đời thường vẫn nổi trôi từng cơn lảm nhảm …

Đầu năm …  kể lại dăm sự vui xảy ra trong thời gian qua …

Là lọ lan bé ở cạnh bàn trang điểm của tôi nở hoa vào những ngày cuối năm.

Tôi vẫn còn là người rất bận rộn. Chưa lui được vào nhà để đẩy thời giờ ra sân nhỡi chơi với cây lá. Nhìn vườn tược của tha nhân, thật là thuồng thèm. Ước gì mình có giờ sáng sáng ra ve vuốt hoa lá và ngửi mùi đất thó trong vườn thương.

Cách đây hai năm một sinh viên Việt Nam mang tặng tôi một lọ lan bé bày văn phòng. Nói lan từ vườn một nhà chơi lan nòi, không phải lan công nghệ bầy hầy đầy chợ Costco và chợ Việt Nam loanh quanh. Hoa nở vàng queo. Rực rỡ.  Thích lắm. Khi lan tàn. Tôi thương vẻ trơ vơ tàn úa. Không nỡ vứt bỏ. Tôi mang mấy thân lan khô quắp về.  Để cạnh bàn trang điểm trong phòng tôi. Nơi có chút ánh mặt trời với hi vọng một ngày nào đó cành lá ươm hoa trở lại.  Dù người tặng nói thường lan biếu chỉ nở một lần. Cô bận rộn thế khó mà chơi lan lâu ngày chày tháng. Người nói chơi cây cỏ phải nói chuyện và chăm sóc chúng như chăm sóc con cái. Tôi cũng muốn chăm sóc cây lan bé xíu của mình. Nhưng không có thời giờ. Nên chỉ thỉnh thoảng dúng cho nó tí nước, vuốt vuốt các mành lá sống sót, và nói thầm thì, rán nở hoa cho đời xinh tươi nhé con yêu.

Rồi như một phép lạ. Cuối đông năm nay, những cành long cong loèo quèo thân xơ lá lót nở hoa. Tôi vui quá. Nhìn những chồi non từ lúc thân nhú những cọng tăm màu trắng mà tôi tưởng là một một sự nhô rễ.  Hượm nhìn mấy cái rễ râu lòi ra sự sống là cũng đã thấy thích rồi. Đến khi các khú dài ra thành thành búp non.  Một tuần trước tết Ngựa-Reo-Hai-Không-Mười-Bốn của tôi, các búp nở thành những mai lan vàng rực rỡ. Eo ơi mừng kinh khủng.

Tôi đã từng chung vốn tinh thần và trí óc cho đời nở những thành tựu bảng nhãn. Nay thấy bàn tay thô ráp của mình làm cho cây khô lá héo đâm chồi nở những đóa lan thật. Sao không vui chứ. Tôi đã đạt được nhiều thành quả bằng chính sức lao động tinh thần. Nhưng nay cả trong sự làm biếng và rong chơi ơ hờ với đời thường nhật, karma lành của tôi cũng đơm được một đời lan hoa. Lan là loài vô tri thực vật mà cũng biết đón nhận thành tâm thiện hướng của con người tôi. Đáng reo lắm chứ. Tôi chúc mừng cho chính tôi về luồng lành và mạnh của con người mình lay động được đời sống nở những bông hoa xinh đẹp rực rỡ.

Chuyện khác.  Thường thôi. Là sau mấy ngày chăm chồng và con bị bệnh cốm tá lả, từ một chuyến đưa gia đình cô em từ Úc sang và một bầy cháu đi Grand Canyon, Las Vegas, và Disneyland mất hai tuần lễ. Tôi muốn đứt hơi nằm ụ luôn. Mà đến ngày phải trở lại trường. Tôi chỉ muốn vứt luôn gio-o com và trốn tiệt lên chùa Sikh Ấn trên đồi phía Đông San Jose.  Khi trở lại EVC tôi nhận được thư của chúc Tết của Ánh Tuyết, một sinh viên cũ của tôi .

