Đỗ Quyên

 

220 TÁC GIẢ TRƯỜNG CA VIỆT NAM

 

 

Trần Thiện Khanh giới thiệu:

 

Trường ca là một thể loại có đóng góp đáng kể vào sự phát triển của tư duy thơ Việt Nam hiện đại. Thế nhưng, sự quan tâm đến nó, cả ở phương diện văn học sử lẫn lí luận thể loại lại có phần muộn mằn, lẻ tẻ.

 

Cho đến nay mới chỉ có “Tuyển tập trường ca” ( 1997) là cung cấp được cho độc giả một cái nhìn tập trung về văn bản thể loại này. Trong Lời nói đầu của tuyển tập đó các tác giả biên soạn nhận định: “Trường ca là thể loại chiếm tỉ lệ nhỏ (…) mười trường ca được tuyển chọn trong cuốn này (…) là những trường ca tiêu biểu cả về nội dung lẫn hình thức cũng như bối cảnh lịch sử tác phẩm ra đời”. Như vậy số lượng trường ca được chú ý ở đây còn ít, lại chủ yếu là các trường ca sáng tác trong khoảng 30 năm, tính từ Bài thơ Hắc Hải (1955) của Nguyễn Đình Thi đến Gọi nhau qua vách vúi (1987) của Thi Hoàng. “Vùng trường ca” đến nay vẫn còn nhiều chỗ trống, cần có người tâm huyết lục khảo lại, chọn tuyển công phu hơn, nhất là thể hiện được cái nhìn khái quát, công bằng hơn nữa về diễn tiến của thể loại này.

 

Nhìn từ những yêu cầu, đòi hỏi như thế, chúng tôi xin giới thiệu những nỗ lực tìm hiểu khái quát các “hiện tượng trường ca” từng xuất hiện trong lịch sử văn học Việt Nam của tác giả Đỗ Quyên. Ở một góc độ nào đó, có thể nói, chính anh cũng là một tác giả tiêu biểu biểu trong việc tìm tòi thể nghiệm cách tân trường ca ở nước ngoài (đã sáng tác 13 trường ca, 5 bài thơ dài). Cuộc lục khảo và hệ thống hóa có quy mô lớn lần đầu tiên về các hiện tượng trường ca này có thể xem là cuộc đi khai vỡ thêm những miền đất mới đầy hào hứng của anh, đồng thời cũng là sự trở về vùng đất quen thuộc của người trong cuộc giàu tâm huyết. Hy vọng, sau dịp này, tác giả Đỗ Quyên sẽ nhận được sự ủng hộ nhiệt thành hơn nữa của nhiều tác giả, độc giả (Trần Thiện Khanh).

 

220 TÁC GIẢ TRƯỜNG CA VIỆT NAM

(Danh sách phác thảo)

 

Cùng tác giả và độc giả gần xa!

 

Đây mới là phác thảo cho một đề tài không dễ dàng, và có lẽ là lần đầu tiên về khái niệm “tác gia trường ca Việt Nam”.

 

Mời xem một số bài cần thiết gần đây về các vấn đề xung quanh trường ca nói chung và trường ca Việt Nam nói riêng:

 

 

-“Đến trường phái thơ Việt từ cảm thức hậu hiện đại Việt”; Đỗ Quyên, Tạp chí Sông Hương, số 257, tháng 7/2010, và tapchisonghuong.com.vn 30/7/2010)

- “Đối thoại về trường ca và trường ca Việt Nam hiện đại”; Phỏng vấn của Trần Thiện Khanh, Tạp chí Thơ số 11/2009, và vanhocquenha.vn 17/9/2010

- “Trường ca về thời chống Mỹ trong văn học hiện đại Việt Nam(Tóm tắt luận án); Nguyễn Thị Liên Tâm, phongdiep.net 3/9/2010

- “Trường ca với tư cách là một thể loại mới”; Nguyễn Văn Dân, Tạp chí Sông Hương số 230, tháng 4/2008, tapchisonghuong.com.vn 16/4/2008

