NguyenThiLeLieuDoanKetVietNam

NGUYỄN THỊ LỆ-LIỄU

Tôi giật mình thức dậy, ngơ ngác không biết mình đang ngủ ở đâu, Cái Bè hay Vĩnh Long? Căn phòng tối, ánh sáng lờ mờ ban mai xuyên qua khe hở của bức mành rọi lên những con cò con hạc lơ lửng trên tường. Phải mất hết mấy phút tôi mới định thần được mình đang nằm trong phòng ngủ của nhà mình, và mấy con cò con hạc ấy là những tấm ảnh do tôi chụp cách đây vài năm.

Như một giấc mơ, tôi rời Việt Nam.

Như một giấc mơ, tôi trở về Việt Nam.

Ba tuần lễ sau ba mươi hai năm, tôi lại rời Việt Nam một lần nữa.

Hãy Đi Cùng Tôi...

Đoạn Kết:

Ba tuần lễ đã trôi qua, đã đến ngày trở về. Trở về hay ra đi? Only a few days left in Vietnam, make the most of it before you come back home (chỉ còn lại mấy ngày nữa ở Việt Nam thôi, bố mẹ đi chơi cho đã trước khi trở về nhà), con trai tôi gửi email. Home. Tôi sinh ra ở đất nước này nhưng nhà của tôi lại ở bên kia bờ đại dương. Chúng tôi trở về, làm một chuyến xuyên Việt, thăm lại những nơi chốn cũ, đến những nơi chốn lạ. Những nơi chốn đã gây cho tôi nhiều xúc động. Những con người đã tạo cho tôi nhiều thương cảm. Chúng tôi đã không đứng được ở Mũi Cà Mau. Chúng tôi đã không lên tới Ải Nam Quan (đất Việt của người Việt mà nay đã bị chiếm bởi Trung Quốc). Nhưng chúng tôi đã đi được gần hết con đường Quốc Lộ Số Một, như trong lòng vẫn hằng mong ước. Chúng tôi đã gặp được những người Việt Nam hiền hòa, đã thấy được phong cảnh Việt Nam xinh đẹp, đã viếng thăm được nhiều thành phố Bắc Nam Trung. Thì cứ coi như tâm nguyện đã gần được hoàn thành.

Đứng ở góc đường Nguyễn Huệ, Lê Lợi tôi nhìn dòng xe cộ lũ lượt, ngược xuôi, nhìn bức tượng Bác Hồ ngồi giữa công viên, nhìn lá cờ đỏ sao vàng bay phất phới, chợt nghe như có giọt nước mắt chảy âm thầm giữa con tim. Tôi không có nhà để trở về trong thành phố này. Tôi vẫn là người Việt Nam nhưng không còn thuộc về đất nước này nữa. Như một buổi chiều ba mươi hai năm trước tôi ngồi ở vệ đường thành phố Little Rock, Arkansas ôm mặt khóc, thấy mình tứ cố vô thân, hôm nay đứng ở giữa phố Sài Gòn tôi bỗng dưng thấy mình bơ vơ như đứa trẻ mồ côi lạc loài, không cha mẹ, không anh em, không nhà cửa. Lòng tôi xốn xang, quặn nhói. Có tiếng khóc nào không thành lời. Tôi nhìn sang chồng tôi, anh đang chụp nốt những tấm hình cuối cùng ở thành phố Sài Gòn. Buổi chiều đã tàn, nắng đã sắp tắt. Thôi về đi, tôi nhắc nhở anh, về khách sạn sớm còn thu dọn hành lý.

Buổi sáng chúng tôi ngồi ở café vỉa hè uống ly café sữa nóng cuối cùng trước khi ra phi trường. Lại những khuôn mặt nghiêm nghị. Lại những giọng nói lạnh lùng. Lại những câu hỏi khô khan. Lại những khám xét không cần thiết. Lần này, phi trường tặc là một cô gái mặc áo dài yểu điệu, nói đặc giọng Bắc trầm bỗng. Chồng tôi nhét tiền vào tay. Cô đóng nắp va-li lại bảo, anh chị đi đi. Trạm cuối cùng là trạm xét giấy thông hành. Chồng tôi giành cầm cả hai quyển sổ. Tôi lơ đễnh đứng nhìn quanh. Những đoàn người xếp hàng dài, nét mặt lộ vẻ lo lắng bồn chồn, chắc sợ trễ chuyến bay. Tại sao lại phải xét giấy thông hành trước khi rời Việt Nam nhỉ, tôi tự hỏi. Đã từng đi đến nhiều quốc gia trên thế giới, chưa bao giờ tôi phải qua trạm kiểm soát giấy thông hành khi rời khỏi nước ; thường thì passport/visa chỉ bị xét khi vào nước chứ không phải lúc ra. Tôi nhìn quanh quẩn. Một góc chéo của tờ five dollar ló ra từ bên dưới của cái computer keyboard. Một tờ giấy bạc nhét vội. Tôi cảm thấy nóng ran ở má.

