NGUYỄN THỊ LỆ-LIỄU
kư và ảnh
Tôi giật ḿnh thức dậy, ngơ ngác không biết ḿnh đang ngủ ở đâu, Cái Bè hay Vĩnh Long? Căn pḥng tối, ánh sáng lờ mờ ban mai xuyên qua khe hở của bức mành rọi lên những con c̣ con hạc lơ lửng trên tường. Phải mất hết mấy phút tôi mới định thần được ḿnh đang nằm trong pḥng ngủ của nhà ḿnh, và mấy con c̣ con hạc ấy là những tấm ảnh do tôi chụp cách đây vài năm.
Như một giấc mơ, tôi rời Việt Nam.
Như một giấc mơ, tôi trở về Việt Nam.
Ba tuần lễ sau ba mươi hai năm, tôi lại rời Việt Nam một lần nữa.
Hăy Đi Cùng Tôi...
11-03-07_ Hội An:
12:46, đêm Hội An,
ngủ không được tôi ngồi dậy viết
lời than thở cùng phố cổ, tiếc thương
những đứa con tinh thần chưa kịp chào
đời đă bị hủy hoại. Hơn một
trăm tấm ảnh, những h́nh ảnh tôi ghi lại
từ Tháp Bà Nha Trang đến phố cổ Hội An,
những h́nh ảnh của ngôi trường cũ, nhà
thờ xưa, căn nhà thuở ấu thời của tôi,
h́nh ảnh người chị họ và tôi đứng
trước ngôi giáo đường mà mặt tiền và
tháp chuông được hoàn tất là do sự đóng góp
của ông Ngoại tôi, những con đường phố
cũ đă đổi thay của thành phố Nha Trang,
tất cả đều biến mất sau cái đụng
tay vô t́nh. “Buồn cứ bám măi vào tim”. Tôi đă qua tuổi
buồn bă v́ yêu đương lẩm cẩm, buồn bă v́
mơ ước không thành đạt, nhưng rơ ràng là tôi
muốn ̣a ra khóc. Tôi lại mất đi thành phố
của tôi thêm một lần nữa. Buổi chiều
vội vă rời Nha Trang tôi chưa kịp gọi nói
lời chào với những người bạn cũ,
chưa kịp đặt chân vào băi cát trắng và vùng nước
xanh, chưa kịp đi lại con đường đá
dẫn lên đồi Bảo Đại. “Vội vă trở
về vội vă ra đi”, lời ca này của nhạc sĩ
Phú Quang nghe thật thấm thía. Bây giờ th́ nước
mắt của tôi bắt đầu rơi.
Đêm Hội An, im lặng và buồn, như tôi.
Đêm Hội An, mọi người đi ngủ sớm, hàng quán đóng cửa sớm. Đó đây chỉ c̣n một vài người ngồi bu quanh gánh vịt lộn với ngọn đèn vàng tù mù. Ở ngă tư đường người lái xe ôm tựa người nằm ngữa trên xe, tay vắt ngang trán. Vài chiếc đèn lồng c̣n sót lại tỏa ánh sáng leo lét càng làm cho đêm thêm đen hơn. Thỉnh thoảng một vài người trở về muộn hấp tấp bước vội; ngọn đèn đường vàng vọt soi bóng họ đổ dài cô quạnh. Những người du khách cuối cùng cũng phải đứng lên rời quán café trở về khách sạn. Quán đă đến giờ đóng cửa. Trên hè phố bà cụ già lưng c̣ng thổi tắt ngọn đèn dầu, đậy lại cái thúng đựng bắp luộc, máng chiếc ghế nhựa nhỏ vào quang gánh, quẫy lên vai, lom khom cất bước. Bóng bà đổ dài trên mặt đường vắng vẻ, buồn tênh. Đêm Hội An không ồn ào náo nhiệt. Đêm Hội An im lặng và buồn.
Buổi sáng sớm Hội An th́ lại đẹp như một bài thơ. Tôi thức giấc khi xe buưt sắp sửa vào thành phố. Bầu trời vẫn c̣n màu xám đen pha lẫn chút ánh hồng của b́nh minh. Đoạn đường Quốc Lộ Số Một dẫn vào Hội An chạy giữa những thửa ruộng xanh, những gịng sông bạc. Thỉnh thoảng chiếc bóng đen của những người đang lom khom làm ruộng nổi bật lên giữa cánh đồng xanh ŕ. Vài chiếc thuyền nan nhỏ bé bập bềnh ven sông. Những cô học tṛ nhỏ ngây thơ đạp xe qua cầu, gió thổi bay tà áo dài nhè nhẹ. Nắng vàng lung linh trên tóc và lướt nhẹ cho áo các cô thêm trong.
