5 câu

gio-o.com phỏng vấn

Về Văn Chương Mạng

Như Quỳnh de Prelle, Brussels, vương quốc Bỉ

1 : Văn Chương Mạng. Với người tiêu thụ tham gia vào mạng internet hiện nay, có khuynh hướng tiên đoán là sản phẩm tưởng tượng như truyện/chuyện dài ngắn sẽ lụi.  Các hàng thật như tản mạn/tự chuyện … sẽ lên, bạn nghĩ thế nào?

Như Quỳnh de Prelle: Theo tôi, văn chương mạng là một hình thức, một phương tiện khác của văn chương xuất bản bằng bản in như sách, tạp chí, báo in…. Mới cách đây vài ngày, tôi nói chuyện cùng với một chủ biên khác về thơ online trên một số trang, trong đó có facebook, họ lập ra fanpage, tôi vô cùng choáng váng, một bài thơ có thể lên tới mấy nghìn người xem, thậm chí nhiều hơn thế. Tôi còn hỏi lại bạn tôi, đó là view thật hả? mặc dù tôi đã từng làm ở Yume, một mạng xã hội blog ở Việt nam trước đây. Khi làm ở Yume, mảng sáng tác có rất nhiều bạn tham gia viết, số lượng người ra vào xem cũng rất đông, trong đó bao gồm các sáng tác tưởng tượng như truyện ngắn và truyện dài, cùng với các hàng thật như tự truyện, tản mạn… Nhưng đúng là với một người ảnh hưởng trong giới hay có tiếng tăm ở cộng đồng thì việc viết tản mạn. hay tự truyện hàng ngày sẽ luôn được bạn đọc số đông quan tâm… Ngay cả blog thi ca mà tôi đang làm trở lại cách đây 2 tháng, với chuyên đề mà các nhà thơ chia sẻ về đời sống viết lách, các tâm tư được nhiều bạn đọc quan tâm hơn là những bài thơ, dù có những tác giả thơ họ đưa lên là người đọc rất đông…. hay như nếu tôi kể một chuyện về bọn trẻ hay đời sống nơi tôi đang sống, thì số người quan tâm sẽ thích hơn nhiều. Đó cũng là tâm lý dễ hiểu vì họ cần tìm những thông tin mới mẻ, dễ chịu của đời thường để cân bằng với hiện thực xung quanh không hề dễ thở chút nào. Nhưng các sáng tác thì vẫn luôn có vị trí của nó và những bạn đọc nhất định vì tình yêu với văn chương hay văn học nói chung là không bao giờ chết hay biến mất đi, nó được tồn tại từ những trang sách chuyển sang những trang online, trên các trình duyệt app của điện thoại cầm tay. .

 2: Bạn có thể cho biết nơi bạn đang sống, và liên hệ môi trường đang sinh sống của bạn với sinh hoạt Văn Chương Mạng của cá nhân bạn. Bạn có nhu cầu chia sẻ những sáng tác của bạn với những người đang sinh hoạt hàng ngày với minh không ? Có thì tại sao , và không thì tại sao ?

Như Quỳnh de Prelle: Thế hệ của tôi được sinh ra từ blog, mạng xã hội và internet. Nên những riêng tư nhất thì tôi lại hay chia sẻ ở blog như trước kia, vì ở đó tôi có bạn bè chung cùng sở thích, cùng gu thẩm mỹ…. Tất nhiên, những công việc hàng ngày như viết lách thì gia đình tôi luôn biết, tôi làm gì, viết gì, bố mẹ tôi luôn theo dõi những nơi tôi xuất hiện, kể cả online hay các tạp chí in, trừ những nơi bị chặn phải vượt tường lửa… Nơi tôi đang sống, kể cả trước kia là ở Việt Nam hay bây giờ ở đây, thì việc chia sẻ tác phẩm online ngoài nhu cầu dành cho bản thân nghĩa là viết ra cần đăng ở đâu đó ra, như blog, facebook hay các tạp chí chuyên nghiệp…thì xuất hiện đâu đó của tôi, đa phần người thân và bạn bè thân quý nhau đều biết, tôi chia sẻ cho họ, họ chủ động tìm kiếm các thông tin cần đọc. Và một cách mặc định, chia sẻ trên bất cứ phương tiện online nào, tôi luôn có cảm giác tự do, thoải mái, đó là không gian mở, không biên giới mặc dù có nhiều thị phi, nhanh nhất. 