Máy bay cất cánh. Tôi chỉ thấy toàn mây là mây. Thành phố bỏ lại bên dưới. Nước Việt Nam bỏ lại sau lưng. Tôi rời bỏ đất nước tôi để trở về nhà.

Máy bay đáp xuống phi trường Seattle. Lại phải xếp hàng trình passport. Người đàn ông da trắng ngồi xét giấy tờ nhìn vào máy vi tính so sánh. Sau vài câu hỏi thông lệ anh trả lại sổ thông hành và nhã nhặn chúc chúng tôi thượng lộ bình an. Đến trạm kiểm soát an ninh, anh chàng da đen to lớn chỉ tay vào chai nước uống dở tôi mang theo bên giỏ bảo vất đi. Trong khi tôi mang chai nước đi bỏ vào thùng rác, anh chỉ vào phong kẹo chew-ing-gum trong bao chụp hình của chồng tôi bảo, kẹo chewinggum cũng phải vất luôn. Thấy chồng tôi loay hoay móc bao kẹo ra khỏi túi, anh phá ra cười, tao nói vậy mà mầy cũng tin hả? Anh lại cầm lấy cái khung tre tôi kè kè mang theo hỏi, cái này để bắn phải không? Và giương lên như đang bắn tên. Tất cả mọi người kiểm an ninh cùng cười. Họ không có cùng màu da như chúng tôi.

Hình như ở Phi Trường Tân Sơn Nhất không có ai cười hoặc vui vẻ mỉm cười cả. An Nam ta cái gì cũng cười. Tôi đâm ra nghi ngờ câu này của cụ Trương Vĩnh Ký.

Ngồi viết những giòng chữ này, tôi nghe ti-vi đang bàn luận về những người ứng cử viên cho cuộc bầu cử sắp tới. Nước Mỹ đang sắp sửa bước vào mùa tranh cử. Họ bàn về chuyện phải thay đổi người, họ bàn về thay đổi đảng, họ bàn về thay đổi chính sách. Tôi nhớ đến những tấm biểu ngữ giăng ở nhiều nơi. Những tấm biểu ngữ màu đỏ có hoa mai vàng chữ trắng. Những tấm biểu ngữ viết “Mừng Xuân, mừng Đảng, mừng đất nước đổi mới”. Tôi đã không có mặt ở đất nước tôi trong ba mươi hai năm nay để thấy được sự thay đổi. Từ mới đến cũ. Từ cũ đến mới. Nhưng tôi ao ước được thấy đất nước tôi ngày càng thay đổi, tốt đẹp hơn, hưng thịnh hơn, văn minh hơn, tự do hơn. Để những người dân Việt cần cù được ngày thêm no đủ, để những bà cụ già không còn phải ngồi còng lưng bên vỉa hè buôn bán, để trẻ em có thể thơ ngây đi đến trường, để những thanh niên thiếu nữ Việt Nam thông minh cần mẫn có nhiều cơ hội tiến thân.

Để cậu bé làm trong khách sạn Hồng Ngọc ở Hà Nội không còn ngồi chống tay mơ màng...cháu chưa được vào Sài Gòn. Nghe nói Sài Gòn vui lắm...

Và cô con gái nuôi của nhà hàng Pink Floyd ở Sapa khỏi phải ngượng ngùng, cháu chưa xuống Hà Nội bao giờ...

□ lệ-liễu

(viết xong 20-5-2007, kỷ niệm chuyến trở về thăm VN sau ba mươi hai năm xa lìa.

Tặng Bố Mạnh, Hương-Thành, Giác-Trang, anh chị Lan-Lợi.)

* trắng ôm gối mộng...thơ Ngu Yên

* quét cả phố phường...nhạc Trịnh Công Sơn

* VC: Việt Cọng

* QLVNCH: Quân Lực Việt Nam Cọng Hòa

* thơ: tức cảnh sinh tình của tác giả

* phố Phái: phố trong tranh của họa sĩ Bùi Xuân Phái

* năm cửa ô buồn hắt hiu…nhạc Phạm Đình Chương

* người dân tộc, người Hmong: người dân tộc thiểu số, hay còn gọi là người sơn cước. Việt Nam có 53 giống dân thiểu số, Hmong là một trong những giống dân ấy, sinh sống ở miền thượng du Bắc Việt.

* đợi chờ không biết đợi chờ ai... nhạc Ngu Yên

* trường thiên tiểu thuyết “Khu Rừng Lau” của Doãn Quốc Sỹ

* đi dăm phút đã về chốn cũ... thơ Vũ Hữu Định

* ra đi bán chính thức: trong thập niên 70, nhà nước VN cho phép người có gốc Trung Hoa được rời VN, nhưng phải đóng một số vàng lượng ấn định cho tổ chức của chính quyền địa phương.

* chiều buông bên giòng sông Cửu Long... nhạc Phạm Duy

* em hãy đi cùng tôi...nhạc Trịnh Công Sơn