Trần Ánh Tuyết gặp tôi lúc cô đã gần ba mươi. Cô đã nói với tôi sang Mỹ giờ em chỉ muốn học một Chứng Chỉ Thợ Điện (Electronic Technician Certificate) để kiếm sống. Vì lúc đó ở vùng Silicon Valley công việc này được trả lương khá. Chồng Tách (Technician) vợ Ly (Assembly) chừng 5 năm là mua được nhà cửa.  Tôi nhìn học bạ và qua những cuộc trò chuyện, tôi khuyên Ánh Tuyết nên vứt hết. Đi học lại đi. Em nhắm mắt nhắm mũi nghe theo tôi. Em dốc lòng học được bằng BS Cử Nhân. Xong em lại hỏi tôi có nên học tiếp không cô. Tôi nói thì học tiếp Cao Học MA đi. Xong Cao Học em lại quay về trường hỏi tôi, em có nên học tiếp Ph.D Tiến Sĩ không cô. Tôi lại xúi em học tiếp Ph.D. Phải nói là em thông minh xuất sắc và nhờ hồng ân hệ thống giáo dục Community College của tiểu bang California & hệ thống trợ cấp tài chính cho sinh viên nghèo của chính quyền liên bang Mỹ. Tôi chỉ là người hướng dẫn. Ánh Tuyết đã học xong bằng Ph.D Tiến Sĩ Hóa Học ở đại học lừng danh UC Davis. Cô hiện là giảng sư tại đại học San Jose State University.

Hơn hai mươi năm qua, mỗi độ cuối năm, Ánh Tuyết gửi đến tôi một tấm thiệp. Người sinh viên ấy lấy điều tôi giúp, làm niềm tích cực để nhớ tới trong đời sống này hơn là những điều tiêu cực làm cho ta phải nghĩ ngợi và buồn bã. Ánh Tuyết, tôi cám ơn em đã dạy cho tôi một bài học tích cực với đời.

Em là người biết làm cho đời nở hoa. Tôi may mắn gặp em để giúp em. Bông hoa ngày nào tôi tặng em bây giờ tôi nhận lại được một hoa khác từ em gửi tặng.

Bất hạnh cho tôi là tôi còn đến từ một thế giới khác. Thế giới của chữ nghĩa và viết lách, thế giới giao dịch điều hành một diễn đàn văn chương nghệ thuật. Ở thế giới này của tôi chả thấy hoa thơm, chỉ thấy nhiều dao búa và tranh giành cùng xâu xé hiểm ác của lòng người. Tôi phải thú nhận là cái ác và sự thúi tha của đời sống cũng có cái sự hấp dẫn với tôi, kẻ sáng tác thích nghiền ngẫm những đa đoan nhiễu sự của con người. Tôi đứng thù lu giữa cái thế giới viết lách sáng tác và giao lưu các đấng sáng tác háo danh kinh khủng. Tôi là một người trong bọn họ. Tôi phanh da xẻ thịt chia chác với họ.  Nên có người nói tôi ngu si dễ tin người để đàn ông đàn bà lợi dụng gio-o.com xây danh tiếng cho nẫu. Tôi mặc vào mình những lớp áo giáp và múa kiếm chữ lung tung như một cô đào mù. Kệ cha thiên hạ.  Bà múa thì bà cứ múa. Nhưng khi ngồi bẹp dí một mình trên chiếc ghế riêng của mình tôi đau đớn và khóc nức nở vì bị nghe người nói dẹp mẹ nó gio-o đi, sáng tác trên sự trả giá cho con người cá nhân, trên đời sống chồng con. Đồ ích kỷ. Đồ kiêu căng nên chả ai thèm giao lưu.

Tấm thiệp của em như một chiếc còi tu thổi cho tôi một ràng sinh lực. Lời hoa của em vỗ tôi rằng tôi còn cả một thế giới đời thường với rất nhiều sinh viên thích giao lưu và yêu thương tôi. Chứ đời không thể chỉ là cái tổ ong gio-o.com đầy lựu đạn và mìn hiểm mà tôi vừa ớn, vừa run, vừa thích thú ôm chầm lấy nó, với những cái danh xa hoa mà người ta xử sự với nhau bằng những say máu và tính toán oái ăm phù phiếm.

