờ báo National Geographic. Thật là một giếng nước thiên nhiên khổng lồ, một tuyệt tác của tạo hóa.

Playa del Carmen, Chichén Itzá, Mérida. Ba ngày cuối tuần trôi qua nhanh. Tương lai hay quá khứ, mưa hay nắng, mơ mòng hay hực hỡ, bán đảo Yucatan này đều mang lại cho chúng tôi những giây phút vui vẻ, thoải mái và thú vị.

Lệ-Liễu

(6-23-210)

*UNESCO The World Heritage: (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organizaton) Tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục của Liên hiệp quốc

http://www.gio-o.com/NguyenThiLeLieu.html

( bài ký viết nhân dịp tác giả bay về miền biển vịnh Mexico tham dự tiệc cưới của Li An, con gái nhà thơ Ngu Yên và bạn Ngọc Phụng. lth)

© gio-o.com 2010