3 : Tiếng Việt ở Sài Gòn có thể khác với tiếng Việt ở California và như thế việc xử dụng Tiếng Việt đóng vai trò thế nào trong sinh hoạt giao tiếp với độc giả toàn cầu của thế giới mạng ? Nỗ lực viết tiếng Việt hiện hữu như thế nào khi bạn mở máy sáng tác một tác phẩm. Bạn có bao giờ nghĩ ngợi về vấn đề viết tiếng Việt trong thế giới toàn cầu hóa không ?

Như Quỳnh de Prelle: Một câu hỏi mà tôi vô cùng quan tâm. Tôi ở Châu âu, trong gia đình và môi trường sống xung quanh, không có nhiều người Việt, thứ duy nhất mà tôi duy trì tiếng Việt thứ ngôn ngữ mê hoặc tôi nhất, là công việc viết lách, kết nối với bạn bè online. Vì thế, văn chương mạng đã giúp không chỉ tôi mà thế hệ tôi, các anh chị thế hệ đi trước duy trì ngôn ngữ mẹ đẻ này khi không còn sinh sống ở Việt Nam. Và tiếng Việt còn được tiếp tục duy trì. Tôi luôn xác định viết tác phẩm của mình bằng ngôn ngữ nguyên bản của tôi là tiếng Việt, các ngôn ngữ khác tôi sử dụng hàng ngày là ngôn ngữ công cụ của đời thường, sau này có thể tôi sẽ chuyển ngữ hay làm gì khác nữa thì đó là câu chuyện khác. Còn Tiếng Việt luôn là ngôn ngữ mà tôi say mê khi viết, sáng tác. Nó là phần hồn mạnh mẽ nhất giúp tôi kết nối với quê hương xứ sở, với người Việt ở khắp mọi nơi.

Và đôi lúc, tôi có phần lo lắng vì ở thế hệ 8x như tôi, đang dần vơi đi sự tha thiết với tiếng Việt. Như tôi hàng ngày, tôi dùng 2 ngoại ngữ khác nhau, là Anh và Pháp, và sẽ đi học tiếp tiếng Hà Lan trong tương lai nữa. Nhưng tôi mê tiếng Việt và còn viết lách với tiếng Việt, nhưng nhiều người khác ở môi trường quốc tế, đa ngôn ngữ, việc sử dụng tiếng Việt chỉ là công cụ hàng ngày của văn nói, họ không ý thức trau dồi thì việc rơi rụng đi rất nhiều. Thậm chí với các thế hệ sau, việc học tiếng Việt cũng khác chúng tôi nhiều, ý thức về ngôn ngữ nguyên bản cũng khác nhau ngay từ trong nước. Như đa phần các gia đình cho con cái học các ngoại ngữ để đi du học, tìm cơ hội sống tốt hơn, nghĩa là tiếng Việt không dược ưu tiên, ở nước ngoài thì tiếng Việt học chỉ để duy trì thứ giao tiếp thông thường thì nó sẽ khó thể phát triển hơn.

4 : Theo bạn Văn Chương Mạng xóa nhòa được biên giới địa lý như thế nào ?

