DaoTrungDaoHaJinFreeLife

ha-jin

C�p Kim

A FREE LIFE

Một Cuộc Đời Tự Do

��

Ha-Jin (C�p Kim) l� nh� văn Trung hoa hiện sống ở Mỹ kh�ng xa lạ g� với người đọc Việt Nam sau khi truyện d�i Waiting/Đợi Chờ của �ng được chuyển qua Việt ngữ v� �ng cũng đ� đến thăm Việt Nam. Sinh năm 1956 ở Trung hoa, cha l� sĩ quan qu�n đội, 13 tuổi Cap Kim gia nhập Qu�n Đội Giải Ph�ng Nh�n D�n� trong giai đoạn xảy ra cuộc C�ch Mạng Văn H�a đẫm m�u. Được qu�n đội cho đi học, năm 1981 tốt nghiệp cử nh�n Anh văn ở đại học Hạ Long Giang, 1984 tốt nghiệp cao học Văn Chương Anh-Mỹ ở đại học Shandong. V�o năm 1989 khi biến cố Thi�n-An-M�n xảy ra, C�p Kim được nhận học bổng sang Mỹ học cấp Tiến sĩ ở đại học Brandeis, năm 1992 tyốt nghiệp nhưng kh�ng trở về nước m� ở lại Mỹ dạy học v� s�ng t�c văn chương. Tiếng tăm C�p Kim được nhiều người biết tới sau khi truyện d�i Đợi Chờ được trao giải National Book Award. Hiện nay C�p Kim dạy học ở Boston University thuộc tiểu bang Massachusetts. C�p Kim viết s�ch bằng Anh ngữ, l� t�c gia 3 tập truyện ngắn, 2 tập thơ, v� 4 tiểu thuyết, C�p Kim thuộc mảng văn chương di d�n c� t�c phẩm được đọc nhiều c� lẽ v� �ng đ� viết về giai đoạn lịch sử c� nhiều biến động đẫm m�u ở nước �ng trong bốn thập ni�n cuối thế kỷ trước bằng một lối văn giản dị nhưng s�u sắc. Hầu hết trong những truyện ngắn v� truyện d�i của �ng trước đ�y nh�n vật v� cảnh thổ đều l� Trung Hoa. Đến quyển War Trask/Chiến Tranh R�c, nh�n vật ch�nh tuy vẫn l� người T�u nhưng cảnh thổ thuộc Bắc H�n. C� lẽ đ� l� một thử nghiệm chuyển đổi cảnh thổ tiểu thuyết từ Trung Hoa sang Đại H�n để chuẩn bị cho quyển tiểu thuyết mới xuất bản cuối th�ng 10, 2007 A Free Life/Một Cuộc Đời Tự Do c� cảnh thổ l� nước Mỹ, nơi �ng hiện đang sinh sống. Theo ch�ng t�i nghĩ, sự thay đổi n�y C�p Kim cho l� cần thiết v� �ng kh�ng muốn được coi l� một nh� văn chỉ được ch� � v� h�m mộ như một thứ �hoa thơm xứ lạ�. Nhưng sự cần thiết n�y cũng l� một thử th�ch với nhiều nguy cơ chờ đợi, nhưng ch�nh C�p Kim trong một b�i phỏng vấn mới đ�y, đ� chấp nhận mọi thử th�ch sẽ gặp phải bằng quyển Một Cuộc Đời Tự Do d�y tr�n 600 trang. Liệu C�p Kim c� hy vọng th�nh c�ng kh�ng, hay chung cuộc sự nghiệp văn chương của �ng đ� bị kh�ng những thị hiếu độc giả� m� c�n bởi ch�nh �ng giới hạn qua đề t�i, nh�n vật, quan điểm ch�nh trị về xứ sở hiện tại, khả năng viết Anh văn cũng như nghệ thuật viết tiểu thuyết của m�nh. Tuy C�p Kim kh� nổi tiếng ở Mỹ nhưng ngoại trừ quyển Đợi Chờ được dịch sang Hoa văn v� chỉ� được phổ biến hạn chế ở Trung hoa, tất cả c�c t�c phẩm kh�c của �ng đều bị cấm tại ch�nh xứ sở �ng.