Tôi đã vào đời văn thơ như một kẻ dâng tặng tình yêu đầu với giấc mơ sáng tác. Giấc mơ đẹp đẽ và thơm nức của tuổi trẻ. Nhưng sau mấy chục năm lăn lộn trong cái lò sáng tác, và hơn mười năm làm chủ biên gio-o.com, tôi chua xót nghĩ nhiều đến những tài năng sáng tác tươi tốt đã chết ngắt vì không chịu nổi sự tàn bạo thô bỉ của lò. Tôi thường ấm ức là tình yêu đầu của mình sao bị hãm hiếp và va đập dữ dội quá. Tôi lộn lèo dở khóc dở cười cho sự khắc nghiệt tiến thoái lưỡng nan trong nhiều đêm thâu. Tôi tiếc cho những tài năng đáng lẽ sẽ phát triển thành những tác phẩm tươi tốt cho nghệ thuật sáng tạo. Tôi nhìn thấy quá nhiều sự háo danh và buôn bán cùng băng đảng chế ngự các lò sáng tác. Trong thế giới này hình như mấy tên có máu buôn bán giỏi cùng máu háo danh cực đại thì sẽ trở thành những tên tuổi do mấy tên đầu nậu cùng máu đồng chủng đồng loại tạo thành. Không có ý bất kính, nhưng với cá nhân tôi, những tên tuổi rực rỡ như Trịnh Công Sơn, Phạm Duy là những biểu tượng này. Tài năng thì thiếu gì kẻ giỏi âm nhạc đồng thời với họ, nhưng theo tôi, các cá nhân Trịnh Công Sơn và Phạm Duy là những nhà kinh doanh tên tuổi giỏi. Hai ông này đều là những người giàu tiền và giàu tên qua các sáng tác. Căn bản họ có máu háo danh và máu buôn nhà nòi, họ mới thành công hơn những tài năng cùng thời. Chỉ may là họ có nhiều bản nhạc hay.  Còn tôi thì không ưa sự háo danh và bán buôn trong việc sáng tác thì tôi vẫn cứ không ưa như thường.

Trở lại với Thư Chủ Biên.

Số Tết Ngựa Reo 2014 tôi không có được một bài. Nothing.

Cả một miểng Thư Chủ Biên cũng không. Tôi không vui. Vì đấy không phải là cách làm việc của tôi.

Thật ra thì tôi có viết xong một Thư Chủ Biên. Nhưng rồi tôi không đưa bài lên.

Đây là một đoạn mà tôi đã viết …

Về mặt sáng tác, tôi không chờ nhưng thật thích thú khi nhận được bài thơ của nhà thơ Nguyễn Thùy Song Thanh do nhà thơ Nguyễn Thanh Châu chuyển. 

Thơ đầy trí tuệ và ngạo nghễ. Dễ dầu gì một người đàn bà lớn tuổi Việt Nam có thể bật ra những chữ nghĩa như Nguyễn Thùy Song Thanh. Một tài thơ hiếm quý cho giới phụ nữ chúng tôi. Vàng ròng. Tôi tìm thấy ở thơ chị một sự chia sẻ và thưởng ngoạn trí thức.

Sớm nay vẫn còn mảnh trăng tái

Thoi thóp trên bầu trời sóng sánh gió

Ngày đủng đỉnh rạng

Hai tay thẳng cao. Mặt ngửa, mắt mở

Chạm những đám mây lúp xúp chạy về phương Nam

Trận gió Bắc bén gót đuổi nà.

Tự khiển thị lực. Nhắm mắt trưởng tượng

Phóng tầm lên cao, vút qua các tầng mây hỗn độn nhân gian

Các tầng xanh thăm thẳm hoang mang

Các tầng sáng chói lóa thách thức.

Lên cao ... cao nữa

Làm sao cảm nhận vô cùng

Con nhỏ nhoi thấp mọn vô năng

Chưa thể gặp Ngài

Nhưng con trong thấy chàng trên mây đỉnh đạc

Bàn tay vẫn trổ năm nhánh thuyền độc mộc

Nhấp nhô sóng âm dương

Năm mủi rẻ hướng tới năm châu lục hồng hoang

Hẹn sẽ chở về hạnh phúc sơ nguyên khẳm

Hiệu ứng lướt sóng trời lay rụng xuống tôi

bao nhiêu là mây ấm.

