nhà thơ Mang Khắc (trái) và nhà thơ Bắc Đảo (phải)

 

 

THƠ TRUNG QUỐC HIỆN ĐẠI 

Nguyễn Thị Hải dịch thơ

 

5.

MANG KHẮC

 

Năm 19 tuổi, trình độ học vấn Sơ trung, Mang Khắc được đưa về Bạch Dương Điến trong Cách mạng văn hoá. Bảy năm gắn bó với mảnh đất hùng vĩ nguyên sơ, lao động, làm thơ, kết giao bằng hữu, góp vào thời đại những dòng thơ kiến chứng và phản kháng, khắc họa hình tượng thơ có tính tượng trưng, bao quát như: “thổ địa”, “thiên không”, “thái dương”… chan hoà cùng máu lệ và ác mộng của tuổi trẻ.

“Hoa hướng dương trong nắng” in trong tập thơ cùng tên, ra mắt dưới dạng bản in ronéo năm 1983, chính thức xuất bản năm 1988.  Nếu “Gửi Mặt trời” là bài thơ được biết đến nhiều của Đa Đa, thì “Hoa hướng dương trong nắng” là bài thơ gắn liền với tên tuổi Mang Khắc, hai chàng thanh niên cùng lứa tuổi đôi mươi, cùng trải qua thời kỳ ở Bạch Dương Điến, cùng nhau và cùng một số bè bạn làm nên một “thi xã” Bạch Dương Điến danh tiếng lan ra cả nước, dù tác phẩm thuộc dòng chảy ngầm, không được công khai trên thi đàn lúc đó.

Bài thơ của Đa Đa là “Mặt trời” và “chúng tôi”, bài thơ của Mang Khắc là “Mặt trời” và “Hoa hướng dương”, một bên là khống tố, mỉa mai, một bên là phản kháng, kiêu hãnh. Thời đại của “Mặt trời vĩ đại phương Đông” mà ánh sáng của nó chẳng khác gì sợi dây thừng nô dịch quấn quanh cổ sinh linh. Cắn đứt sợi dây định mệnh ác nghiệt đó là sứ mệnh không thể thoái thác của “hoa hướng dương” để giành lấy tự do, triển hiện ánh sáng tự ngã. Tư thế của “kẻ phản nghịch” là phản kháng, đả đảo. Vừa phẫn nộ vừa kiêu hãnh, vừa vui sướng vừa thống khổ. Dưới chân, mặt đất đã pha trộn bao nhiêu máu lệ, cái giá của thức tỉnh và tự do đắt bằng cả sinh mạng, bằng kiệt cùng sinh lực.

 

*Nhà thơ Mang Khắc 芒克, tên thật là Khương Thế Vĩ姜世伟, sinh năm 1950 tại Thẩm Dương, Liêu Ninh, năm 1956 gia đình chuyển đến Bắc Kinh. Năm 1969, bị đưa về Bạch Dương Điến trong cách mạng văn hóa. Năm 1976, trở về Bắc Kinh. Tháng 10 năm đó  được phân vào làm công nhân của một xưởng sản xuất giấy, nhưng chỉ 1 năm thì xin nghỉ việc để cùng Bắc Đảo thành lập tạp chí “Kim Thiên”, ra số đầu tiên vào tháng 12 năm 1978. Xuất bản tập thơ đầu tiên năm 1978, tập “Tâm sự”; năm 1983, xuất bản tập “Hoa hướng dương trong nắng” dạng bản in ronéo. Năm 1988, cùng Dương Luyện, Đường Hiểu Độ thành lập câu lạc bộ thi ca “hạnh tồn giả”, câu lạc bộ thơ ca của những người may mắn sống sót, và ra tập san thơ “Hạnh tồn giả”. Năm 1991, cùng Đường Hiểu Độ làm tập san “Hiện đại Hán thi”… Trọn tuổi trẻ dành cho thơ ca, đến năm 2004, Mang Khắc chuyển sang vẽ tranh, dù tự nhận là mù hội họa, nhưng tranh của ông lại bán rất được, theo lời ông là “Mỗi năm vẽ chừng hai chục bức tranh. Hiện tại không còn thời gian nghiền ngẫm thơ ca.” Ông hiện sinh sống ở Bắc Kinh.

 

*Nhạc sĩ, ca sĩ Mã Điều 马条 (sinh trưởng ở thành phố Khắc Lạp Mã Y, khu tự trị Duy Ngô Nhĩ, Tân Cương). Bài thơ”Hoa hướng dương trong nắng” được anh phổ nhạc và trình diễn năm 2010.

https://youtu.be/1QMCkWYLsZY

 

 

Hoa Hướng Dương Trong Nắng

 

Bạn đã trông thấy chưa

Bạn đã trông thấy cây hoa hướng dương trong nắng

Bạn thấy đó, nó không hề cúi đầu,

Đầu nó ngoảnh lại đằng sau

Như để há miệng cắn đứt

Sợi dây buộc trên cổ nó

Đang dắt trong tay Mặt trời

 

Bạn đã trông thấy nó chưa

Bạn đã trông thấy cái cây ngẩng cao đầu

Cây hoa hướng dương đang trừng mắt nhìn Mặt trời

Dường nó đã đương đầu che khuất

Cho dù khi không có Mặt trời

Đầu nó vẫn rạng ngời ánh sáng

 

Bạn đã trông thấy cây hoa hướng dương đó chưa

Bạn hãy bước đến gần bên nó

Bước lại gần, bạn sẽ phát hiện ra

Mảnh đất dưới chân của nó

Mỗi một nắm đất

Nhất định nắm lên đều ròng ròng máu chảy

1983

 

Nguyên tác:

阳光中的向日葵

 

你看到了吗

你看到阳光中的那棵向日葵了吗

你看它,它没有低下头

而是把头转向身后

它把头转了过去

就好像是为了一口咬断

那套在它脖子上的

那牵在太阳手中的绳索

 

你看到了吗

你看到那棵昂着头

怒视着太阳的向日葵了吗

它的头几乎已把太阳遮住

它的头即使是在没有太阳的时候

也依然在闪耀着光芒

 

你看到那棵向日葵了吗

你应该走近它

你走近它便会发现

它脚下的那片泥土

每抓起一把

都一定会攥出血来

 

MANG KHẮC

Nguyễn thị Hải dịch

2021