Đặng Phùng Quân

với Hàn Song Tường

từ một dặm tương thân

Niềm hoan lạc của đời người là gặp được tri âm tri kỷ, nhất lại từ thế giới văn chương. Mối hạnh ngộ ấy không chờ không đợi.

Dạo đó tôi ở thủ phủ bang Texas, xa nơi đô hội, nên đôi phen thường lái xe xuống đó để sống cái náo nhiệt của tập thể đồng hương, nhân cơ đổi gió.

Sự tình cờ đến từ một người bạn nhờ tôi viết lời bạt cho tập thơ mà tác giả là nàng. Nhận lời đọc và viết xong rồi quên bẵng cho đến khi có thư mời dự ngày ra mắt sách.

Những ngày tháng sau đó, tôi và nàng nói chuyện với nhau qua điện thoại, hay gặp nhau nhiều hơn ở nơi cư ngụ của nàng. Những câu chuyện văn chương. Tri âm tri kỷ không phải là đòi hỏi người bạn tâm giao phải có kiến thức tới chừng mực nào, không đòi hỏi phải thích này nọ v.v... Song chính yếu là đồng điệu, đồng tình trọn vẹn sống với văn chương, tự do tuyệt đối trong viết và đọc, toàn ý không lệ thuộc vào những thành kiến của tư tưởng học phiệt, odium aestheticum ...

Nắng đã tàn rồi. Hãy thử tưởng tượng, viết bắt đầu từ :

Tôi ngập ngừng mãi rồi cũng cho Đông biết, tôi có một đứa con gái sau khi chàng bỏ đi, Đông nghe im lặng, tôi tránh mắt Đông, nhìn sang khóm cây bên kia đường đang vật nghiêng bởi cơn gió mạnh, cơn gió nào đã thổi chàng về đây, có điều tôi muốn hỏi Đông khác kìa không phải nhìn thấy Đông vững chãi như thế này, tôi hỏi : " Anh có lạ lùng." " Hay thật." Chàng nắm tay tôi kéo mạnh vào hàng hiên :" Con người ta em nuôi, con anh em giết." Câu nói như một gáo cường toan đổ xối lên người tôi xính vính. Tôi lặng người khi nghe bước chân Đông chạy hối về phía trước. Một khoảnh khắc bỗng trầm thống và lo sợ bủa vây lấy tôi như trăm hàng mũi nhọn đang đâm vào da thịt -

viết tự nhiên như thế :

Sau hai năm Đông đi khỏi, để giảm đi lòng hối hận, dày vò, tôi muốn làm một việc, kể ra cũng hơi khó nhưng vào tháng tám năm đó, chị Anh giúp tôi hoàn tất, chị bảo chị chẳng làm cho ai, chỉ vì tôi. Buổi sáng chị bơm cho tôi đầy một ống nhỏ, Mỹ Lan thì đứng cạnh chị dặn dò - Cẩn thận nghe không, con Mỹ là bỏ mẹ nó. Tôi nói - Tôi muốn đứa con nguyên chất Á Đông, giống như Đông vậy. Chị Anh bực bội khi nghe tôi nhắc đến tên Đông, còn Mỹ Lan thì che mặt cười, chị Anh bảo đảm khi xong việc, mọi sự sẽ hơn là điều mong ước nữa kìa.. Quả đúng như lời chị nói, khi bé Hạ ra đời nó xinh đẹp lắm...

Chị bảo không, nó giống tôi, rồi chị đẩy tôi đứng trước gương chỉ chỏ. Nhìn kỹ nhé, mỗi thứ nó đẹp hơn cô một tí, nên nó thành đẹp hơn chứ nó giống y hệt cô, chẳng có gã chết tiệt nào làm ra nó được, chỉ có cô, một mình cô thôi, hiểu chưa -

viết trở lại nhân vật :