�

Một Cuộc Đời Tự Do Do tuy theo t�c gia kh�ng phải l� một quyển tự ttruyện nhưng cuộc đời nh�n vật ch�nh Vũ Nh�n c� kh� nhiều điểm tr�ng hợp với cuộc đới C�p Kim.Tuy C�p Kim bỏ nước ra đi trước khi biến cố Thi�n-An-M�n xảy ra v� quyết định sống lưu vong v� kh�ng chấp nhận ch�nh quyền cọng sản, nhất l� trong việc trấn �p t�n bạo sinh vi�n, tr� thức nhằm triệt hạ những vận động d�n chủ, nhưng �ng đ� tỏ ra rất ngần ngại trong việc coi m�nh như một người bất đồng ch�nh kiến. Truyện bắt đầu ngay sau khi vụ Thi�n-An-M�n xảy ra. Vũ Nh�n được sang Mỹ du học cấp cao học ng�nh khoa học ch�nh trị v�o giữa thập ni�n 80, sau đ� được đem vợ l� Pingping v� đứa con trai t�n Taotao sang Mỹ sống chung. V� sở th�ch kh�ng phải l� ch�nh trị m� l� văn chương n�n khi vợ con đo�n tụ, Vũ Nh�n bỏ học v� phải đi l�m đủ thứ nghề tạp nhạp để mưu sinh. C�p Kim m� tả kh� đặc sắc đời sống gia đ�nhVũ Nh�n, một gia đ�nh mang n�t điển h�nh của những gia đ�nh di d�n đến nước Mỹ: bắt đầu cuộc sống với những việc l�m lao động l�nh lương tối thiểu, di chuyển chỗ ở từ bang n�y dang bang kh�c, từ th�nh phố n�y sang th�nh phố kh�c v.v�Pingping l� người thực tế, dễ d�ng th�ch nghi với cuộc sống mới trong khi Vũ Nh�n l� kẻ c� nhiều trăn trở, c� một quan niệm sống kh�c với đại đa số di d�n. Những ng�y đầu định cư ở Boston, Pingping được một b� gi� g�a chồng gi�u c� thu� l�m người gi�p việc v� cho cả gia đ�nh Vũ Nh�n t� t�c. Bỏ học, lại kh�ng c� thẻ xanh (green card) n�n cơ hội xin việc l�m của Vũ Nh�n gặp rất nhiều trở ngại, chỉ c�n c�ch đi l�m l�nh tiền mặt cho những chủ nh�n người đồng hương. Được vợ khuyến kh�ch, Vũ Nh�n qua New York l�m c�ng việc rửa ch�n b�t rồi l�n đến ch�n phụ bếp cho một tiệm ăn của người Hoa. Nhưng rồi cuối c�ng hai vợ chồng Vũ Nh�n cũng sang lại được một tiệm ăn nhỏ ở tiểu bang Atlanta, v� cũng nhờ Pingping kh�o vun v�n, gia đ�nh sau v�i năm đ� vững v�ng về mặt t�i ch�nh, kh�ng nợ nần, c� nh� c� xe. Nhưng Vũ Nh�n kh�ng v� vậy m� thỏa m�n, hạnh ph�c. Ngược lại anh coi rẻ nếp sống chuộng vật chất, an l�nh, dễ thỏa m�n của x� hội tư bản. Khi gia đ�nh đ� ổn định Vũ Nh�n t�m đến những đồng hương cũng ham chuộng văn chương như anh với hy vọng t�m được người đồng điệu. Anh cũng hợp t�c viết b�i cho một tờ b�o tiếng Hoa, c� những b� bạn trong giới văn thơ. Nhưng anh thấy họ đều l� bọn văn chương rởm, n�ng cạn, h�o danh. V� vậy anh sống trong c� đơn, tưy kh�ng phản bội vợ nhưng đầu �c cứ mơ tưởng về người t�nh thời c�n đi học, anh y�u nhưng người đ� kh�ng đ�p ứng t�nh y�u của anh, v� d�nh hầu hết th� giờ cho việc s�ng t�c thơ ph�. Vũ Nh�n cũng tỏ ra l� một người cha kh�ng thể chấp nhận h�nh vi hưởng thụ, ti�u ph� th� giờ tr�n m�y computer của đưa con trai Taotao lớn l�n v� học h�nh ở Mỹ. Vũ Nh�n nghi ngờ� gi� trị �giấc mơ của Mỹ�, cho đ� chỉ l� một thứ h�ng để b�y biện, một m�n h�ng giả. N�i chung, anh khước từ đời sống hiện tại, t�m chỗ tr� ẩn trong suy tư về nghệ thuật v� l�m thơ, đeo duổi tham vọng trở th�nh một nh� thơ tầm cỡ s�ng t�c bằng Anh văn.

