Cao Thoại Châu
NHỮNG CON NGỰA
Cho đến hơn mười tuổi tôi chưa một lần nh́n thấy con ngựa.
Chỉ tới khi vào Sài G̣n, ngày đầu tiên đi ngang Nhà thờ Đức Bà tôi mới thấy con ngựa bằng xương bằng thịt đang gơ móng ḍn dă kéo chiếc xe thổ mộ.
Những năm đầu, gia đ́nh tôi sống trong khu lao động gần đường Cách mạng tháng Tám ngày nay.Tờ mờ sáng gia đ́nh tôi đă có chiếc đồng hồ báo thức là tiếng lóc cóc leng keng những chiếc xe thổ mộ của nhà vườn từ phía Bà Điểm chở hàng bông vào nội thành. Trời c̣n mờ sương, ra đứng trước nghĩa địa đô thành vắng vẻ với nỗi sợ ma kinh khiếp để đón xe ngựa với tờ giấy 1 đồng xé làm đôi, đi tới trường. Leng keng là tiếng của cái chuông đồng lúc nào cũng bóng loáng, lóc cóc là tiếng vó ngựa gọn thon thanh mảnh đều đặn nghe miết trở thành một âm thanh không thể tách rời.
Chỉ có một cách tiếp cận ngựa đơn điệu như thế, và cũng không hề có một kỷ niệm nào dính líu tới ngựa, nhưng hôm nay khi chỉnh sửa bản thảo cho tập thơ này, bỗng nhiên tôi phát hiện ra có rất nhiều ngựa trong thơ ḿnh “Nàng đi trong cơi đời dâu bể/. Một ḿnh một ngựa -rớt- dây -cuơng”. Nhưng đó chỉ là một tí riêng tư về người phụ nữ lạc vào đời kẻ lang thang, không đáng kể. Một lần đi tập huấn lớp ǵ đó ở Mỹ Tho, v́ quá chén nên khi trở ḿnh chợt nhận ra đang nằm trên một cái sạp chợ. “Không nhớ đường ra khỏi cơn say/. Ghé vào chợ nằm dài trên thớt thịt/ Chợt bốn vó con ngựa hồng khép nép/ Sợ bị băm thành nhiều khúc đêm nay”.Một cảm giác rờn rợn giữa một cái chợ đêm vắng tanh. Rồi một lần trong bài tự hoạ, lại thấy “Bức danh hoạ con ngựa kéo xe thổ mộ/ Hai miếng da che mắt tự bao giờ”. Cũng không hiểu v́ sao giấc ngủ tôi thường nhiều mộng mị, thấy ở những nơi xa lạ hoặc thành một con ǵ đó -thường là ngựa, khi ấy “Ánh trăng xa ngựa thẫn thờ đứng ngắm/ Gió ầm ào trĩu nặng chiếc yên không”. Một đêm mơ thấy ḿnh ngủ trên đèo Rù Ŕ “Ta mơ thấy tiếng rất nhiều ngựa con” và“Ngàn năm sầu vẫn không nguôi/ C̣n nghe vó ngựa hí ngoài ải quan”.
Trong một lần tiễn cô bạn như một chia tay,tại một phi trường tỉnh lẻ thời c̣n chiến tranh,không hiểu sao bài thơ sau đấy lại có câu “Đời buồn tênh sao người không đi ngựa/ Cho tôi nghe lóc cóc trên đuờng”. Và không mơ, rơ rang tỉnh táo khi đọc “Hán Sở tranh hùng”`, nỗi xúc động mạnh cũng không hiểu sao lại là giây phút cuối của Hạng Vơ trên sông Ô Giang. Sở Bá vương bị phanh thây, một thời lẫy lừng kết thúc bằng những phút bi tráng. Thế là “Trời chiều ngút toả Ô Giang/ Chiếc yên vắng chủ ngựa sang một ḿnh/ Trên con thuyền bé lênh đếnh/Bốn chân xếp lại buồn tênh ngựa hồng”. Là sức mạnh để chạy, phi, tung vó... mà phút giây ấy bốn chân xếp lại nằm trên con thuyền nhỏ băng qua trường giang, chẳng đáng ngậm ngùi cho khúc quanh một số phận hay sao?
