INGO SCHULZE

nhng cuộc đời mới

*Neue Leben/New Lives*

 

Ingo Schulze có thể được coi là nhà văn tiêu biểu thuộc thế hệ trẻ 6X của Đức. Truyện của anh không những được hâm mộ ở xứ sở anh mà c̣n ở nhiều nước trên thế giới. Độc giả Anh ngữ được đọc Ingo Schulze qua bản dịch của dịch giả nổi tiếng John E. Woods – người đă dịch các tác phẩm của Thomas Mann và Arno Schmidt – đă dịch tập truyện ngắn 33 Khoảnh Khắc Hạnh Phúc và tiểu thuyết Những Truyện Đơn Giản Vào tháng 11 năm nay người đọc ở các xứ dùng tiếng Anh lại được đọc quyển truyện dài gần 600 trang Những Cuộc Đời Mới của tác gia này.  Ingo Schulze sinh năm 1962 ở Dresden, Đức, theo học ngành Ngữ Học Cổ Điển ở đại học Jena. Tác phẩm đầu tay 33 Khoảnh Khắc Hạnh Phúc được đón nhận nồng nhiệt ngay sau khi xuất bản và được trao các giải thưởng văn chương Alfred Doblin và Ernst Willner. Quyển  Những Cuộc Đời Mới xuất bản ở Đức lần đầu năm 2005. Tác phẩm mới nhất của Ingo Schulze là truyện dài Adam và Evelyn xuất bản vào tháng 8 năm 2008. Trước khi bước vào nghề văn Ingo Schulze đă sang Nga sau khi chế độ cọng sản xụp đổ và làm việc cho một tuần báo quảng cáo tiếp thị ở St. Peterburg. Sau sự thành công của tác phẩm đầu tay 33 Khoảnh Khắc Hạnh Phúc, năm 1996 anh nhận được một học bổng của Đức tên là “Stiftung Kulturfonds” sang sống ở Manhattan, New York một thời gian. Chính v́ vậy Ingo Schulze tiếp nhận ảnh hưởng của cả văn chương Mỹ lẫn văn chương Nga cộng thêm nền kinh nghiệm thông tin báo chí hiện đại. Ingo Schulze thường khiêm tốn cho rằng ḿnh mà “một nhà văn t́nh cờ.” Thực ra phải nói rằng thành công của Ingo Schulze là sự kết hợp của các yếu tố: t́nh cờ, tài năng, nỗ lực, và may mắn. Hiện nay ở Đức người ta coi Ingo Schulze là hậu duệ của Gunter Grass.

 

Chủ đề chính trong tiểu thuyết của Ingo Schulze là sự đổi đời đột ngột của người dân Đức sau khi Bức Tường Bá Linh bị phá xập vào cuối năm 1989 đưa đến việc thống nhất nước Đức vào tháng 10 năm 1990. Câu hỏi: đối với số phận người dân Đức ở cả hai miền Đông và Tây biến cố lịch sử này có ư nghĩa tích cực hay tiêu cực, hay hay dở? Sự xụp đổ của chế độ cọng sản ở phần đất phía Đông và sự tràn ngập của chủ nghĩa tư bản từ phía Tây đă có những biến đổi sâu rộng cuộc sống người dân Đức nhất là về mặt tâm linh, đạo đức và văn hóa như thế nào? Phần lớn trí thức, nhà văn, nghệ sĩ…của cả hai miền Đông Tây của Đức đă có những quan điểm trái ngược nhau về biến cố lịch sử này. Phía hân hoan ca ngợi tiêu biểu phải kể nhà văn Heinrich Boll, c̣n phía phê phán tiêu cực điển h́nh là nhà văn Gunter Grass. Ingo Schulze thuộc lớp nhà văn trẻ đến sau đă dùng chất liệu của cuộc sống sau biến cố lịch sử đó và ở một điểm đứng hậu hiện đại tŕnh bày quan điểm của thế hệ mới qua việc xây dựng nhân vật tiểu thuyết có cái số phận in hằn những hậu quả của sự thay đổi lịch sử này. Những Cuộc Đời Mới của Ingo Schulze là một tiểu thuyết thư tín,  nghĩa là được viết dưới dang những bức thư. Phía dưới đại đề Những Cuộc Đời Mới tác giả đặt thêm tiểu đề Thời Trẻ Tuổi của Enrico Turmer trong Những Bức Thư và trong Tản Văn/Biên Tập Kèm Thêm Lời B́nh và Đề Tựa của Ingo Schulze. Trong bài Tựa ngắn tác giả cho biết đă t́nh cờ ṭ ṃ về sự thành công và sụp đổ nhanh chóng của tiểu vương quốc báo chí do Heinrich Turmer đứng đầu vào giữa hai năm 1997-1998 mà người dân trong vùng biên giới hai bang ThuringiaSaxony ai cũng biết. V́ ṭ ṃ nên tác giả làm một cuộc nghiên cứu về nhân vật Turmer này và càng t́m hiểu càng bắt gặp nhiều chuyện ngạc nhiên. Và điều ngạc nhiên hơn cả là: Heinrich Turmer tên thật lại là Enrico Turmer và hắn ta chính là bạn học cùng trường trước đây của tác giả. Sau khi bị phá sản Heirich Turmer trốn biệt nên các con nợ chỉ c̣n biết than trời v́ tất cả tài sản đă bị tẩu tán hết.