Cho đến một ngày, có trời mà hiểu khi Đông ở đâu hăm hở trở về tìm tôi, sau khi chàng kiếm cớ và vu cho tôi bao chuyện oan nghiệt để ra đi, khi thấy Đông ở phòng khách, tôi đã giật mình kẻ mà tôi thù hận, đang đứng mỉm cười, tôi nhớ rõ mấy năm về trước, Mỹ Lan còn treo ảnh Đông lên tường rồi bảo tôi phóng những mũi tên lên người cho nát bấy. Ai dè Đông vẫn sống hiên ngang ghê chưa, thế mà chị Anh và Mỹ Lan quả quyết Đông đã không còn, " Này nhé, mày cứ băm nó, nguyền rủa nó cả năm trời, nó sống sao nổi." Một mối tình có đoạn kết đau thương đến thế, người đàn ông bạc bẽo, bị cô nhân tình phóng hàng trăm mũi tên lên người, mũi nào đã trúng tim anh - Tôi nghĩ đến hàng đêm rồi buồn day dứt. Bình minh đã chiếu sáng khắp nơi, vài tia sáng dọi vào chỗ Đông nằm, tôi bước thật nhẹ về phía phòng khách. Đông ngủ ở đó đêm hôm qua, tôi cúi xuống, cầm tay Đông áp vào mặt, hơn bốn năm dài còn gì, trong tôi vẫn lưu luyến vô cùng. Khi Đông tỉnh dậy, chàng hỏi - Mấy giờ rồi em. Tôi không nói, Đông đưa tay vò rối làn tóc tôi vừa phủ lên mặt, hình như Đông đang suy nghĩ điều gì, ý nghĩ này khiến tôi lo ngại, lý do nào chàng lại tìm về, niềm hối hận, bị kẻ khác ruồng bỏ, đang bị thất nghiệp, những câu hỏi kể ra toàn là những điều đáng thương xót phải không...

viết tiếp nối mối liên lạc :

Cơn mưa dai dẳng cả buổi sáng, cũng may khi cùng Đông ra phố thì mưa cũng vừa dứt hẳn, chàng cầm tay tôi hôn - Anh rất nhớ em. Câu nói tỏ ra âu yếm nhất của chàng khi cuộc gặp gỡ trở lại và trước vài giờ khi tôi kể cho Đông nghe về bé Hạ, đứa con gái ra đời bằng cách chọn lựa của tôi. Chàng nói thẳng không tin và tôi trở về nhà nằm vùi vài ngày trời, xung quanh phòng đầy những câu hỏi, tôi học ở đâu những thắc mắc về thân phận con người, của nợ nần, của trả kiếp, ai nhồi vào đầu tôi bao câu hỏi to tát như vậy. Tôi lẩm bẩm đọc lại bài thơ Mỹ Lan làm, bài thơ có câu kiếp xưa, người ta có kiếp hay sao, và bao nhiêu kiếp thì lạc nhau vĩnh viễn, không, tôi đã lạc chàng ngay từ kiếp này ...

viết cho những chia lìa :

Cả một buổi bên nhau, anh nói tôi thay đổi nhiều, và khó tính, không giống hồi xưa. Hồi xưa để anh ăn hiếp hay sao - Thôi bỏ qua đi em. Tôi cúi mặt cắn môi, cảm giác đau đớn, thú vị, làm sao ai hiểu, tôi muốn nhìn anh buồn phiền và cô quạnh như thế này, căn apt. nhỏ xíu, để vừa cái giường, bàn viết và tủ sách, những quyển sách ngổn ngang trên bàn và nằm đầy dưới đất, cái tựa lạ lẫm với tôi, tác giả ở mãi đâu đâu và tập giấy chàng viết dở dang, ừ Đông cứ chết dấp trong cõi sách vở của chàng, những cuốn sách làm đau đớn con người thì nhiều, khốn thay Đông cứ ngụp lặn với nó, tôi lấy chân đá chồng sách tuốt vào gầm bàn, em ghét nó - Đừng em - Nó lấy hết thì giờ, mấy năm qua cũng vì cái đống giấy này đây, thôi em - Em cứ đổ thừa, chàng cúi xuống ôm lấy chân tôi năn nỉ - Đâu có gì là quá đáng. Có phải vậy không ?

...

Vào giữa năm Đông phải đi làm ở một tỉnh xa, tôi nghe tin bỗng đau nhói, linh tính cho tôi biết, tôi sẽ mất chàng, khi đứng nhìn xe Đông chạy khuất khỏi quãng đường, tôi bật khóc cho dù tôi biết tôi muốn thế, có những chuyện người ta đau khổ vì nhau nhưng không thể sống bên nhau, người ta thương nhớ nhau, người ta mãi mãi tiếc nhau mà người ta vẫn cứ xa nhau, tôi đã chọn con đường mất anh, để mãi mãi ôm ấp trong tim nỗi day dứt bí mật, thà như vậy...