Như Quỳnh de Prelle: Một chủ đề không bao giờ hết chuyện của văn chương mạng đây rồi. Tôi kể lại những câu chuyện không biên giới từ chính mình nhé. Tôi được những gì? Tôi đọc được nhiều văn bản mà nhiều khi sách in không có, nhiều tài liệu văn học sử, của nhiều tác giả chỉ xuất hiện trên internet chứ không hề có bản in, tôi tích luỹ kiến thức theo năm tháng từ internet như một phần quan trọng trong đời sống, Nghĩa là cứ ở đâu có online, ở đó có sự tồn tại và kết nối. Là những người bạn, từ không biết gì về nhau, sau đó thành những người bạn thân thiết, chơi với nhau dài lâu trong nhiều năm, đó là những người bạn từ blog của tôi từ xưa. Tôi di chuyển từ Hà Nội và Sài Gòn với công việc mới mẻ, không gian sống hoàn toàn mới, sự níu kéo từ những người bạn làm cho tôi chọn mảnh đất mới để làm việc và sống. Trước đây, tôi hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, phim ảnh, mọi mối quan hệ công việc đều từ facebook, thông tin và sự tin cậy từ các profile có thật trên mạng. Và chính từ những bài thơ của tôi, người bạn đời của tôi tìm thấy tôi, con người của tôi trên những chia sẻ từ online, đây là câu chuyện kỳ diệu nhất đối với tôi, một kẻ tôn thờ và luôn tin tưởng ở tình yêu. Nghĩa là sự khác nhau về cả ngôn ngữ không phải là ranh giới trên văn chương online, tôi viết tiếng Việt, một người nước ngoài có thể đọc ngôn ngữ ấy bằng từ điển, sự hiểu biết văn hoá và một cái nhìn thấu suốt trên cả những bức hình chân thật. Tôi đọc nhiều văn bản của nhiều tác giả, các chuyên gia với những bản online và ebook khi không thể có trong tay những bản giấy xa xỉ hay quý hiếm. Và trái đất hình địa cầu được san phẳng tri thức và thông tin bằng internet, kết nối online dù chỉ là cách chạm tay vào bàn phím hay con chuột thì những giá trị của nó vẫn không hề thay đổi.

Từ Việt Nam hay bất cứ đâu trên địa cầu này, tôi đều có kết nối, sự thân gần từ những email, những địa chỉ như anh chị em trong gia đình, người thân, từ những người không bao giờ biết, chưa biết trở thành những người bạn, tri ân, tri tình. Đó là sức mạnh vô biên giúp cho loài người bớt đi những rào cản, sự cô độc… Tôi biết có nhiều người không tin vào những mối quan hệ online hay sự kết nối này, có khi họ lên án đó là thời kỳ làm phá vỡ các giá trị thật của tình cảm, đạo đức…. hay văn chương mạng không có giá trị nhất định…. Chúng ta không chấp nhận thời đại chúng ta đang sống, đang tồn tại như những sự hợp lý thì làm sao chúng ta hiểu, cải tạo những gì gọi là thiếu sót, không hoàn hảo…. Vậy nên, hãy lựa chọn sự phù hợp, những giá trị tốt đẹp, tích cực từ sự kết nối online hay những giá trị nhất định từ văn chương mạng. Không có văn chương mạng thì thế giới internet cũng chỉ là những robot, những con chip vô hồn, vô định. Tôi hay đùa với các bạn, tôi online, tôi tồn tại. Thế giới online cũng đầy đủ giá trị đạo đức, sự trung thực và chân thành như thế giới hiện thực bình thường, vì khi bạn tồn tại, bằng cách nào đó thì bạn vẫn không thể thoát được những đôi mắt cú vọ của các thiên tài trên thế giới ảo của internet .

5 : Nhân dịp Gió O Kỷ Niệm 15 Năm sinh hoạt trên mạng, bạn có thể cho một nhận xét Gió O đóng góp thế nào vào Văn Chương Mạng

Như Quỳnh de Prelle: Tôi sử dụng internet gần 20 năm nay, tham gia blog từ những ngày đầu tiên khi blog xuất hiện ở Việt Nam nhưng chính thức tham gia đời sống thế giới văn chương từ năm 2015, nghĩa là năm 2015 tôi ý thức xác định việc mình gia nhập cộng đồng này với các sáng tác cuả mình. Trước đó, các tác phẩm tôi đăng nhiều trên blog, facebook, ở một số tạp chí thì do bạn bè thân thiết họ tự gửi chứ tôi không chủ động.