Những con ngựa trong thơ tôi thường buồn và nhiều người nói thơ tôi cũng thế.
Và, “Ngựa hồng” như bạn đọc đang cầm nó trên tay...
Tân An 03.05.09.
Vô định hành
Tặng Phạm Cao Hoàng
Và ta lại ra đi
Không phải đi dưới trời sương gió
Những thứ ấy làm ǵ ta có
Dành cho anh hùng hảo hán mà thôi
C̣n ta đi có nghĩa là ngồi
Trên chiếc ghế xe đ̣ xe buưt
Cạnh những người đàn bà đi hàng chạy chợ
Mượn chuyến đi để mặc sức ăn hàng
Và những trẻ con khóc nhè inh tai nhức óc
Ta là nỗi cô đơn đương đại
Đặc quánh trong ḷng không sẻ cùng ai
V́ xung quanh có rất đông người
Ta chẳng dại đem ḿnh đi lăng phí
Không nảy ṇi sinh nhằm hảo hán
Áo vỉa hè cơm hộp nặng bao nhiêu
Th́ thôi, không qua sông cho khỏi luỵ cầu
Chẳng là cây cho khỏi phiền đến gió
Ta tự do hơn những tờ lịch kia
Không bám thân vào một tấm b́a
Ăn mày chút thời gian hào phóng
Rơi tự do những khi nào ta muốn
Và ta đi mỗi khi nào c̣n sống
Theo những hành vi hỏng riêng ta
Con sông kia cũng có đôi bờ
Th́ cái xấu sao ta lại không thể thích
Khi Thượng đế sinh ra trái đất
Chỉ lạc loài duy nhất một con người
Th́ ta là gă ấy hôm nay
Một gă cô đơn có bề dày kinh nghiệm
Đời thuở ấy chưa vẽ vời phong thánh
Nghĩa là chưa có những tên hề
Chỉ có mặt trời nuôi sống những bông hoa
Chung quanh ta là một vùng tối sáng
Và khí trời miễn phí chẳng ai ngăn
Ta chỉ bực ḿnh mỗi lúc qua sông
Sợ sóng cuốn đi th́ trái đất thành tuyệt tự!
Và ta lại ra đi
Không phải kiếm một nửa nào chi hết
Trong những thứ bày ra trên mặt đất
Ta đi kiếm ḿnh, kiếm mỗi một ta thôi!
Non cao ơi !
Tặng Nguyễn Thái Dương
Non cao ơi, cô độc ánh trăng ngàn
Ai sẻ với ḷng ta một nửa
Trăng núi khác với trăng ngoài biển
Em bây giờ cũng khác em ngày xưa
Non cao ơi, những lá cây rừng
Một ḿnh mùa thu làm sao vàng cho hết
Lá phải tự rơi ḿnh trên đất
Gió nào buồn cho những nhánh cây không
Và non cao, c̣n những đồi nương
Mắt nào chia với ta chiều nắng xế
Em về biển không c̣n là sơn nữ
Không c̣n cái gùi đeo ở sau lưng
Non cao ơi, ta là gă trai rừng
Cứ chặt vào cây đếm mùa mà lớn
Những vết chặt cũ theo ngày tháng
Th́ ngắn dài đâu có khác ǵ nhau
Từ khi em chặt một vết dao
Ḷng ta mới biết đau là thế
Non cao ơi, thành bao nhiêu nửa
Có thể chia đều cho tháng năm không?