Năm giờ rưỡi sáng thành phố c̣n đang ngủ, người đàn bà chỉ là chiếc bóng đen và mỗi bước chân của chị là tiếng kẽo kẹt phát ra từ hai đầu gánh trên vai. Chị bán ḿ quảng trước cửa khách sạn? Tôi hỏi nhỏ và chồng tôi gật đầu. Một vài chiếc xe gắn máy chất đầy hàng chạy x́nh xịch ngang. Người mẹ đi trước quẫy hai gánh nặng, một đầu là thùng nước lèo, một đầu là mẹt đựng bún và rau cùng với tô và muỗng đũa. Đứa con trai chạy theo sau hai tay ôm một chồng ghế bằng nhựa cao lút đầu. Thằng bé trạc 13, 14 tuổi, mặc đồng phục áo trắng quần xanh; chắc là giúp mẹ dọn hàng trước khi đi học. Ánh nắng sớm liếm từ từ mặt đường, ḅ dần lên những bức tường rêu phủ, rọi sáng những mái ngói cong cong. Phố cổ Hội An dần dà nhuộm vàng trong nắng. Những con đường hẹp xinh xinh và những mái nhà ngói đỏ xưa cổ, treo lủng lẳng những ngọn đèn lồng bằng lụa đủ màu rực rỡ trong nắng. Ông lăo gầy guộc b́nh thản thả gàu múc nước ở cái giếng sâu, cái giếng cũ cả trăm năm nằm giữa một con hẻm chật hẹp, đổ đầy hai gánh và quay lưng bước đi. Nước sóng sánh theo mỗi bước chân ông.
Giữa thành phố Hội An là khu phố cổ, với những căn nhà gỗ nâu xinh xắn, mái đỏ rong rêu, những ngôi đền cũ khói nhang nghi ngút, những cái giếng cổ trăm năm, cái chùa Cầu đúng như tên gọi, là cái chùa và cũng là cái cầu, có mái. Tất cả đều được xây dựng từ thế kỷ 16, 17, 18 khi Hội An c̣n có tên Faifo (Hoài Phố), khi sông Thu Bồn c̣n chảy ra Cửa Đại Chiêm. Ảnh hưởng đa dạng của nhiều nền văn hóa khác nhau, Chiêm Thành, Trung Hoa, Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp và Việt Nam đă mang lại cho Hội An một sắc thái đặc biệt, khác hẳn các thành phố khác trên nước Việt Nam.
Ở cuối phố cổ là ngôi chợ nhỏ, chợ Trung Tâm, nằm ngay bên nhánh sông Hoài. Đoàn ghe thuyền cập bến tạo nên quang cảnh nhộn nhịp tấp nập cho phiên chợ sớm ven sông. Những cần xé rau quả được chuyển từ ghe lên bờ. Những thúng cá, thúng tôm, thúng mực được rửa sạch đổ vào trong các thau các chậu. Kẻ mua người bán, giá cả ḱ kèo. Những tiếng hô to khi thuyền cập bến, những tiếng gọi nhau giao hàng, mặc cả, tiếng nước rửa, tiếng nguời nói, tiếng sóng vỗ róc rách, tiếng máy tàu x́nh xịch, làm náo động không gian của một khúc sông vào lúc b́nh minh. Giữa sự ồn ào náo nhiệt của phiên chợ họp ban mai bỗng xuất hiện một h́nh ảnh nhẹ nhàng dễ thương, chuyến đ̣ sang sông mang theo các cô cậu học sinh áo dài trắng, quần xanh áo trắng. Trả tiền đ̣ xong các cô cậu đèo nhau trên xe đạp đi vào vùng ngập nắng vàng.
NGUYỄN THỊ LỆ-LIỄU
kỳ tới: Kim Bồng – Mỹ Sơn:
(viết xong ngày 20-5-2007, kỷ niệm chuyến trở về thăm VN sau ba mươi hai năm xa ĺa.
Tặng Bố Mạnh, Hương-Thành, Giác-Trang, Trinh-Thân, chị Trang, anh Khánh, Việt-Ngọc, anh chị Lan-Lợi, Kim Anh- anh Lân, cháu Bảo, cô Ḥa, và gia đ́nh chú Bảo.)
* trắng ôm gối mộng...thơ Ngu Yên
* quét cả phố phường...nhạc Trịnh Công Sơn
* thơ: tức cảnh sinh t́nh của tác giả
© 2007 gio-o