life goes on …

Cuối năm Ta đầu năm Tây.  Nhân ngày giỗ nhà văn Mai Thảo, gio-o com đưa bài của nhà thơ Vương Tân chia sẻ những điều ông biết về nhà văn Mai Thảo.  

Vương Tân còn một bút hiệu nhà báo lẫy lừng giang hồ Sài Gòn ngày truớc, tên là Hồ Nam.

Cùng một loạt bài tùy bút viết ở Sài Gòn trước năm 1975 của nhà văn Mai Thảo do bên Thư Quán Bản Thảo của Trần Hoài Thư qua Nguyễn Thị Hải Hà cung cấp. 

Thành thật cám ơn nhà thơ nhà báo Vương Tân, nhà văn Trần Hoài Thư và nhà văn Nguyễn Thị Hải Hà.

Mai Thảo thường có lối nói lừng khừng. Như trong ca Youtube mà nhạc sĩ Đăng Khánh ở Houston đưa lên. Tôi kiếm được trong lúc tìm bài hát của ông Lê Hữu Mục, Hẹn Một Ngày Về, cho các bạn Việt Văn Văn Khoa Đà Lạt 1971-1975. Tình cờ thế thôi, mà lại nghe được bài giới thiệu ngắn của Mai Thảo cho một đêm nhạc ở Houston năm 1991.

Một chút nhớ vui …  Lúc báo Văn hải ngoại của nhà văn Mai Thảo sắp mừng  số 100  xuất bản ở Culver City, Calif,  tôi nghịch ngợm bàn với Vũ Quỳnh Hương, sắp kỷ niệm số Văn 100, mình nói với ông Mai Thảo để tụi đàn bà con gái bọn mình “take over làm guest editor”  số báo 100 này. Bọn mình hoàn toàn viết bài, chọn bài, đưa cho ổng. Chắc ông già khóai dữ. Vũ Quỳnh Hương gạt ra:  Huệ ưa có tí máu du côn nói vậy chứ chắc gì ổng già chịu.

C’ lần tôi đã viết, cuộc đời ông Mai Thảo lên những thước phim xi nê sẽ dễ hấp dẫn. Độc thân suốt đời.  Cao ráo.  Đào hoa ngay cả với gái điếm. Sáng tác.  Danh vọng.  Rượu chè cờ bạc hút hít.  Lĩnh tiền CIA.  Bồ siêu sao.  Mất nước.  Lưu vong.  Có đệ tử và đàn bà con gái háo danh háo ngọt hải ngoại cung phụng rượu tiền.  Thuộc nhiều và thích đọc thơ (ghét ngâm thơ).  Già queo bất lực.  Rụng răng và cô độc nhưng không là con chó ốm mà được nhiều người đàn bà sang hèn ngầm đến chăm sóc khi ông sắp chết ở sau nhà hàng Song Long. Ta Thấy Hình Ta Những Miếu Đền.  Đứt phim.

Nhân ông Vương Tân nói chuyện ông Mai Thảo và các bạn ông nhận tiền Uncle Tucker ra tờ Sáng Tạo. Tôi thầm nghĩ chắc ngày xưa cỡ Nhân Văn Giai Phẩm dám cũng nhận tiền Mỹ Viện Trợ quá heng. Talawas có nhận tiền ai không ta ?  Băng Hợp Lưu từ lúc khai trương lẫn băng lúc tắt đèn có những khuôn mặt nhập nhòe chính trị nổ quá trời.  Bọn có tiền mà. Giải Nobel  Boris Pasternak  Dr. Zhivago mà họ còn mua được nữa là. Nhằm nhò gì ba đồng lẻ tẻ mấy nước rẻ ấy.  Và sau này các tờ báo với các ông này bà kia ở trong nước và hải ngoại.  Bao nhiêu ông bà bao nhiêu tờ báo nhận tiền Asia Foundation, tiền VOA, tiền RFI, tiền BBC, tiền Mỹ, tiền Đức, tiền Pháp, tiền Tàu, tiền Việt Cọng để sống. Đủ thứ người nhận đủ thứ tiền tùm lum, mà ông bà nào cũng muốn làm Anh Hùng Núp le lói.   

Nhận tiền “nẫu” để viết văn làm báo thì không ngon cho lắm. Nhưng tôi thấy cũng OK thôi. Chỉ có cái là mấy ông mấy bà nhận tiền và lĩnh lương các chế độ, các tổ chức, các quỹ tài trợ; khi hoạt động viết, viết khéo hoặc viết vụng.  Nhận tiền nẫu mà viết văn làm thơ hay thì đâu sao.  Còn làm cho VOA cho BBC, cho RFI cho đồ đế quốc,  mà viết vụng thì chán hoàn chán.  Đời vốn dĩ khốn nạn và gian ác. Đồng tiền vốn dĩ dơ và  lũng đoạn.  Một ông một bà cầm đồ dơ chà thành tác phẩm đẹp, thì OK cái coi. Đời tới đó là cũng đáng đủ để đứt phim.