Chủ nhật
Chủ nhật nhớ em buồn vỡ mắt
Thấy con sáo đứng ở trong lồng
Ở cơi xa nào em có thấy
Đất trời chao đảo dưới chân không
Giờ này chắc hẳn chuông vừa đổ
Chúa gọi chiên ngoan của Chúa về
Đă bỏ mấy tuần không xem lễ
Cuộn ḿnh trong những cánh thư xa
Thư t́nh đọc thích hơn kinh Chúa
Đó là đời trộn với văn chương
Là con sông nước ṛng nước lớn
Khi buồn vật vă lúc thênh thang
Lớn nhanh lên lớn thật nhanh lên
Đừng quên lớn cả trong ngày chủ nhật
Trong mỗi trang thư trong từng chữ viết
Có một ngày lớn kịp theo anh
Chủ nhật anh thành người mất bóng
Lơ ngơ như con sáo đứng trong lồng
Em không hiểu nhưng mà Chúa biết
V́ em là chiếc bóng đời anh
Bạc màu tre trúc
Ta vẫn nhớ một thời tre trúc
Mùi hoàng lan hết sức linh đ́nh
Mặt trời lên khi nào chẳng biết
Nh́n ra trời đă nhuốm hoàng hôn
Ta nhớ người trong từng khúc ruột
Có cả ta trong nỗi khổ đau này
Trời trong sáng như vuông lụa bạch
Sương bên hàng giậu trúc vẫn c̣n đây
Là vậy thôi, bây giờ thứ nào cũng khác
Mùi hoàng lan c̣n lại cũng không nhiều
Chỉ một chút cho ḷng thổn thức
Cho cuộc đời nhẹ bớt hanh hao
Tre trúc cũng đi theo năm tháng
Chỉ c̣n đây những gốc đă bay màu
Xanh của lá và hàng thân rất thẳng
Cam phận làm rổ rá tự khi nao
Ta cũng có những buổi chiều rất tuyệt
Chim ở đâu về làm bạn rất đông vui
Rất vô tư và bầy chim biết hót
Tiếng chim hay hơn tiếng con người
Bè bạn cùng chim rất đỗi yên tâm
Hiền lành không có vấn đề rắc rối
Tiếng thánh thót mà ḷng ta mong đợi
Không có độ ngờ như tiếng tri âm
Mất của ta một thời tre trúc
Bảo sao ḷng không thấy b́nh yên
Cũng tại v́ em trở nên xinh đẹp
Khiến ta đau ḷng rất khó nguôi quên
Và ngày nào trời cũng có hoàng hôn
Cho nỗi nhớ tăng hơn có thể
Tàn tre trúc nh́n ra không thấy nữa
Mảnh trăng buồn cô quạnh đứng lênh khênh
Gặp lại Thành Tôn
Từ xứ nào bạn ghé thăm ta
Vỉa hè đây là đất quê nhà
Ánh đèn đường soi cho miễn phí
Mấy chục năm như ánh chớp đi qua
Vẫn chân thật ung dung điềm đạm
Ấn tượng ngày nào ta giữ vẫn không phai
Lẫn cương nghị gọn gàng tươi tắn
Phơi phới thanh xuân như thiếu phụ đương thời
Lắng nghe cuộc hành tŕnh đơn thương độc mă
Những gập ghềnh khấp khểnh bạn đi qua
Đêm Sài G̣n một cặp ly mờ ảo
Sáng ngời lên không biết tự khi nào
Lâu lắm rồi ta không uống rượu
Cái ṿng tṛn vành vạnh những bờ ly
Khi độc ẩm ta rùng ḿnh khiếp sợ
Sang sông đêm với một nửa con đ̣
Bạn về đây và thuyền ta có bến
Ḷng ta thôi hiu quạnh phút giây này
Nghe tiếng lanh canh những viên nước đá
Trong như lời bạn nói đêm nay
Không thấy trời v́ vướng tàn cây
Đất bao dung dưới chỗ ta ngồi
Cho ta quên đi đừng bao giờ nghĩ tới
Khi đêm tàn lại có một ngày mai
Bạn đi rồi c̣n lại nửa cơn say
Ta lỏng buông trong phút hiếm hoi này
Chập choạng về ta chỉ c̣n một nửa
Đi kiếm nửa ḿnh vào lúc sớm mai
Mời em uống rượu
có những đêm trường gợi tiếc thương
có ta lấy tóc đếm ưu phiền
có ta nâng trái sầu chín ră
có lệ ta hoà chung hơi men