Qua sơ lược cốt truyện ch�ng ta cũng dễ d�ng nhận ra C�p Kim viết Một Cuộc Đời Tự Do để b�y tỏ quan niệm của �ng về cuộc sống trống rỗng trong x� hội tư bản, về tự do, v� về văn chương. Truyện kh�ng c� những những h�nh động đỉnh điểm, những kh�c quanh sinh phần, m� chỉ m� tả cuộc sống h�ng ng�y b�nh lặng. Tuy cũng c� những cảnh g�y hồi hộp cho người đọc như việc Vũ Nh�n tỏ ra ham muốn người phụ nữ Mỹ l�m c�ng việc l�i xe giao h�ng cho h�ng UPS, về sự tức giận của anh khi thấy thằng con trai t�n g�i tr�n mạng �trong khi hai vợ chồng l�m việc muốn ngắc ngoải� để kiếm tiền,� về nỗi sướng kho�i của Vũ Nh�n khi đọc những nh� văn lẫy lừng như William Faulkner hay Vladimir Nabokov v.v�nhưng n�i chung mạch tự sự rất buồn nản, đồng điệu. C�p Kim đ� d�nh kh� nhiều trang s�ch để n�i về văn chương, viết l�ch.Chẳng hạn C�p Kim viết về tham vọng của Vũ Nh�n �tưởng tượng về một thứ thơ c� thể đi thẳng v�o tr�i tim người đọc bất kể sự kh�c biệt về chủng tộc hay văn h�a�Tr�n hết thẩy t�c phẩm của anh ta (Vũ Nh�n) phải chứa đựng sức mạnh nhiều hơn l� vẻ đẹp.� Trong s�ch, C�p Kim qua lời nh�n vật Vũ Nh�n cũng c� những lời b�nh phẩm kh� gay gắt, ti�u cực về những nh� văn gốc Trung Hoa nhưng sinh đẻ ở Mỹ như Gish Jen. Về điểm n�y, C�p Kim kh� tr�nh khỏi những phản ứng ph� ph�n mạnh của những nh� văn n�y, nhất l� từ ph�a những nữ nh� văn �ng đề cập tới. Vả lại, tuy l� người tốt nghiệp tiến sĩ về văn chương ở Mỹ, nhưng C�p Kim kh�ng được nh�n nhận l� người viết Anh văn giỏi, lại c� khuyết điểm n�i tiếng Mỹ rất dở. Ch�nh v� những yếu điểm n�y c� lẽ l� nguồn gốc của bản ng� bề ngo�i khi�m tốn dung dị nhưng b�n trong lại rất cao ngạo của nh�n vật Vũ Nh�n, kẻ song sinh của C�p Kim. Nhưng c� phải cả Vũ Nh�n lẫn C�p Kim đều sẵn s�ng nhận l�nh sự thất bại? �C� lẽ C�p Kim đ� học được từ Faulkner b�i học �văn chương l� một sự thất bại trong vinh quang.� Nhưng e rằng Faulkner coi sự thất bại l� thứ thất bại chỉ ri�ng �ng cảm thấy trước văn chương nhưng t�c phẩm của �ng để lại đ� chiếm một vị thế vinh quang trong căn nh� tiểu thuyết thế giới, c�n Cap Kim c� thể chưa với tới được c�i cảm thức đ� cho n�n vinh quang cũng sẽ chẳng bao giờ tới với �ng.

đ�o trung đạo

� 2007 gio-o

http://www.gio-o.com/DaoTrungDao