Chuyện các ông bà tổ chức hội thảo văn học Miền Nam gì đó.  Có ông ngoài nước thì phát biểu như là tấu trình để các ông trong nước chấp nhận. Còn một ông trong nước thì lại thư gửi “các anh”.   Chỉ khư khư nói chuyện phải quấy với “các anh”.  Mà chả nói gì đến “các chị” đã cũng bỏ công tổ chức hội nghị.  Kỳ thị đàn bà thế. 

Ông trong nước nói cũng có một xí xi đúng.  Đáng lẽ là nên gọi hội nghị “tản mạn văn học”, như Gió O thường ghi trên bài các ông bà ở đây. Thiếu những tiểu luận (essay) đưa ra được những khai phá mới mẻ.  Nặng mùi chính trị thời cuộc.  Không có lấy đến một bài chứng tỏ trình dùng các phương pháp và các lý thuyết văn học (academic rerearch) chuẩn mực đại học quốc tế.  Mà chỉ là những bài viết kiểu ngồi lại với nhau tản mạn.  Thay vì ra cà phê Factory Bolsa thì gặp nhau một chiều thứ Bảy ở phòng “hội nghị” của Nguoi Viet & Viet Bao ở Orange County .  

Mà tản mạn hay thì cũng có giá trị hách của loài tản mạn chứ!  Một tập họp tản mạn hay đọc cũng thích.  Được essay giỏi thì quý hung!

Đòi hỏi của tôi ở khía cạnh nghiên cứu hơi bị cao. Nhưng tôi đồng ý một điểm với ông trong nước, là đã ra ngoài, không  nhiều thì ít cũng phải vươn vai soải cánh như lực sĩ thế vận hội thế giới.  Chả ai muốn ấp ủ mãi hình ảnh còi cụt co rút chồm hổm như những người viết trong nước bị tiền phát chẩn của Hội Nhà Văn và các cử cà phê báng súng của các Công An Văn Hóa kè kè bên hông.

Số đông sẽ  nói: “Có còn hơn không”.

Nhớ lại một lần khác ngồi với ông Mai Thảo ở quán Song Long, tôi mở một tờ báo Văn vừa phát hành ra và nói: “Sao bác cho đăng bài gì dở như hạch.  Dở quá thì cho nó chết quách đi cho rồi.  Sống làm gì”.  Ông già lừ đừ nhìn tôi,  nguýt háy và nói: “Cô tưởng tôi muốn sống lắm à”.

Sắp đến ngày lễ Martin Lurther King,  January 2015.  Như thường lệ, hàng năm tôi vẫn “Nắm Tay Con Đi Biểu Tình”. Tôi thường dẫn Tôm Hùm lên những chuyến xe miễn phí đặc biệt trong ngày Martin L. King  về  trung tâm các thành phố lớn để tham dự ngày vinh danh lãnh tụ Da Đen. Những chuyến xe miễn phí mở toang trong ngày Martin L. King chào đón bước chân của tất cả mọi cư dân hòa vào tiếng reo của đường phố năm xưa mục sư da đen đã kêu gọi chống kỳ thị chủng tộc ở Mỹ. Sự lên xe miễn phí trong ngày này là biểu tượng nhớ lại hình ảnh bà Đen Rosa Parks bị kỳ thị trên những chuyến xe buýt ở Montgomerry tiểu bang Alabama năm 1955.

Trong các buổi meetings cuối tháng Mười Một năm 2014 của chúng tôi trong trường, tại các buổi họp Budget committee, Counseling, EOPS, Student Success, cả bọn giáo sư đều khều lên ngọn lửa phẫn nộ sau vụ Michael Brown Mỹ Đen và phán quyết kẻ giết người Mỹ Trắng Darren Wilson được tha bổng ở St Louis, Misourri.

Trong các buổi “hội nghị” chúng tôi hõan bàn giờ khai mạc, để cho mọi người phát biểu những phẫn uất riêng tư nào liên hệ đến chuyện racism ở Mỹ. Tha hồ tuôn tràn. Tôi nói, ừ, có lần ta dẫn hai con trai nhỏ, 7, 8 tuổi vào văn phòng của ta ở trường  một sáng Chủ Nhật. Vì ta quên các thứ cá nhân, nên phải ghé vào văn phòng hôm ấy. Ta có 3 chìa khóa. Và đã mở chìa khóa buynh đinh Student Center, chìa khóa Department, và chìa khóa phòng riêng rồi.  Nhưng vì thời gian đó buynh đinh vừa thay hệ thống báo động mới. Nên tự nhiên kèn báo động khẩn cấp cả buynh đinh kêu ầm lên. Tên cảnh sát Da Trắng to vào phòng ta.  Với hai đứa con nhỏ đứng trố mắt ra đó, hắn đã nói: cô là ai, đưa tay lên. Lần đầu tiên trong đời ta mới biết cái cảm giác của một người bị nghe cái mệnh lệnh “Đưa tay lên”. Các đồng nghiệp nhao nhao: Rồi you có đưa tay lên không. Tôi nói: No. Sức mấy.  Ta dơ chùm chìa khóa lên thì có.