­- “Đôi nét về trường ca những năm gần đây từ góc nhìn thể loại”; Lưu Khánh Thơ, vannghequandoi.com.vn 22/5/2010

- “Yếu tố tự sự trong trường ca trữ tình hiện đại”; Diêu Thị Lan Phương, Tạp chí Nghiên cứu văn học số 4/2009, và vienvanhoc.org

- “Trường ca hôm nay viết về thời đánh Mỹ”; Nguyễn Thanh Tú, Tạp chí Văn nghệ Quân đội, số 705 đầu tháng và 27 cuối tháng 12/2009, vannghequandoi.com.vn 4/1/2010

­- Trường ca Việt, một cách nhìn...”; Yến Nhi, vanchuongviet.org 27/1/2010

- Tọa đàm về trường ca của Trần Anh Thái”; Nguyễn Minh, viet-studies.info 15/6/2009

- “Thanh Thảo với trường ca”; Chu Văn Sơn, vietvan.vn

 

Nói về số lượng, kể từ thời Thơ Mới tới nay, con số sơ thảo chúng tôi đang có được là khoảng 220 tác giả Việt Nam đã viết ít nhất một trường ca hoặc một bài thơ dài có ý nghĩa tương đương. Trong Danh sách số 1 dưới đây, một cách tương đối, có thể xem Huy Thông là trường ca gia Việt Nam đầu tiên với tác phẩm nổi tiếng Tiếng địch Sông Ô ra đời năm 1935, và mới nhất là Nguyễn Trọng Văn với Tổ quốc - đường chân trời (tháng 9/2010).

 

Hy vọng trong thời gian sớm nhất có thể công bố những danh sách bổ trợ:

 

Danh sách số 2: Tác giả - tác phẩm trường ca Việt Nam

 

Danh sách số 3: Những bài thơ như là “tiểu trường ca” Việt Nam

 

Danh sách số 4: Tác giả thơ dài tiêu biểu Việt Nam

 

Ngoài một số ít tác giả là thi hữu đã cung cấp trực tiếp tác phẩm, nguồn tham chiếu chính của chúng tôi là các trang mạng; một phần cũng vì hiếm có cơ hội cập nhật sách báo đã xuất bản ở Việt Nam. Thành thật xin lỗi về thiếu sót, nhầm lẫn chắc sẽ có ở mọi mặt (tiêu chí tuyển chọn, vấn đề văn bản và xuất bản, v.v…), nhất là với các tác giả có tác phẩm đã xuất bản hiện chưa vào danh sách!

 

Cũng bởi thế, chúng tôi mong nhận được ý kiến đóng góp cũng như thông tin về tác phẩm, tác giả trường ca Việt Nam. Các ý tưởng, thảo luận và bài vở thích hợp – khi được người gửi đồng thuận - có thể tham gia làm nội dung của cuốn sách dự tính mang tên “Một cách tìm hiểu trường ca Việt Nam”.

 

Chân thành cám ơn những cộng tác, giúp đỡ vô giá của các tác giả và độc giả ở trong và ngoài nước, cũng như những báo chí, trang mạng đã và sẽ giới thiệu danh sách này.

 

Xin ghi nhận tấm thịnh tình và những phản hồi hữu ích từ:

 

Các bạn văn đầu tiên đã đọc và cổ vũ: nhà lý luận-phê bình Trần Thiện Khanh; các nhà thơ Khế Iêm, Mai Văn Phấn, Trần Anh Thái, Nguyễn Đức Tùng;

 

Các tác giả Nguyễn Anh Nông, Đặng Tiến Huy, Duy Phi, Hoàng Thư Ngân, Nguyễn Hiếu, Nguyễn Trọng Văn, Phạm Công Trứ, Nguyễn Hữu Quý, Trần Nhuận Minh, Diêu Thị Lan Phương, cùng nhiều tác giả, độc giả khác đã có những thông tin, trao đổi quý báu kể từ sau danh sách đầu tiên (7/7/2010) được công bố;

 

Đặc biệt, nhà thơ Trần Quốc Minh đã nhiệt thành giới thiệu nhiều tác giả, công phu cung cấp các tác phẩm quý hiếm, với thiện ý đại diện cho chúng tôi liên lạc với các tác giả ở Hải Phòng - một vùng đất sản sinh “trường phái thơ Hải Phòng”, trong đó có dòng trường ca đặc sắc với khoảng 26 tác giả mà cuốn sách sẽ dành sự quan tâm cần thiết.

