GIỖ 10 NĂM 2016
THANH TÂM TUYỀN
(1936-2006)
Vũ Hoàng Thư
PHỤC SINH
Hương tháng ba khua xuân dậy, nhộn nhịp mầm xanh hy vọng. Mùa Phục Sinh. Từ thập giá của sự chết, của nước mắt và máu. Của giọt dấm tân toan làm chất dưỡng sinh nuôi hoa khổ trên môi khô. Những giọt máu đen bầm ứa từ hông bóp nghẹt dần sự sống, cũng từ đó trường sinh hứa hẹn đâm chồi, Ego sum resurrectio et vita… (*)
Đó là sự cứu rỗi của tôn giáo và phục sinh mang con người trở về bản thể thánh thiện ban đầu. Đất hứa không c̣n khi Từ Thức về trần, nơi đau khổ rộng lớn như biển v́ không ǵ to tát hơn biển dưới mắt con người. Biển khổ. Và cũng không ǵ vĩ đại hơn t́nh yêu. Biển ái. Cả hai vùng biển mênh mông, đôi khi nhập một. Từ đó có lệ ứa.
Lệ là dung dịch chất chứa niềm đau cũng như hạnh phúc. Người sẽ khóc khi chia ly và người sẽ cười mếu máo trong sung sướng. Người sẽ ràn rụa v́ cơn lốc, hay chút lưng tṛng tại khói, Smoke gets in your eyes làm lời che đậy từ một bản t́nh ca. Hay có thể v́ một hạt bụi không đâu ? Hạt bụi vô tư khơi mào cho dây chuyền phản ứng. Các khoa học gia khi phân chất nước mắt khám phá rằng nếu chỉ làm phận sự bảo vệ mắt khi có vật lạ xâm nhập hay để làm trơn mắt, cấu chất của nước mắt lúc đó đa số chỉ là nước. Trái lại khóc v́ vui hay buồn, nước mắt chứa thêm nhiều kích thích tố khác.
Lệ ứa khi niềm đau bảo ḥa và trào mứa khi cơ thể bất kham những phế thải dư thừa. Thi sĩ bắt gặp cả hai trong một ngày trong, khi nắng reo gịn màu thủy tinh, khi buồn không chỉ mang nghĩa buồn phiền, buồn c̣n là sự kích thích hay cảm giác nhột nhạt. Vùng năo bộ khiến ta cười khi bị cù lét cũng chính là nơi báo động cho thân thể con người biết về sự đau đớn, hạnh phúc và khổ đau vốn là một như hai bề mặt của một đồng tiền.
Tôi buồn khóc như buồn nôn
Thi sĩ làm ǵ ở giây phút đó ? Tự gọi tên ḿnh như một lối thoát. Gọi tên tôi v́ không c̣n ǵ để bám víu. Tôi đánh mất niềm tin vào bất cứ điều ǵ trên cuộc đời này. Tôi là ốc đảo cô đơn tuyệt đối. Tôi là hư vô. Giáo đường bên ngoài không là nơi t́m đến. Tôi tự xây một góc riêng trong hồn, nơi đó tôi đối mặt với chính ḿnh, sự thánh thiện hay tính ác có đủ từ tôi. Con chó sói không màu tưởng là loài thú ngoài đời, dữ dằn đe dọa, ngờ đâu nó hiện hữu ngay chính trong tôi.