có mắt ta là ly rượu nhỏ
có đời ta là quán cô hồn
và có ta đang ngồi trong quán
uống cho tàn cho mạt kiếp nhân sinh
cũng có đau thương làm vui bạn nhỏ
có hoang đàng t́m thấy giữa cơn say
có tuyệt vọng trên vành ly rực sáng
và có em buồn ta cơng trên vai
có nắng chiều đang rơi ngoài băi
băi vắng chiều xa không bóng người
chứng kiến giờ ta lên cơn hấp hối
Ta đội nón đi mời em uống rượu
cuộc t́nh sầu thôi hăy gác qua bên
ta đâu có giận hờn chi cuộc sống
dù thật t́nh buồn lắm phải không em
ta là ly vậy mà em biết không
ta là rượu vậy mà em biết không
uống đi em bởi ly đă kề
bởi ta buồn như một câu chuyện kể
câu chuyện buồn kể giữa cơn say
bởi lát đây mặt trời sẽ chết
mùa đông về không chỗ dung thân
ta sẽ đứng run trong giá lạnh
dáng bơ vơ như kẻ thất t́nh
để thấy ta mang đầy kỷ niệm
như người mang thương tích trên thân
và thấy em như bờ dốc đứng
ta chiếc xe đ̣ nổ bánh bơ vơ
ta đă cố nài xin, vậy em hăy uống
chất men đời làm cháy mắt ta xanh
rượu cay đắng hay chén vàng tê tái
em chối từ ta biết nói sao hơn
em không uống nên có ta lẻ bạn
ṿng tay ôm hồ rượu thấy mênh mông
rượu đă hết hay mắt ta vừa cạn
hay hồn ta rung chuyển đến tang thương
thôi giă tiệc và xin chào bạn nhỏ
ta tủi hờn bóp nát chiếc ly không
và ta tưởng chính ḿnh đang vỡ
quán cô hồn ngủ trọ khách cô đơn
có ta trong một toa tàu trắng
tỉnh rượu nằm nô rỡn một ḿnh
có em c̣n đứng sau khung kính
có nỗi buồn gửi một toa riêng.
1969
Con ḅ gặm cỏ bờ mương
Con ḅ gặm cỏ bờ mương
Mải mê không biết cung đường trở lui
Đêm đang khoá kín lại rồi
Mặt trời đă xuống phía đồi bên kia
Th́ ra cũng có quê nhà
V́ ham ăn cỏ mà ra nỗi này
Bốn bề hiu quạnh c̣n ai
Bâng khuâng trong dạ một vài ngổn ngang
Buồn thay là lúc hoàng hôn
Khói nhà ai toả bên cồn quạnh hiu
Thôn xa xóm nhỏ tiêu điều
Mịt mùng bốn phía biết đâu là nhà
Trời không xa, đất không xa
Cái mương bên cạnh vẫn là cái mương
Con ḅ gối đất nằm sương
Vẫy đuôi như thể cũng thương thân ḿnh
Bao giờ cho đến b́nh minh
Cỏ hoàng hôn tím lại xanh ngút ngàn
Một ngày có mấy rạng đông
Con ḅ chỉ biết rằng không lối về
Đêm qua bắc Vàm Cống
Lại về đây lững thững lên phà
Thảnh thơi như người đi hóng gió
Đôi bờ sông bên bồi bên lở
Sự phũ phàng tàn nhẫn của thời gian
Lại hứng của trời ngọn gió sông mát rượi
Lại thả hồn theo đám lục b́nh đêm
Và lại nghe tiếng phà róc rách
Cam ḷng như thế đă bao năm
Người đàn ông mù và con chó tinh khôn
Vẳng đâu đây tiếng ḥ sông Hậu
Tiếng bể dâu đang lục t́m kư ức
Giai điệu buồn tiếng hát đi rong
Hàng quán bên này bên kia rất khác
Bởi ḷng ta đâu c̣n giống năm xưa
Trong tâm khảm có một phần chai sạn
Biết bao mùa dăi nắng dầm mưa
Chiếc phà chở những ḷng đời nặng lắm
Thêm ḷng ta nên dáng hơi nghiêng
Hai ḍng người qua chung cái bến
Dáng liêu xiêu phảng phát những cơn buồn
Qua Vàm Cống nhớ “Phong Kiều dạ bac”.
Bến và bờ th́ vẫn vô tâm
Tiếng người nói hoà trong tiếng nước
Lạc đâu rồi tiếng quạ kêu sương!