 

   Điểm đáng chú ư là Enrico vốn có mộng trở thành nhà văn nổi tiếng và cũng đă xuất bản được một tập truyện ngắn vào năm 1998. Ingo Schulze t́m cách liên lạc với nhà xuất bản cuốn sách để phăng ra tung tích Enrico nhưng hoàn toàn thất bại. Cũng may tác giả bắt liên lạc được với người em gái của Enrico là Vera vốn là bạn học cùng trường nhưng khác lớp khi xưa và Vera khuyến khích Ingo Schulze nên viết một quyển tiểu thuyết về ông anh của cô. Vera cũng đă gửi cho tác giả tất cả giấy tờ tài liệu gồm những quyển nhật kư, thư từ, bản thảo một quyển tiểu thuyết …anh cô đă gửi cô giữ dùm vào năm 1990 v́ sợ ṭa án sẽ tịch thu. Chính nhờ kho tài liệu này Ingo Schulze tái tạo cuộc đời của Enrico Turmer. Qua tất cả những tài liệu của Enrico viết trong khoảng năm 1978 đến năm 1990 từ thưở c̣n là cậu học sinh ở Dresden, rồi bị nhập ngũ đồn trú ở Oranienburg, thời là sinh viên ở Jena, giai đoạn theo đuổi kịch nghệ ở Altenburg…Ingo Schulze nghiên cứu và nhận thấy mức độ khả tín của những tài liệu này rất thấp, những bức thư có giọng điệu rất non nớt và lại không ghi rơ người tên người nhận. Nhưng bản sao những bức thư Enrico viết gửi cho Nicoletta Hansen tuy tác giả nghi ngờ không phải do Enrico Turmer viết nhưng lại không thể kiểm chứng được lại rất có giá trị. Những bức thư này viết trong những khoảng thời gian không  đều đặn vào sáu tháng đầu năm 1990. Thêm vào đó là những bức thư Enrico viết gửi cho Johann Ziehlke bạn học hồi nhỏ cũng  là những ài liệu tốt cho việc viết quyển tiểu thuyết về cuộc đời của Enrico Turmer. Qua Vera, tác giả được cả Nicoletta lẫn Jo bằng ḷng cho mượn bản chính những bức thư này để kiểm chứng và Vera cũng trao cho tác giả 13 bức thư Enrico viết cho cô. Sau đó Ingo Schulze xếp những bức thư này theo thứ tự thời gian từ mùng 6 tháng Giêng cho tới 11 tháng 7 năm 1990 th́ thấy hiện rơ ra trước mắt cuộc đời và thời đại của Enrico.

 

   Đó là cuộc đời của một thanh niên ban đầu theo đuổi kịch nghệ, bỏ kịch nghệ sang làm tổng biên tập một tờ báo và thành công rực rỡ, muốn trở thành nhà văn nhưng thất bại. Trong những bức thư này lộ rơ h́nh ảnh một thư sinh say mê danh vọng và sự ham danh này đă ttrở thành một lời nguyền rủa, một người lính nhát gan run sợ trốn tránh tham dự một cuộc tấn công vào Ba Lan, của một sinh viên đại học yêu mê mệt một diễn viên, một kẻ chết nhát nhưng lại trở thành anh hùng. Trong những bức thư này Enrico cũng không quên mô tả những cuộc biểu t́nh xuống đường của tri thức thanh niên Đông Đức, bệnh thần kinh và thần chú ám ảnh Enrico. Và trên hết những bức thư này cũng cho thấy Enrico không thể sống thiếu Vera người em gái của anh. Chính Vera cũng không khỏi thắc mắc không hiểu tại sao Enrico suốt đời bị ám ảnh mặc cảm phải tự phơi mở, có một nhu cầu gắn chặt ḿnh với người khác và mở ngỏ cơi ḷng ḿnh quá lớn như vậy. Hơn thế nữa Enrico lại c̣n là kẻ có tật ngưỡng mộ một người nào đó vô điều kiện và xả thân làm tôi đ̣i cho người ḿnh ngưỡng mộ. Qua  những bức thư này Ingo Schulze cũng cho ta thấy những sự thực của cuộc sống ở Đông Đức thời cọng sản c̣n trị v́ chẳng hạn chính quyền đă chấp nhận những kẻ bất đồng chính kiến  với điều kiện những kẻ đó vẫn tuân phục lănh đạo và ngậm miệng ăn tiền. Và đến giai đoạn Enrico làm tổng biên tập với giới tư bản sau khi bức tường Bá Linh xụp đổ đại diện là nhà tài phiệt Baron Clemens von Barrista chủ tờ báo đă trắng trợn  khuyên Enrico hăy chỉ nên biết tiền bạc là lư tưởng ở đời. Kết cuộc Enrico đă trở thành một thứ đồ kiểng của von Barrista và ngay cả vợ anh vốn là một diễn viên một thưở say mê theo đưổi lư tưởng nghệ thuật cách mạng giờ đây cũng đă bỏ anh để rơi vào ṿng tay của von Barrista cũng giống như phần lớn những kẻ xưa kia nhiệt thành với chủ nghĩa cộng sản nay lại xếp hàng chờ lănh ân huệ của những ông chủ tư bản.

 

đào trung đạo