...

Và Mỹ Lan giờ đã về ở hẳn với Đông. Nàng bảo Đông không muốn viết lách, tốt thôi. Tôi cười dò xét, tôi muốn kiếm ra điều gì bất ổn ở Mỹ Lan vì đâu nàng làm được điều ấy. Mỹ Lan có thể sống bên Đông ư, còn tôi, nàng không nhớ đến sao, khi tôi cầm chặt tay Mỹ Lan chạy lên lầu, hậm hực. Nàng dằng co, nói rên rỉ - mày đừng ghen với tao, chúng mình già cả rồi, tất cả chẳng còn gì để mà giận hờn, để mà phóng đãng. Tôi ngồi thụp xuống bậc thang ôm mặt. Mỹ Lan thì thầm - tao thương yêu cả hai. Cả mày và Đông - Không. Tôi không muốn nghe Mỹ Lan nói nữa, tôi chạy về phía cửa sô, dang tay ôm lấy vạt nắng, ánh mặt trời vẫn còn đó, còn đỏ chưa tàn, nhưng Mỹ Lan đã chiếm đoạt mất của tôi kỷ niệm còn đâu...

...

Còn có ai, nào có ai tìm thấy những tia nắng hắt vỡ vụn trên hiên cửa cùng tôi ngoài Mỹ Lan. Nhưng nàng đã lấy đi tất cả rồi, tôi bàng hoàng chạy xuống nhà, Kiên đã về tự lúc nào, đang chờ tôi ở dưới chân thang, tôi ôm chặt lấy anh sợ hãi, bàn tay Kiên vuốt trên mắt tôi ứa lệ, cơn say nắng như dừng lại, chập chờn ẩn miết vào tâm trí, mặt trời lặn mất từ lâu, có điều tôi muốn nhắn vớị Mỹ Lan những tia nắng cũ giờ nàng đã đem nó về đâu. (Những giòng cuối gởi M.)

Nắng đã tàn rồi - của Hàn Song Tường trong Ở Một Nơi Khác. Tập truyện. Khang là tên nhân vật, như Đông, như Du, như Khang, như Lý, như Thơ, như An, có một cái tên để gọi vậy thôi. Song người thiếu nữ trong gương của Khang - chỉ xuất hiện khi anh soi gương. Khang tả cô ta có một khuôn mặt của nàng thơ. Nàng thơ là gì. Tôi có hỏi Khang về cô ta. Khang cười : nàng thơ là một điều bí mật. Cô ấy chỉ hiện ra khi anh soi gương.. Khang than, anh không có nhìn thấy anh trong gương nữa, anh không còn là anh, anh chỉ thấy người thiếu nữ đó.

... Và trong tôi không là một sự đầu hàng tuyệt vọng. Người thiếu nữ trong gương của Khang - Tôi không bao giờ hỏi nữa. Có thể 'nàng' đã ớ một nơi khác, vuột khỏi tầm tay với của Khang.

Ơ một nơi khác - nhan đề tập truyện - cũng để chỉ chốn hư không trên đời này. Hàn Song Tường đã sang bên đó, như tên những đoản văn tiểu thuyết Về Với Đất, Nắng Đã Tàn Rồi, Ngày Hoàng Hôn Chết, Nhanh Như Nỗi Chết trong tập truyện xuất bản sau cùng này, như tiên tri :

T. đừng bỏ anh cầu van xin bật ra thảng thốt nhanh như nỗi chết, em có hiểu, nỗi chết đập nhẹ một tiếng nhỏ nhoi giữa cơn bão tố, rồi tĩnh lặng ai ngờ.

trích từ những giòng kết trong đoản thiên Nhanh Như Nỗi Chết dẫn trên.

Tôi đọc lại quyển sách đang nắm giữ trong tay ở đêm Liêu Trai này, và nhận ra thế là bạn mình đã tan biến mất, như hoàng hôn liệm chết dưới chân đồi. (những giòng chữ in nghiêng dẫn từ Ngày Hoàng Hôn Chết).

Tháng Giêng 2018

Đặng Phùng Quân