Cảm thấy buồn và cũng giận thời gian
Giận con sông trôi của ta nhiều thứ
Mơ chuyến phà chở những con tim trẻ
Không có ǵ vướng bận bên trong!
Lỡ có xa đồng bằng
Tặng Nguyễn Liên Châu
Cũng đành bứt sợi dây câu
Ra đi để lại một châu thổ buồn
Chân bước không nhấc hồn lên được
Ly rượu đầy không thể nhắp trên môi
Lửa và nếp đă làm nên rượu
Em làm nên tôi ngơ ngác giữa trang đời
Ai nào muốn chôn chân một chỗ
Cổ thụ già rồi mục mất mà thôi
Th́ xin chọn làm cây cột điện
Ai quan tâm đứng đấy giữa ban ngày
Một lần xa chắc đâu là xa tạm
Chập choạng ánh đèn buông lưới ra khơi
Trong một mẻ có khi nhiều tôm cá
Biết đâu chừng lưới được cả hồn tôi
Tôi sẽ về như cá nằm trên thớt
Mùa này ruộng lúa cũng đang hong
Dưới chân rạ hằn sâu đôi vết nứt
Nhớ mài cho sắc lưỡi dao em
Xa sẽ nhớ dăy thềm rơi những nắng
Cỏ b́nh nguyên xanh mượt chân đê
Thương và xa, số phần tôi như thế
Đừng ai tin lời hẹn sẽ quay về.
Để nhớ lúc Trâm xa
H́nh như tôi vừa tiễn một người
Có điều ǵ mất đi trong tôi
Lúc qua đèo tôi nhủ ḿnh như thế
Lệ có bào ṃn núi cũng không nguôi
Mấy giờ trưa nay người lên phi cơ
Người mặc áo hoa lần đầu gặp gỡ
Hay áo hồng như chiều hôm qua
Buổi chiều mây đùn trắng xoá
Cho tôi già trong một cơi vô tư
Tôi tiễn người để biết kẻ đi xa
Đă mang theo hồn người ở lại
Sao người không đi bằng sân ga
Có ánh đèn cho mắt tôi vàng úa
Đời buồn tênh sao người không đi ngựa
Cho tôi nghe lóc cóc trên đường
Tôi không muốn người dùng phi cơ
Bởi đôi mắt làm sao ngó thấy
Tôi không muốn người dùng phi cơ
T́nh chỉ đẹp trong một bàn tay vẫy
Có thật người đă đi chiều nay
Hay tiễn đưa chỉ là ảo tưởng
Hay chính tôi, tôi vừa khởi hành
Vào trăm cơi nhớ nhung vô tận
(Yêu có phải suốt đời níu giữ
Một điều ǵ không có trong tay
Yêu có phải là cần thay thế
Những cơn buồn vô cớ trong tôi)
Chuyện người đi đă là có thật
Thôi cũng đành to nhỏ với hư không
Tôi là núi sao người bỏ núi
Tôi là thuyền sao người không qua sông
Tôi là cầu sao người không qua thử
Cho tôi nh́n bóng nước rung rinh
Cho tôi nh́n tôi hốc hác điêu tàn
Cho tôi khóc và nghe tiếng khóc
Có người đi sao chiều không mưa
Có người đi sao chiều không nắng
Rất lăng mạn sao tôi không buồn
Mà chỉ thấy ḷng ḿnh khoảng lặng
Thôi hăy đi cho thật b́nh an
Và cô đơn suốt cuộc hành tŕnh
Sá ǵ tôi cành cây nhớ gió
Hắt hiu buồn trên đỉnh chênh vênh
Người đi rồi tôi như mặt bàn
Ngón tay nào vu vơ trên đó
Người đi rồi tôi như chiếc gương
Thỏi son nào tô môi trong đó
Người đi rồi tôi như chiếc xe
Không hành khách ngủ vùi trên bến
Và người đi tôi thành nỗi buồn
Không cách ǵ làm tăng thêm nữa
Người đi rồi tôi c̣n một ḿnh
Làm nhà tu trong căn nhà trống
Ai sẽ tắt giùm tôi ánh điện
Cho tôi nh́n thật rơ đời tôi
Đời của tôi nhiều khi buồn muốn khóc
Quán của người tên V.