 

Thư từ, bài vở xin gửi về: Đỗ Quyên, email: truongcaviet@yahoo.com

 

Trân trọng

 

 

Danh sách số 1:

Tác giả trường ca Việt Nam

(Phác thảo - 23/10/2010))

 

1.      Thụy An

2.      Trần Xuân An

3.      Duyên Anh

4.      Hoài Anh

5.      Việt Ánh

6.      Nguyễn Bá

7.      Ngọc Bái

8.      Lê Ngọc Bảo

9.      Nguyễn Nguyên Bẩy

10. Nguyễn Bính

11. Nguyễn Đức Bính

12. Nguyễn Trọng Bính

13. Thu Bồn

14. Văn Cao

15. Đào Cảng

16. Hoàng Cầm

17. Huy Cận

18. Trúc Chi

19. Nguyễn Việt Chiến

20. Phan Đức Chính

21. Vũ Thành Chung

22. Kim Chuông

23. Nguyễn Văn Chương

24. Vũ Hoàng Chương

25. Hoàng Trần Cương

26. Võ Bá Cường

27. Võ Tấn Cường

28. Trần Dần

29. Nguyễn Đình Di

30. Xuân Diệu

31. Phạm Tiến Duật

32. Trương Thị Kim Dung

33. Lê Anh Dũng

34. Thế Dũng

35. Khương Hữu Dụng

36. Nguyễn Duy

37. Lưu Trùng Dương

38. Lê Đạt

39. Khuất Đẩu

40. Nguyễn Khoa Điềm

41. Trinh Đường

42. Nguyễn Hoàng Đức

43. Nguyễn Quí Đức

44. Hoàng Văn Đức

45. Thái Giang

46. Đoàn Huy Giao

47. Tế Hanh

48. Thúc Hà

49. Trần Mạnh Hảo

50. Phan Nhiên Hạo

51. Nguyễn Trung Hậu

52. Trần Quang Hiển

53. Nguyễn Hiếu

54. Ngọc Thiên Hoa

55. Nguyễn Chí Hoan

56. Lưu Quốc Hòa

57. Trần Ninh Hồ

58. Nguyên Hồng

59. Phan Hoàng

60. Thi Hoàng

61. Trần Nghi Hoàng

62. Xuân Hoàng

63. Đặng Tiến Huy

64. Đinh Nho Huề

65. Cầm Hùng (Thái)

66. Văn Công Hùng

67. Lưu Đình Hùng

68. Vũ Trọng Hùng

69. Đặng Đình Hưng

70. Vũ Xuân Hương

71. Tố Hữu

72. Trần Công Hữu

73. Inrasara

74. Ngô Kha

75. Nguyễn Thụy Kha

76. Phùng Văn Khai

77. Nguyễn Minh Khang

78. Vũ Anh Khanh

79. Cao Đông Khánh

80. Nguyễn Linh Khiếu

81. Trần Đăng Khoa

82. Trần Khoái

83. Dương Kiền

84. Huyền Kiêu

85. Trần Tuấn Kiệt

86. Đỗ Trung Lai

87. Nguyễn Viết Lãm

88. Mã Giang Lân

89. Mạnh Lê

90. Du Tử Lê

91. Văn Lê

92. Vĩnh Quang Lê

93. Tam Lệ

94. Nguyễn Gia Linh

95. Viên Linh

96. Hữu Loan

97. Thái Thăng Long

98. Vân Long

99. Lê Xuân Lợi

100.           Trần Lưu

101.           Trần Vũ Mai

102.           Thế Mạc

103.           Nguyễn Đức Mậu

104.           Lê Thị Mây

105.           Nguyễn Hữu Hồng Minh

106.           Nguyễn Nhật Minh

107.           Trần Quốc Minh

108.           Trần Hồng Minh

109.           Trần Nhuận Minh

110.           Vũ Đình Minh

111.           Nguyễn Thanh Mừng

112.           Giang Nam

113.           Liên Nam

114.           Ngô Quang Nam

115.           Phạm Ngà

116.           Nh. Tay Ngàn

117.           Anh Ngọc

118.           Lữ Huy Nguyên

119.           Đào Nguyễn

120.           Tô Nhuần

121.           Trần Nhương

122.           Vũ Đình Ninh

123.           Nguyễn Anh Nông

124.           Đỗ Xuân Oanh

125.           Điền Ngọc Phách

126.           Chu Ngọc Phan

127.           Mai Văn Phấn

128.           Duy Phi