R.  Một cô giáo sư người Mễ rất trẻ kể chuyện cô ta lái xe truck to, thường bị cảnh sát chận ngang xương, hỏi vớ vẩn. Cả bọn ồ dé. Cảnh sát ưa chặn bọn người Da Màu, Mễ, Đen, Vàng, Nâu,  hỏi vớ vẩn. Dù chúng ta chẳng làm gì sai. Chỉ là lái xe đến khu Da Trắng ở là bọn nó chặn lại hỏi vớ vẩn rồi.

Tôi chú ý đến vụ hãm hiếp giống phái của ông Đen Bill Cosby. Ông nghệ sĩ Đen này là một thứ Đại Cồ Nhân của Hollywood Mỹ mấy chục năm nay. Các sô truyền hình của ông được nhiều thế hệ Mỹ, Mỹ mọi giống, yêu thích. Ông đóng vai Papa trí thức, yêu trẻ, thương nòi, tử tế với xã hội. Ông duyên văng. Thành công vĩ đại. Xiền nhiều. Đàn em lắm. Nhiều thế hệ thần tượng Bill Cosby.  Đùng một cái mới đây, ông gần tám bó tuổi, có hơn mười sáu bà (16) vỡ òa ra tố các bà từng bị ông này hiếp dâm lúc còn trẻ. Con số đông đảo các bà xuất hiện cùng một lúc,  tố ông làm cho lời tố có giá trị cao.  Rồi có một ông đàn em bây giờ cũng tám bó, cũng xuất hiện, và nói mình từng là người dẫn gái đến cho ông Cosby.  Tôi chú ý đến chi tiết các bà đều nói đi party hoặc đến gặp ông, ông cho thuốc drugs, sau đó bị ông đè ra hiếp. Ông đã dùng thuốc drugs đầu độc các bà để ông hiếp cho dễ.

Tôi để ý chi tiết dùng drugs ở đây. Vì chung quanh, tôi quan sát thấy drugs ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người. Tôi biết có những người gặp những chuyện mà tôi không giải thích được là tại sao chuyện có thể xảy ra cho người ấy. Hoặc tại sao người ấy có thể làm các thứ động trời như thế. Người ta thường dễ dãi đổ lỗi cho hai chữ "khùng điên", hay bị "tâm thần". Danh từ "tâm thần" (mental health) không đáng bị lạm dụng trong nhiều trường hợp. Tôi quan sát thì thấy bên dưới các câu chuyện ấy có rất nhiều lần là do xì ke drugs thúc vào.

Cuối năm Ta đầu năm Tây.  Cũng muốn có lời chào đến các bạn văn đã tham gia bài vở với Gió O trong thời gian qua.

Năm 2014, có lẽ điều làm tôi thú vị nhất là thấy nhà thơ Nguyễn Thùy Song Thanh đã hào hứng ra một tập thơ.  Tôi cũng có dịp đọc lại bài của nhà văn Mặc Đỗ và nhà thơ Nguyễn Quang Hiện trên gio-o.com. Nhà văn Mặc Đỗ, các truyện ngắn khô của ông tôi thích. Trường hợp thơ của Nguyễn Quang Hiện, ngày trước tôi đã đọc ông trên các báo Văn, Vấn Đề. Nhưng bây giờ đọc lại thơ ông, tôi thấy thơ của Nguyễn Quang Hiện đỡ cạn hơn thơ của Thanh Tâm Tuyền.

Gió O là diễn đàn không lợi nhuận, nên công lao của một chủ bút hơi bị nhiều. Vinh quang là các bạn văn tự hưởng.  Độc giả thì được đọc chùa. Chủ bút mất thời giờ, công lao, vào Gió O. Nên nếu sự thành tựu của các tác phẩm làm các tác giả vui, thì cũng là điều làm cho chủ biên vui lây.

Cám ơn các ân nhân đã đóng góp quỹ Gió O. Một nữ chủ biên vô đối. Một diễn đàn không của số đông.  Nhưng có những ân nhân thầm lặng vẫn hỗ trợ để mong diễn đàn gio-o.com tươi tốt tồn tại. Cám ơn.

Nói ra là để trình bày. Không là tv nhé.

Đời cứ tiếp tục cuốn phăng … Life goes on …

Lê Thị Huệ

chủ biên gio-o.com

05.01.2015

© gio-o.com 2015