Một bài thơ đối thoại với thế giới tâm linh rất riêng tư thân mến và gần gũi. Thượng Đế tâm linh là nguồn xa nhưng gần. Không thờ phượng mà là tìm gặp và vỗ về cảm thức của thi sĩ. Khác với ông Hàn Mặc Tử choán ngợp “run như run thần tử thấy long nhan”, Nguyễn Thùy Song Thanh kéo tâm linh đến gần “tự khiển thị lực. Nhắm mắt tưởng tượng … hiệu ứng lướt sóng trời lay rụng xuống tôi  … bao nhiêu là nắng ấm. Tôi và trời sao gần gũi và chở che nắng ấm lòng nhau đến thế.

Thơ người đàn bà trí thức Nguyễn Thùy Song Thanh đòi người đọc phải có một trình độ nào đó để chia sẻ:

Bằng sinh khí Thượng Đế hà một hơi

Hạt đất mang linh hồn

Linh hồn tôi khởi bỏ từ đấng Alpha

Mù mịt cõi về Omega

Không biết Alpha và Omega thì phải lên net mà học cho ra Alpha và Omega rồi mới thưởng thức được các liên tưởng trí tuệ của bà Nguyễn Thùy Song Thanh nhà thơ ngạo nghễ trên gio-o.com chúng tôi nhé.

Bây giờ một mình dù khi mặt trời ủ rũ,

Hạt ngọc tôi vẫn quạnh hiu lấp lánh bên đời

Bằng thiên hà nỗi nhớ

Nát sa thơ trong luồng suy tưởng trên tạo ra 3 câu chữ một sắc thái sáng tạo rất lôi cuốn tôi. Người đàn bà lớn tuổi một mình nhìn mặt trời và gọi tên là ũ rủ. Thay vì gọi gợi cảm một hoàng hôn đẹp, thi sĩ chia sẻ nét ủ rũ mà mình sầu đời chiêm nghiệm. Người đàn bà luống tuổi dám đối diện với ủ rũ nên toát ra được một câu thơ mạnh mẽ khác với sự nhờ vả của bóng chiều tà vĩ đại đẹp đẽ mà đám đông cũ kỹ thích gọi mời hoàng hôn. Thái độ tách riêng xé lẻ cảm xúc của tác giả gây cho tôi sự đến gần. Hạt ngọc tôi vẫn quạnh hiu lấp lánh bên đời. Người đàn bà trí thức ngạo nghễ lắm mới dám gọi mình là “hạt ngọc lấp lánh”. Ngon!  Rồi kế tiếp rất thơ thẩn thần sầu bằng một thứ tiếng dội ầm ầm lãng mạn chữ nghĩa: “bằng thiên hà nỗi nhớ”.  Cụm chữ “bằng thiên hà nỗi nhớ” thỏa mãn được trí tưởng hùng dũng của kẻ trí thức không thỏa hiệp với hình bóng người đàn bà lẻ loi ngồi chờ bóng chồng bước qua cửa sổ mà tương tư lặng lẽ như nàng Tô Thị chờ chồng do mấy ông con cháu Khổng Tử đẻ ra. Ở đây người đàn bà trí thức ngẩng mặt và nói tuy chúng tôi lẻ loi nhớ bạn nhớ chồng nhưng tự ngậm hạt ngọc trong miệng và nhả ra những con chữ thơ để thỏa mãn khả năng thơ dào dạt trong hồn, khả năng xử dụng kho trí thức thúc hối một thái độ chọn lựa chữ nghĩa đắc địa để cho có người đọc như tôi thấy sảng khoái khi đọc mấy câu thơ trên.

Tôi không tìm kiếm ở thơ Nguyễn Thùy Song Thanh những tình cảm nhẹ nhàng tứ thơ dễ nhớ gợi âm dễ đọc của chữ nghĩa. Tôi thích đọc thơ của Nguyễn Thùy Song Thanh vì khả năng trí tuệ của chữ nghĩa chị. Chúng bắt cái đầu tôi làm việc, nhưng tôi lại tìm thấy được sự sảng khoái khi chữ nghĩa ấy kéo theo các tầng suy tưởng của trí tuệ và sự phong phú của ngữ vựng nhả tơ. Cái quan trọng là chữ của chị tự nhiên nhả tơ. Không cố tạo dáng thơ. Cũng không bó chặt chữ vào chế độ âm thanh của thơ dễ đọc Lục Bát hay Thất Ngôn.

Tựa của Thư Chủ biên ấy là  Đọc Như Một Chọn Lựa.