Tôi buồn khóc như buồn nôn
ngoài phố
nắng thủy tinh
tôi gọi tên tôi cho đỡ nhớ
thanh tâm tuyền
buổi chiều - sao vỡ vào chuông giáo đường
tôi xin một chỗ quỳ thầm kín
cho đứa nhỏ linh hồn
sợ chó dữ
con chó đói không màu
(Phục Sinh – Thanh Tâm Tuyền)
tôi buồn chết như buồn ngủ
Chết là giấc ngủ không bao giờ dậy, ngủ là những cơn chết được đánh thức bởi hồi sinh. Từ khi sinh ra, con người bắt đầu một cuộc hành tŕnh, điểm đích là sự chết, một vị nổi tiếng nào đó đă nói thế. Sisyphus đền tội v́ đă chỉ lối cho Aegina thoát khỏi địa ngục và lập mưu nhốt tù thần chết Hades, nhưng tội lỗi nặng nhất vẫn là dám yêu cái sống hơn sự chết. Ôi trần gian điên dại này, dù đớn đau quằn quại, tôi vẫn tha thiết yêu thương, Hermann Hesse có lần nói như thế. Cho đến khi Hermes được sai xuống áp giải Sisyphus về lại âm ty. Sisyphus bị chịu phạt đến muôn đời lăn đá từ chân núi lên đến đỉnh để nh́n thấy ḥn đá lăn tṛn về lại chân núi. Từ đó huyền thoại Sisyphus mang tính bi đát và phi lư của kiếp người.
Trong cô đơn đen ng̣m tuyệt vọng, có lẽ đen hơn nước tuyền đài nơi địa phủ, thi sĩ bắt gặp ḿnh yếu đuối như cô bé quàng khăn đỏ ngây thơ trước đám lang sói. Nghiệt ngă thay, con sói chính là phân thân của hắn. Nhà thơ trằn trọc trong cấu xé, tra vấn và lột xác. Phải giết cái ác để hoàn thiện. Trong hành động vượt lên, hướng thượng hắn thành kẻ sát nhân tự giết chính ḿnh. Tự sát để phục sinh. Cuộc chiến đó không bao giờ dứt cho đến khi hắn khám phá ra một điều. Hắn thôi gọi tên ḿnh. Tên gọi và danh xưng thật chăng vô nghĩa như chân núi và đỉnh trời của một kiếp người lê thê kéo đá ? Quên chính ḿnh, hay đúng hơn khi vị ngă không c̣n, giây trói cột tự nhiên tháo gỡ. Giây phút đó Em hiển lộ. Em là hiện hữu khách quan không vị kỷ. Em là t́nh yêu. Em là Sự Thật. Tôi thành trẻ thơ, tôi t́m lại cái ban đầu uyên nguyên vô nhiễm. Tôi giao thoa chan ḥa trong niềm sống và nỗi chết. V́ sống, chết vốn như nhau khi cái tôi đă không c̣n. Sống và chết hiện hữu trong phân biện dẫn đến khổ đau. Lệ sẽ khô trong phục sinh.
tôi buồn chết như buồn ngủ
dù tôi đang đứng trên bờ sông
nước đen sâu thao thức
tôi hét tên tôi cho nguôi giận
thanh tâm tuyền
đêm ngă xuống khoảng th́ thầm tội lỗi
em bé quàng khăn đỏ ơi
này một con chó sói
thứ chó sói lang thang
tôi thèm giết tôi
loài sát nhân muôn đời
tôi gào tên tôi thảm thiết
thanh tâm tuyền
bóp cổ tôi chết gục
để tôi được phục sinh
từng chuỗi cuộc đời tiếp nối
nhân loại không tha thứ tội giết người
bọn đao phủ quỳ gối
giờ phục sinh
tiếng kêu là kinh cầu
những thế kỷ chờ đợi
tôi thèm sống như thèm chết
giữa hơi thở giao thoa
ngực cháy lửa
tôi gọi khẽ
em
hăy mở cửa trái tim
tâm hồn anh vừa sống lại thành trẻ thơ
trong sạch như một lần sự thật
(Phục Sinh – Thanh Tâm Tuyền)
Tháng ba nhân ngày giỗ mười năm của Thanh Tâm Tuyền đọc lại một bài thơ của ông. Mấy mươi năm trước lời thơ bốc dậy những cuồng nộ đập phá, của phản kháng để xây lại một trật tự mới. Phục sinh hôm nay của Thanh Tâm Tuyền nghe ra như lời suối trong thanh từ tâm một ngày đầu của xuân.
Vũ Hoàng Thư
20 Tháng 3, 2016
--------------------------------------------------------------------
(*) Ta là sự sống lại và sự sống… (Gioan 11:25)
http://www.gio-o.com/VuHoangThu.html
© gio-o.com 2016