Một ngày đẹp trời, tôi đang đọc tài liệu ở Văn Việt, tôi thấy link của GIó O, tôi bấm vào, đọc ngấu nghiến các bài phỏng vấn, đó là ấn tượng mạnh mẽ nhất với tôi đầu tiên về Gió O. Phỏng vấn chi tiết và rất nhiều câu chuyện dài, đây là lối phỏng vấn tôi quan tâm và thích thú, chỉ cần đọc phỏng vấn là có n thông tin từ tác giả, tác phẩm, quan niệm sáng tác… Và tôi gửi cho Gió O sáng tác của tôi. Sự nhiệt tình, thân thiện của Gió O là cầu nối cho tôi nhiều suy nghĩ, tiếp tục tiêp tục gửi các sáng tác ở đây. Gió O có nhiều tư liệu biên khảo quan trọng cho kiến thức của văn học. Tôi là người đọc thuộc tuýp mở nên khi tiếp nhận thông tin, tôi không có định kiến, đọc theo thời gian và tích luỹ từ từ, có những vấn đề suy nghĩ rất lâu, với nhiều thời gian, không gian khác nhau, tôi hay đọc đi đọc lại các tác giả, hay câu chuyện mà tôi quan tâm, cảm giác, cảm nhận được…. chứ không maý mọc học thuật, câu chữ.

15 năm Gió O nghĩa là sự xuất hiện và phát triển khá đều của các bạn đã duy trì được nguồn sống trên thế giới online bằng tác phẩm, tác giả. 15 năm tuổi trăng tròn. Tôi luôn hy vọng, Gió O thổi đều và thổi mạnh để đưa những cánh diều bay lên và hạ xuống mà không bị tai nạn, là cầu nối phát hiện ra những cây viết, tài năng không chỉ cho thế giới mạng, mà góp phần vào sự phát triển chung của văn chương Việt không kể hải ngoại nói riêng, và từ đó, duy trì, phát triển ngôn ngữ tiếng Việt.

Không chỉ 15 năm hay vào những dịp sinh nhật chúng tôi mới nhắc đến Gió O, tôi tin nhiều người viết, nhiều tác giả như tôi, tri ân và biết ơn Gió O, nơi chở những sáng tác bay lên, bay lên và chúng tôi cùng Gió đu đưa những giai điệu du dương, trầm buồn của sự thật và sáng tạo. Biết ơn Gió O cho tôi biết nhiều tác giả, nhiều người viết đặc biệt, độc đáo. Họ chính là những người âm thầm sáng tạo cho văn chương, cho sáng tạo ở một nơi tĩnh lặng mà đầy gió, cả bão nữa…. Tôi luôn trân trọng nơi này, một trong những nơi đầu tiên, các tác phẩm trong ngăn kéo nhiều năm của tôi được chia sẻ xuất hiện một cách chính thống với cộng đồng văn chương.

Thân chúc Gió O tiếp tục và luôn tiếp tục cùng chúng tôi.

Trân trọng,  

Tặng Gió O và những người bạn thi ca

Biên giới của những con chữ


Tiếng vọng xuyên không gian

xuyên thời gian xé tan màn đêm

một người đàn ông bay

trên không trung với những nụ hôn của gió

hôn mãi hôn mãi

neo trên một cành cây

nỗi buồn không biến mất

không bao giờ

và rồi một ngày hạ xuống mặt đất

nở hoa

bừng lên những mầm xanh

có bao giờ mất đi


người đàn ông mọc cánh trên những con chữ

tìm ra tình yêu của ngày thường

trên những luống rau thơm bên cạnh cỏ non

và những hàng rào thép


bước sang bên này biên giới

ở lại phía bên kia chân trời

một một hai

hay năm sáu bảy

đếm bằng phép tính

hay bằng sự phi lý vô thường

đếm bằng đốt ngón tay hay những trò domino kinh điển

một một hai ba bốn năm

hay n lần đếm

n lần trọng lượng trên những bàn cân


người đàn ông nằm yên

tĩnh lặng

giữa ánh sáng của mùa trôi ngang qua bất thường như bình thường

có còn như nhau không trong một đôi mắt nhân sinh


nỗi buồn trên cây

không tuổi

không niềm tin

không hoài niệm


tiếng vọng còn mãi

trên đôi bàn tay đầy máu và mồ hôi

của những trang viết còn dấu son ai

Như Quỳnh de Prelle.

http://www.gio-o.com/15NamGioO.html

© gio-o.com 2016