Trong đó tôi đặc biệt giới thiệu từng tác giả có bài được chọn đăng số Tết Ngựa Reo 2014 của Gió O. Viết với tất cả lòng say sưa mê sảng văn thơ. Thì bỗng nhiên vào những ngày chót, đang vất vả làm html cho gio-o. com, tôi nhận thêm bài của vài tác giả mà tôi cũng yêu thích gửi đến . Rồi vì không có thời giờ để chém gió thêm về các tác giả mới gửi bài. Tôi đì lịt hết.

Viết xong rồi bỏ là điều tôi thường làm.

Cuối năm 2013, tôi đã muốn viết một bài nhận định về sáng tác tiếng Việt trên net. Sao không thấy ai làm cả. Tôi không thể hiểu. Không ai điểm bài điểm trang sáng tác trên net vậy. Một nền văn chương mạng phong phú như thế mà không có mống nào phê bình, điểm danh, điểm trang, điểm bài, Văn Học Việt Nam Net nào cả trong thời gian hơn 10 năm qua. Hải ngoại thì không.  Tôi cũng rán lục lọi trên net xem thử có nhà phê bình văn học net nào kha khá không. Mà chưa thấy. Tôi có theo dõi những tờ báo ở Việt Nam, thỉnh thoảng họ cũng dùng các từ văn chương mạng này nọ. Nhưng thiệt là vớ vẩn khi những người viết báo ở Việt Nam lấy cái băng bịt mắt đeo lên bài báo. Họ chỉ viết về Văn Chương Mạng của mấy người sinh sống ở Việt Nam. Chả bao giờ dám nhắc gì đến những tác phẩm của các tác giả khác có mặt trên internet hiện sinh sống khắp toàn cõi địa cầu. Nội một cái nhìn chật hẹp và nhỏ mọn như thế đã làm cho giá trị của các bài báo ấy đáng đi vào thùng rác.

Thời gian qua, gio-o mở trương mục giúp tài chính để trang trải các chi phí điều hành gio-o. Cám ơn các hảo tâm đã hưởng ứng. Danh sách trợ giúp cho gio-o từ lúc lập bảng cho đến nay thiệt vừa đúng chẵn chòi 10 người.  Có đến 9 người là văn hữu cọng tác với gio-o. Chỉ có một vị là độc giả. Một lần nữa cám ơn các vị đã ủng hộ công việc gio-o.com đang làm.

Số Tết Ngựa Reo 2014 có một niềm vui đặc biệt về Câu Đối do Khuyến treo lên đầu giàn gio-o.com.

Cô Nghè Khuyến là Tiến Sĩ Ph.D bảng hiệu lừng danh quốc tế Berkeley. Cô là nhà bác học của tiếng English, Khuyến chơi chữ Việt cũng quá ư thần sầu!  

Cô đã ngôn rằng:

Đón Ngựa Xỉn Thơ Mồm Nghêu Ngao Tay Chân Ngọ Ngọe.

Câu đối của Khuyến nhận được nhiều hồi âm từ các bạn văn.

Và đây là ý kiến của chủ biên:

Là một câu thơ, để đối cho chỉnh thì cần lưu ý các điểm câu thơ ra đề:

1. Câu đề lấy ý từ chữ “Ngựa”  của năm 2014 tới với các phần sau cùng vần, ng hay ngh như ngựa, “Ngọ” ngọe.

2. Chủ thể trong câu đối là một. Thuộc về một chủ thể duy nhất, mồm, tay, chân, của Ngựa.

3. Cần đối đúng theo loại tự của câu đề, danh từ đối với danh từ, động từ đối với động từ, tĩnh từ đối với tĩnh từ .

Suy ra câu đối năm Ngựa Reo 2014 gio-o.com của Cô Nghè Khuyến hơi bị hiểm!  Các chữ cần phải đối rất khó tìm các vần tương ứng để đối lại trong tiếng Việt, những chữ mà đôi khi chỉ có một vần duy nhất, ví dụ: lênh đênh, chênh vênh, ngọ ngọe.

Nhưng nếu đối đáp của các văn quan kia chưa câu nào chỉnh toàn thân, thì liệu Khuyến có được câu đáp nào hoàn hảo nhất không nhỉ ?

Lê Thị Huệ

chủ biên gio-o.com

03.02.2014

© gio-o.com 2014