129.           Ngô Văn Phú

130.           Nguyễn Khắc Phục

131.           Hoài Quang Phương

132.           Nguyễn Bình Phương

133.           Trúc Phương

134.           Trung Phương

135.           Viễn Phương

136.           Việt Phương

137.           Y Phương

138.           Lê Huy Quang

139.           Phùng Quán

140.           Thường Quán

141.           Phan Quế

142.           Hoàng Quý

143.           Bùi Minh Quốc

144.           Lê Minh Quốc

145.           Nguyễn Hữu Quý

146.           Đỗ Quyên

147.           Trần Vàng Sao

148.           Trần Hải Sâm

149.           Huyền Sâm

150.           Lê Ái Siêm

151.           Lê Quang Sinh

152.           Băng Sơn

153.           Nguyễn Minh Sơn

154.           Nguyễn Thái Sơn

155.           Trịnh Sơn

156.           Lê Vĩnh Tài

157.           Ngô Văn Tao

158.           Nguyễn Văn Tao

159.           Nguyễn Trọng Tạo

160.           Vương Tâm

161.           Kiệt Tấn

162.           Lê Đại Thanh

163.           Tô Ngọc Thạch

164.           Hoàng Chiến Thắng

165.           Mai Nam Thắng

166.           Trần Thị Thắng

167.           Trần Anh Thái

168.           Thanh Thảo

169.           Nguyễn Đình Thi

170.           Quỳnh Thi

171.           Ôn Quang Thiên

172.           Nguyễn Quang Thiều

173.           Trương Thìn

174.           Hữu Thỉnh

175.           Huy Thông

176.           Huệ Thu

177.           Dương Thuấn

178.           Sương Biên Thùy

179.           Đinh Thị Như Thúy

180.           Nguyễn Quang Thuyên

181.           Phạm Thiên Thư

182.           Trần Mạnh Thường

183.           Nguyễn Vũ Tiềm

184.           Từ Nguyên Tĩnh

185.           Nguyễn Khánh Toàn

186.           Nguyễn Thanh Toàn

187.           Thành Tôn

188.           Trần Huyền Trân

189.           Hưởng Triều

190.           Đông Trình

191.           Hoàng Bình Trọng

192.           Vương Trọng

193.           Phạm Xuân Trường

194.           Phạm Công Trứ

195.           Võ Văn Trực

196.           Đỗ Minh Tuấn

197.           Nguyễn Như Tuấn

198.           Thanh Tùng

199.           Minh Tuyền

200.           Thanh Tâm Tuyền

201.           Lưu Xuân Tự

202.           Phạm Nguyên Tường

203.           Vũ Xuân Tửu

204.           Nguyễn Trọng Văn

205.           Chế Lan Viên

206.           Nguyễn Hữu Viện

207.           Đỗ Vinh

208.           Nguyễn Thế Vinh

209.           Trần Thế Vinh

210.           Lê Văn Vọng

211.           Anh Vũ

212.           Lưu Quang Vũ

213.           Phan Vũ

214.           Tạ Vũ

215.           Vũ Anh Vũ

216.           Trần Hoàng Vy

217.           Lê Anh Xuân

218.           Lý Hoài Xuân

219.           Ngu Yên

220.           Tô Thùy Yên

 

 

[Trích bản thảo sách “Một cách tìm hiểu trường ca Việt Nam”]

 

Vancouver – cập nhật 23/10/2010)

ĐỖ QUYÊN