Đường sinh tử một ṿng chưa khép
Tạt vào đây quán trọ đời em
Rót cho tôi chai nào cay đắng nhất
Hồn tôi là một chiếc ly không
Mái quán em tường xiêu giấy lợp
Hào phóng đời cho mượn ánh đèn
Tôi sẽ thắp giùm em thêm chút nữa
Dẫu chỉ là đom đóm trong đêm
Bàn ghế nhựa làm sao rơi loảng xoảng
Rừng ở đâu cho phá đá cưa cây
Em chỉ cho mượn tạm chiếc ly này
Không cho đập lấy ǵ phóng đăng
Chủ quán ơi, hôm nay ngày tháng mấy
Nhân loại trừ tôi c̣n lại được bao người
Mái quán em thành trời cao vời vợi
Để cái nền làm vỡ chiếc ly rơi
Trăm cơn sầu đang đổi cơn say
Tôi đốt quán, em đừng buồn tôi nhé
Mở giùm tôi chai nào cay đắng nữa
Ly vỡ rồi cứ đổ xuống thân tôi.
Mơ thấy ngủ trên đèo Rù Ŕ
Nửa đêm nằm ngủ trên đèo
Ta mơ thấy tiếng rất nhiều ngựa con
Gối đầu trên đá chon von
Ta đang nằm giữa sa trường ngàn năm
Giáo gươm cờ xí quá quan
Bao nhiêu binh tướng đă nằm lại đây
Nơi ta nằm ngủ đêm nay
Phế hưng mấy lớp xanh đầy cỏ non
Bao nhiêu mộng ước vuông tṛn
Thuỷ chung mà hoá nên ḥn Vọng Phu
Ta nằm nghe giữa cơn mơ
Tiếng ḷng của những người xưa vọng về
Gió nào vừa mới đi qua
Nghe như tiếng hú trên bia mộ người
Chạnh ḷng nghe cũng chơi vơi
Vọng về những tiếng rạc rời xa xa
Vọng Phu là một bài thơ
Những vần bi tráng bây giờ ở đâu
Gió đưa chinh phụ lên đèo
Bao nhiêu con mắt nh́n theo bóng người!
Ngàn năm sầu vẫn không nguôi
C̣n nghe vó ngựa hí ngoài ải quan
Rạng đông một ngày vô định
Trên con đường buổi sáng tôi qua
Dăm chiếc quán cà phê mới hé
Củi tí tách văng ra từng ánh lửa
Khói nước bay trên nắp ấm la đà
Trên con đường tôi mới đi qua
Tiếng chổi sớm khua loạt soạt
Người phu quét đường thản nhiên nh́n vị khách
Loé lên không khác một âm thừa
Rạng đông thường lắm cuộc đi xa
Lạnh lắm cho những người đi tiễn
Có kẻ vô gia cư ra đường thật sớm
Chờ trăm hiu quạnh ở xa về
Tiếng nước reo ánh lửa bập bùng
Người chủ quán xoă tóc ngồi vô cảm
Và tàn cây thản nhiên rơi xuống
Những lá vàng và cả lá xanh non
Chiếc xe đ̣ như bị đuổi sau lưng
Chỉ vỏn vẹn có một người tài xế
Gió thản nhiên rít qua hàng ghế
Thản nhiên hồn bung hết cửa bao quanh
Trên con đường nhân loại đi qua
Thản nhiên ghé một ngày vô định
Thản nhiên nhận một người như hắn
Khói nước bay trên nắp ấm la đà.
27-11-00
Cao Thoại Châu
Trích từ “Ngựa Hồng”, thi tập vừa xuất bản, tháng 6/2009
102 bải
thơ do Tác Giả tuyển chọn
Tranh B́a : VŨ HÀ TUỆ
MINH HỌA: PHẠM CUNG / LÊ THỊ KIM / NGÔ THỊ HẠNH
Tàn
Mạn : ĐINH THỊ THU VÂN/ TÁC GIẢ
Nhà Xuất
Bản
Thanh Niên- Sài G̣n
© gio-o.com 2009